Bibliothiki (Sahte Apollodoros)

Bibliothiki ("antik Yunancadır ve kütüphane" anlamındadır) ayrıca Sahte-Apollodoros Bibliothiki'sı olarak da bilinir. Yunan mitleri ve kahramanlık efsanelerinin bir özetidir ve genellikle MS birinci veya ikinci yüzyıla tarihlenen üç kitap halinde düzenlenmiştir.^[1]

Bibliothiki (Sahte-Apollodoros)

Yazarın geleneksel olarak Atinalı Apollodoros olduğu düşünülüyordu, ancak şimdi bu görüş yanlış olarak kabul edilmektedir ve bu nedenle Apollodoros adına "sözde/sahte" eki eklenmiştir.

Bibliothiki, "antik çağlardan kalma en değerli mitografik eser" olarak anılmaktadır.^{[2]:296, 300} Konstantinopolis'in önemli entelektüeli ve patriği Fotios tarafından kaydedilen bir özdeyiş, Bibliothiki'nın amacını ifade etmektedir: ^[a]

Aşağıdaki naif olmayan özdeyişi vardır: 'Geçmişle ilgili bilginizi benden alın ve öğrenilmiş irfanla ilgili eski hikayeleri okuyun. Ne Homeros'un sayfasına bak, ne ağıt, ne trajik ilham perisi, ne destansı gerilim. Döngünün övülen ayetini aramayın; ama bana bak, dünyanın içerdiği her şeyi bende bulacaksın.

Bibliothiki'deki efsanelerin kısa ve sade anlatımları, bazı yorumcuların, kitabın tüm bölümlerinin bile kayıp bir eserin özeti olduğunu öne sürmelerine yol açmıştır.^[3]

Sahte-Apollodoros

Belli bir "Apollodoros", hayatta kalan bazı elyazmalarının da yazar olarak belirtilir.^[4]: Bu Apollodoros yanlışlıkla, Semadirekli Aristarkus'un öğrencisi olan Atinalı Apollodoros'la (M.Ö. 180 dolaylarında) özdeşleştirilmiştir. Atinalı Apollodoros'un benzer kapsamlı bir mitoloji repertuarı (kronolojik olarak hikâyenin anlatıldığı dizelerden oluşan) olduğu bilinmektedir. (Homeros hakkındaki küçük scholia'daki referanslardan (scholia: bir bilim insanı tarafından yapılan marjinal bir not veya açıklayıcı yorum)) Ancak günümüze ulaşan metin için, MÖ 1. yüzyılda yaşamış Romalı yazar Cicero'nun çağdaşı olan Annalist Castor'a Bibliothiki'nın sahibi olarak atıfta bulunmuştur. Bu hata dönemdeki bilim insanları tarafından yapılmıştır, bunlardan biri Fotios'tur. Fotios, onu Atinalı olarak belirtmese ve isim yaygın olarak kullanılmasına rağmen, yazarı Apollodoros olarak anmıştır.^[5] Kronolojik nedenlerden dolayı Atinalı Apollodoros kitabı yazamayacağından, Bibliothiki'nin yazarını Atinalı Apollodoros'tan ayırmak için "Sahte-Apollodoros" denir. Modern eserler genellikle ona sadece "Apollodoros" der.

Tragilus'lu Asclepiades tarafından M.Ö. 4yy'da yazılmış, Yunan trajedilerini içeren mitlerin analizi olan Tragodoumena, Sahte-Apollodoros'un kaynaklarından biridir.^[6] Tragodoumena, bilinen ilk Yunan mythographic derlemedir.^[7]

El Yazması Geleneği

Eserin ilk bahsi 9. yüzyılda Fotios'a aittir. 13. yüzyılda neredeyse kaybolmuş, 15. yüzyılda Kardinal Bessarion için kopyalanan,^[8] şu anda tamamlanmamış bir el yazmasında varlığını korumuştur; kalan diğer el yazmaları Bessarion'un kopyasından türetilmiştir. ^[b]

Bibliothiki el yazmalarında bölünmemiş olmasına rağmen, geleneksel olarak üç kitaba bölünmüştür. Theseus'un hikâyesinde aniden kopan üçüncü kitabın bir kısmı kaybolmuştur. Fotios, Truva Savaşı'nın kahramanlarının ve kayıp bir destan olan Nostoi'nin hikâyelerini içerdiğinden bahsettiği gibi, tüm çalışma ondan önce vardı. Sir James George Frazer, kayıp kısmı da içeren^[10] metnin iki el yazması özetini birleştirerek kitabın bir özetini yayınladı.

Basılı sürümler

Bibliothiki ilk baskısı, 1555 yılında Roma'da, Spoleto'nun Benedetto Egio (Benedictus Aegius) tarafından üç kitaba bölünerek basıldı ^[c] ama çok yersiz değişiklikler yapmıştır. Hieronymus Commelinus [fr], 1559'da Heidelberg'de daha başarılı bir metin yayınladı. Karşılaştırmalı el yazmalarına dayanan ilk metin, Christian Gottlob Heyne, Göttingen, 1782-83'e aitti.^[2]

Türkçe çeviri

• Bibliotheka - Yunan Mitolojisi, Çeviren: Nur Nirven, Pinhan Yayınları, 2017^[12]

Notlar

1. Kendi telkinlerinin kurbanı olan epigraf, ironik bir şekilde, elyazmalarında hayatta kalmaz. Epitomlar ve ansiklopediler'in Hristiyan ellerde Klasik Antik Çağ edebiyatının yerini aldığı klasik örnekleri için, Sevillalı İsidor'un Etymologiae ve Martianus Capella eserlerine bakınız.
2. Bessarion'un Venedik'te Biblioteca Marciana'da saklanan kopyası, Başpiskopos Laud'un Yunanca elyazmalarında arasında yer almanın bir yolunu buldu ve 1636'da onlarla birlikte Bodleian Kütüphanesi'ne geldi.^[9]
3. Bölünmesini, scholia minora Homeros üzerine Apollodorus'a, üç kitapta yapılan atıflara dayandırdı.^[11].

Kaynakça

Özel

1. Perseus Encyclopedia, "Apollodorus (4)" 7 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.; Simpson, p. 1.
2. Diller 1935, s. 296.
3. The Library of Greek Mythology (İngilizce). Independently Published. 21 Haziran 2017. ISBN 9781521558911. 15 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2021.
4. Diller 1935, ss. 296-313.
5. The Library of Greek Mythology. Lawrence, Kansas: Coronado Press. 1975. ss. 1. ISBN 0872910725.
6. "Introduction". Apollodorus' Library and Hyginus' Fabulae: Two Handbooks of Greek Mythology. Indianapolis, Indiana: Hackett Publishing. 2007. ss. xxii-xxiii. ISBN 978-0-87220-820-9.
7. Greek Mythology: An Introduction. Baltimore, Maryland: Johns Hopkins University Press. s. 193. ISBN 978-0-8018-5395-1.
8. Bibliothèque nationale, Paris.
9. Diller 1935, s. 308, 310.
10. Frazer, James G. 1913. Apollodorus. Loeb Classical Library.
11. Diller 1935, s. 298, 308f.
12. "Bibliotheka: Yunan Mitolojisi". pinhanyayincilik.com sitesi. 10 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2022.

Genel

• Aldrich, Keith (1975), The Library of Greek Mythology, Lawrence, Kansas: Coronado Press, ISBN 0872910725
• Diller, Aubrey (1935), "The Text History of the Bibliotheca of Pseudo-Apollodorus", Transactions and Proceedings of the American Philological Association, cilt 66, ss. 296-313, doi:10.2307/283301, JSTOR 283301
• Diller, Aubrey. 1983. "The Text History of the Bibliotheca of Pseudo-Apollodorus." Pp. 199–216 in Studies in Greek Manuscript Tradition, edited by A. Diller. Amsterdam: A. M. Hakkert.
• Dowden, Ken. 1992. The Uses of Greek Mythology. London: Routledge. 978-0-415-06135-3. Internet Archive.
• Fletcher, K. F. B. 2008. "Systematic Genealogies in Apollodorus’ Bibliotheca and the Exclusion of Rome from Greek Myth." Classical Antiquity 27:59–91. JSTOR 10.1525/ca.2008.27.1.59.
• Hard, Robin. 1997. Apollodorus: The Library of Greek Mythology. Oxford: Oxford University Press. 978-0-199-53632-0.
• Hard, Robin (2004), The Routledge Handbook of Greek Mythology: Based on H.J. Rose's "Handbook of Greek Mythology" (7. bas.), Londra: Routledge, ISBN 978-0-415-18636-0
• Higbie, Carolyn. 2007. "Hellenistic Mythographers." Pp. 237–54 in The Cambridge Companion to Greek Mythology, edited by R. D. Woodard. Cambridge: Cambridge University Press.
• Huys, Marc. 1997. "Euripides and the Tales from Euripides: Sources of Apollodoros' Bibliotheca?" Rheinisches Museum 140 308–27.
• Kenens, Ulrike. 2013. "Text and Transmission of Ps.-Apollodorus’ Bibliotheca: Avenues for Future Research." Pp. 95–114 in Writing Myth: Mythography in the Ancient World, edited by S. M. Trzaskoma and R. S. Smith. Leuven, Belgium: Peeters.
• Kenens, Ulrike. 2011. "The Sources of Ps.-Apollodorus' Library: A Case Study." Quaderni Urbinati di Cultura Classica 97:129–46. JSTOR 23048902.
• Scully, Stephen. 2015. "Echoes of the Theogony in the Hellenistic and Roman Periods." In Hesiod's 'Theogony', From Near Eastern Creation Myths to 'Paradise Lost'. New York: Oxford University Press.
• Simpson, Michael, (Ed.) (1976), Gods and Heroes of the Greeks: The "Library" of Apollodorus, Amherst: University of Massachusetts Press, ISBN 978-0-870-23206-0
• Smith, R. Scott; Trzaskoma, Stephen M., (Ed.) (2007), Apollodorus' Library and Hyginus' Fabulae: Two Handbooks of Greek Mythology, Indianapolis, Indiana: Hackett Publishing, ISBN 978-0-87220-820-9
• Trzaskoma, Stephen. 2013. "Citation, Organization and Authorial Presence in Ps.-Apollodorus’ Bibliotheca." Pp. 75–94 in Writing Myth: Mythography in the Ancient World, edited by S. M. Trzaskoma and R. S. Smith. Leuven, Belgium: Peeters.
• Trzaskoma, Stephen M. and R. Scott Smith. 2008. "Hellas in the Bibliotheke of Apollodorus." Philologus 152(1):90–6. Online version at De Gruyter.

Dış bağlantılar

• Vikikaynak'ta Ψευδο-Απολλόδωρος ile ilgili metin bulabilirsiniz.
• Apollodorus The Library translated by J. G. Frazer
• Works by Apollodorus at Perseus Digital Library
• Mythographoi. Scriptores poetiace historiae graeci, Antonius Westermann (ed.), Brunsvigae sumptum fecit Georgius Westermann, 1843, pagg. 1-123.
• Apollodori Bibliotheca, Immanuel Bekker (ed.), Lipsiae sumptibus et typis B. G. Teubneri, 1854.
• Mythographi graeci, Richardus Wagner (ed.), vol. 1, Lipsiae in aedibus B. G. Teubneri, 1894: pp. 1-169 (the epitome in pp. 171-237).
• Apollodorus, The Library translated by J. G. Frazer
• Apollodorus the Mythographer
• Online text: Apollodorus The Library translated by J. G. Frazer (condensed text)
• Michels, Johanna Astrid (2022). Agenorid Myth in the Bibliotheca of Pseudo-Apollodorus: A Philological Commentary of Bibl. III.1-56 and a Study Into the Composition and Organization of the Handbook (İngilizce). De Gruyter. ISBN 9783110610529. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2024.