Bedřich Hrozný (6 Mayıs 1879 – 12 Aralık 1952), Hitit metinlerini okumayı başarabilen Çek asıllı Alman Asurolog.
Hrozny, Boğazköy'de 1906 yılında ilk resmî kazıları başlatan Alman Asurolog Hugo Winckler'in ölümünün ardından, 1913 yılında Berlin'deki Alman Doğu Bilimleri Kurumu (Deutsche Orient Gesellschaft) tarafından Winckler'in kazı çalışmaları sırasında bulduğu ve İstanbul Arkeoloji Müzesi'nde bulunan yaklaşık 10400 adet tableti incelemesi için İstanbul'a gönderildi.
Araya I. Dünya Savaşı'nın girmesi sebebiyle kısa süren araştırmalarına rağmen bu çalışmalarından olumlu sonuçlar elde eden Hrozny, 1915'te verdiği bir konferansta, bu dilin daha önce J. A. Knudtzon adındaki bir bilim adamınında iddia ettiği gibi Hint-Avrupa Dil Ailesi'nin bir üyesi olduğunu doğruladı.
Başarılı girişimleri ile yaptığı bazı önemli yayınlarından sonra Hititçe ile çok fazla ilgilenmeyen Hrozny, 12 Aralık 1952 yılında öldü.
Hitit metinlerinin çözülmesi
Hrozny, Hititçe'nin çözümünde metinlerde geçen NINDA (ideogram)-an ezzatteni vatar-ma ekutteni cümlesini ipucu olarak kullandı. NINDA'nın Sümerce "ekmek" anlamına gelen bir ideogram olduğu biliniyordu. Hrozny, -an ekinin Hititçe akuzatif (ismin tekil -i hali) eki olabileceğini düşündü. Sonra ikinci sözcük olan ed-/-ezza kelimesinin ekmekle ilgili olarak "yemek yemek" fiili anlamına gelebileceğini tahmin ederek, Latince edo, İngilizce eat, Almanca essen fiilleri ile karşılaştırması sonucunda NINDA-an ezzatteni sözcüğünü "ekmeği yiyeceksiniz" şeklinde tercüme etti. Hrozny, ikinci cümlede ilk dikkatini çeken kelime olan vatar sözcüğünü su anlamına gelen İngilizce water ve Almanca Wasser söcükleri ile karşılaştırdı. İkinci cümlenin son sözcüğü ekutteni içindeki eku- kökü ile yine Latince su anlamına gelen aqua arasında bir bağlantı kurarak cümleyi "su içeceksiniz" şeklinde çevirdi.[1] Hrozny, elde ettiği bu verileri geliştirerek 1917 yılında ilk Hitit gramer bilgilerini yayımladı.
Kaynakça
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
