Loading AI tools
Ayrılıkçı feminizm kadın ve erkek arasındaki cinsel farklılıkların giderilemeyeceği inancına bağlı olarak heteroseksüel ilişkileri desteklemeyen bir feminizm türüdür. Ayrılıkçı feministler, genellikle, erkeklerin feminist harekete katkı yapamayacağına ve iyi niyetli erkeklerin dahi ataerkilliğin dinamiklerini birebir kopya ettiklerine inanırlar.[1] Ayrılıkçı feministler, enerjilerini kullanmayı ve diğer kadınlarla olan bağlarını kuvvetlendirmeyi ataerkil çerçevenin dışından dolaşarak gerçekleştirmeye çalışırlar. Bu durum, çok tipik olarak politik ve sosyal hedefleri elde etmek için yalnızca kadınlarla çalışmayı, sadece kadınları içeren yaşam alanları ve aileler oluşturmayı, çalışma yaşamında ise erkekler için/erkeklerle birlikte çalışmamayı ve erkek çalışan tutulmamasını içerir.
Yazar Marilyn Frye ayrılıkçı feminizmi "çeşitli tarz ve yöntemlerin erkeklerden ve erkekler tarafından tanımlanmış veya erkekler tarafından kontrol edilen veya erkeklerin çıkarına hizmet eden veya erkek ayrıcalıklarını koruyan kurum, kuruluş, ilişki, rol ve faaliyetlerden kopartılması" olarak tanımlamış bu ayrılığın kadınların kararlılığı tarafından başlatılarak sürdürülebileceğini savunmuştur.[2]
Feminist hareket içerisindeki ayrılıkçılık popülaritesinin doruğuna 1970'lerde ulaşmıştır. Buna karşın ayrılıkçı feminizm, feminist hareketin hem içinde hem de dışında "tartışmalı" olarak kabul edilmektedir. Feminist hareketin içerisinde yer alan kadınların yalnızca küçük bir bölümü ayrılıkçı feminizmin savunuculuğunu yapmıştır. Bu az sayıda kadın ise genellikle, ataerkil olarak gördükleri toplumun sınırlamalarından kurtulabilmek için, bekar yaşamayı ya da lezbiyen ilişkileri tercih etmişlerdir (bknz. lezbiyen feminizm). Bekarlık ya da lezbiyen ilişkiler kimi zaman kalıcı olmuş kimi zaman ise kişisel gelişimin ilk aşaması olarak kabul edilmiştir.
Lezbiyen ayrılıkçığı ayrılıkçı feminizmin eşcinsel ulusalcılığı ve siyasi lezbiyenlik ile bağdaştırılabilecek bir türüdür.
Lezbiyen ayrılıkçılığı üreme teknolojilerinde ilerlemiş, dolayısıyla insan üremesi için erkeklere ihtiyaç duyulmayan tamamiyle kadınlardan oluşan toplumların ele alındığı lezbiyen bilimkurgusuna esin kaynağı olmuştur. Lezbiyen ayrılıkçılığının yükselişinden önce, on yıllar boyunca, bilimkurguda bu tarz toplumlar genellikle olumsuz şekilde tasvir edilmiştir.
Lezbiyen ayrılıkçığı Dianik paganizm ile de ilişkilendirilir.[3][4]
Feminist hareket içerisinde dahi ayrılıkçı feminizm oldukça tartışmalıdır ve sıklıkla anlaşmazlık konusu olmaktadır. bell hooks gibi eleştirmenler ayrılıkçı feministlerin inançlarının feminizmin orijinal hedeflerine ters geldiğini ve ayrılıkçı feminizmin eşitlik yaratmayı öngörmek yerine erkeklere boyun eğdirme ve insan düşmanlığı yaratma ana görüşü çerçevesinde kadın merkezli ve kadın hakimiyetinde bir toplum yaratma çabasında olduğunu savunmaktadırlar.[5] "Ayrılıkçı" terimine yönelik eleştiriler Sonia Johnson gibi feminist elştirmenlerden de gelmektedir. Oldukça ayrılıkçı bir politikanın savunuculuğunu yapan Johnson, feminist ayrılıkçılığın kendisini nelerden ayırdığını (örneğin erkekler) tanımlama riski taşıdığına işaret eder.[6]
Julie McCrossin "ölü adamlar tecavüz edemez" ve "onları kümeslerinde öldürün" cümlelerinin aşırı lezbiyen ayrılıkçılığının sloganları olduğunu söyler.[7] Valerie Solanas'ın SCUM Manifesto'su "erkek cinsini yok etme"nin dişilerin görevi olduğunu gündeme getirse de Solanas daha sonra manifestosunun "yalnızca edebi bir araç" olduğunu söylemiştir. Bazı aşırı ayrılıkçı feministler erkeklerin evrim, cinayet veya kürtaj yoluyla zayi edilmesinin savunuculuğunu yaparlar. Bu söylemlerin bir kısmı şiddete yönelik edebi çağrılardan ziyade iktidar fantezileri olsa da bir erkek hakları aktivisti erkeklere yönelik ayrılıkçı tutumları ve nefret konuşmalarını Nazilerin Yahudilere yönelik tavrıyla kıyaslamıştır.[8]
Erkek hakları grupları, yalnızca kadınları içeren etkinlik ve kuruluşları "ayrılıkçı" olarak nitelendirir. Örneğin "UK Men and Father's Rights" isimli web sitesi yalnızca kadınlara ait kütüphane listelerini "erkekleri dışlamaya yönelik apartheid uygulamaları" olarak nitelendirir.[9] Yine de, kadınlarla sınırlı örgütlenmeler herkese açık olmasa da bu örgütlenmelerin mutlaka ayrılıkçı feminizmin teorileri ve politik duruşu ile ilgili olduğu söylenemez.
Anarşizm ve feminizm arasında tarih boyunca çok az keşfedilmiş bulgu vardır. Anarşizm ve feminizmin ortak kökenlerine 19.yy' da Barbet Virginie ve Andre Leo gibi isimlerle rastlanır.
1936 yılında İspanyol İç Savaşı olarak da bilinen anarşist-feminist tabanlı bir kadın örgütü olan Mujeres Libres'in (özgür kadınlar) çıkardığı olaylar anarşist feminizmi en çok iz bırakan olayıdır.
Ayrılıkçı feminizm ile bağlantılı bazı örgütler şunlardır:
- Chicago Lesbian Liberation
- Collective Lesbian International Terrors
- The Killer Dyke
- The Furies Collective (Washington)
- The Gorgons (Kaliforniya)
- The Lesbian Separatist Group (Seattle, Washington)
- The Lesbian-Feminist Center (Chicago)
- Radicalesbians Revolutionary Lesbians (Ann Arbor, Michigan)
- Tribad (New York)
- Aristasia
Ayrılıkçı feminizm ile bağlantılı bireyler şu şekilde sıralanabilir:
- Rita Mae Brown, yazar ve The Furies Collectivein kurucusu
- Charlotte Bunch, uluslararası insan hakları aktivisti
- Mary Daly, teolog ve eski Boston College profesörü
- Andrea Dworkin, Amerikalı yazar
- Charlotte Perkins Gilman, yazar
- Karla Jay, ingiliz profesör ve Gay Liberation Front'un eski üyesi
- Judy Grahn, Amerikalı şair
- Del Martin ve Phyllis Lyon, Amerikalı aktivistler
- Kate Millett, yazar
- Adrienne Rich, Amerikalı şair
- Jane Rule, Kanadalı yazar
- Linda Shear, Amerikalı folk şarkıcısı
- Barbara Smith, aktivist
- Valerie Solanas, Amerikalı yazar
- Heidi Wyss, İsviçreli yazar
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
