Alüminyum folyo

Alüminyum folyo, 0.2 milimetreden ince tabakalar hâline getirilmiş alüminyuma verilen addır, 6 mikrometreye kadar incelikteki tabakalar sıklıkla kullanılır.^[1] Çoğunlukla yiyeceklerin, kozmetik ve kimyasal ürünlerin ambalajlanmasında kullanılır. Endüstrideki kullanımının yanında, yiyeceklerin saklanması için tüketicilere de satılır.

Bir rulo alüminyum folyo

Alüminyum folyo

Standart ev tipi folyo genellikle 0.016 mm ve ağır hizmet tipi ev folyosu ise 0.024 mm kalınlığındadır. Folyo esnektir ve kolayca bükülebilir veya nesnelerin etrafına sarılabilir.

İnce folyo kırılgandır ve bazen daha sağlam ve kullanışlı yapmak için plastik veya kağıt gibi diğer malzemelerle alüminyum folyo laminasyon yapılır.

Yıllık alüminyum folyo üretimi, 2003 yılında Avrupa'da yaklaşık 800,000 ton^[1] ve ABD'de 600,000 ton idi.^[2]

Alüminyum folyonun yaklaşık %75'i gıda, kozmetik ve kimyasal ürünlerin ambalajlaması için ve %25'i endüstriyel uygulamalar için kullanılır (örneğin, ısı yalıtımı, elektrik kabloları ve elektronik).^[2] Alüminyum folyo kolayca geri dönüştürülebilir.

20. yüzyılın ortalarında alüminyum folyo kalay folyonun yerini aldı. Tıpkı çelik kutu’ya hala "teneke kutu" denmesi gibi alüminyum folyoya da Birleşik Krallık ve Amerika Birleşik Devletleri'nde gayri resmi olarak genellikle "kalay folyo" denir. Metalize filmler bazen alüminyum folyo ile karıştırılır ancak aslında bunlar ince bir alüminyum tabakasına sahip polimer ince film biriktirme filmlerdir.

Tarihçe

Alüminyum folyodan önce

İnce kalay tabakasından yapılan folyolar alüminyum muadillerinden önce ticari olarak varlardı. Kalay folyo ticari olarak on dokuzuncu yüzyılın sonlarından yirminci yüzyılın başlarına kadar pazarlandı. "Kalay folyo" terimi, İngilizcede alüminyum folyo için terim olarak varlığını sürdürmektedir. Kalay folyo, alüminyum folyodan daha az şekillendirilebilir ve sarıldığı gıdaya hafif bir kalay tadı verir. Gıda sarmak için teneke folyonun yerini alüminyum ve diğer malzemeler aldı.^[3]

Fonograf silindirleri üzerindeki ilk ses kayıtları kalay folyo üzerine yapılmıştır.^[4]

Buluş

1910'da Emmishofen, İsviçre'de ilk kez alüminyum folyo haddeleme tesisi Dr. Lauber, Neher & Cie. tarafından açıldığında kalayın yerini alüminyum almaya başladı. Alüminyum üreticileri J.G. Neher & Sons'un sahibi olduğu tesis, 1886'da enerjisi sürece güç sağlayan Ren Şelalesi'nin eteğinde İsviçre'de Schaffhausen'de kuruldu. Aralık 1907'de Neher'in oğulları Dr. Lauber ile birlikte sonsuz haddeleme işlemini buldular ve bu sayede alüminyum folyonun koruyucu bir bariyer olarak kullanılabileceğini keşfettiler.^[5]

1911'de Bern merkezli Tobler, çikolatalarını alüminyum folyoya sarmaya başladı, buna benzersiz üçgen çikolata Toblerone dahildir.^[6]

Amerika Birleşik Devletleri'nde folyonun ilk kullanımı 1913'te Life Savers, şekerlemeler ve sakız içindi.^[7]

İmalat

13 µm alüminyum folyo rulo kalınlığını gösteren mikrometre

Sürekli döküm yöntemi çok daha az enerji yoğundur ve tercih edilen süreç haline gelmiştir.^[8] 0.025 mm altındaki kalınlıklar için son geçiş için birlikte genellikle iki katman konur ve daha sonra bunlar ayrılarak bir parlak tarafı ve bir mat tarafı olan folyo elde edilir. Birbiriyle temas eden iki taraf mat, dış taraflar ise parlaktır; bu, yırtılmayı azaltmak, üretim oranlarını artırmak, kalınlığı kontrol etmek ve daha küçük çaplı bir silindir ihtiyacını ortadan kaldırmak için yapılır.^[9]

Özellikler

Kabaran kauçuk şeridin arkasında alüminyum folyonun mikroskopik yakın çekimi.

Alüminyum folyonun bir parlak, bir de mat tarafı vardır. Parlak taraf, alüminyum haddelenirken son geçişte üretilir. Folyo mastarı ile ölçmek için yeterince ince boşluklu merdaneler üretmek zordur, bu nedenle, son geçişte aynı anda iki tabaka haddelenir ve merdanelere girişte mastarın kalınlığı iki katına çıkar. Levhalar daha sonra ayrıldığında, iç yüzey donuk ve dış yüzey parlaktır. Finişteki bu farklılık bir tarafı tercih etmenin yemek pişirirken bir etkisi olduğu algısına yol açmıştır. Birçoğu (yanlış bir şekilde) farklı özelliklerin parlak yüzey dışa bakacak şekilde sarıldığında ısıyı dışarıda tuttuğuna ve parlak yüzey içe bakacak şekilde ısıyı içeride tuttuğuna inansa da, gerçek fark ölçü aletleri olmadan fark edilemez. Artan yansıtıcılık, radyasyonun hem emilimini hem de emisyonunu azaltır. Folyonun yalnızca bir tarafında yapışmaz kaplama olabilir.^[10] Parlak alüminyum folyonun yansıtıcılık değeri %88 iken mat kabartmalı folyo yaklaşık %80'dir.^[7]

Kaynakça

1. "Facts about aluminium foil". 25 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2020.
2. "Foil & Packaging". 27 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. The Aluminum Association (USA).
3. Berger, Kenneth R. (December 2002). "A Brief History of Packaging". University of Florida. 9 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2014.
4. Cylinder Preservation and Digitization Project, UCSB (16 Kasım 2005). "Tinfoil Recordings" (web page). Cylinder Recordings: A Primer. University of California at Santa Barbara. 16 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2011.
5. Mary Bellis (9 Nisan 2012). "Charles Martin Hall - The History of Aluminum". Inventors.about.com. 16 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2012.
6. "History". 12 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
7. Hanlon, J. (1992). 1st ed. Handbook of Package Engineering, Lancaster, Pennsylvania, and Technomic Publishing: 0-87762-924-2. Chapter 3 Films and Foils.
8. Robertson, G. (2006). 2nd ed. Food Packaging, Principles and Practise, Boca Raton, FL, Taylor & Francis Group: 0-8493-3775-5. Chapter 7 Metal Packaging Materials.
9. Degarmo, E. Paul; Black, J T.; Kohser, Ronald A. (2003). Materials and Processes in Manufacturing (9. bas.). Wiley. s. 386. ISBN 0-471-65653-4.
10. "Frequently Asked Questions" (PDF). 21 Ekim 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2014.