Akıl Defteri

Akıl Defteri (özgün adı: Memento), Christopher Nolan tarafından yazılıp yönetilen, 2000 yılı Amerikan yapımı psikolojik gerilim filmidir. Nolan filmin senaryosunu, kardeşi Jonathan Nolan tarafından yazılmış kısa hikâye "Memento Mori"den uyarlamıştır. IMDb'de tüm zamanların en iyi filmleri arasında yer almaktadır.^[1] BBC tarafından yayımlanan ve dünya çapında 117 film eleştirmenin görüşleriyle oluşturulan "21. Yüzyılın En İyi Filmleri" listesinde 25. sırayı almıştır.^[2]

Akıl Defteri

Memento
Memento film posteri
Yönetmen	Christopher Nolan
Yapımcı	Jennifer Todd Suzanne Todd
Senarist	Öykü: Jonathan Nolan Senaryo: Christopher Nolan
Oyuncular	Guy Pearce Carrie-Anne Moss Joe Pantoliano
Müzik	David Julyan
Kurgu	Dody Dorn
Dağıtıcı	Summit Entertainment
Cinsi	Sinema filmi
Türü	Gerilim-Dram
Renk	Renkli
Yapım yılı	2000, ABD
Çıkış tarih(ler)i	5 Eylül 2000 (Venedik) 16 Mart 2001 27 Temmuz 2001
Süre	113 dk.
Dil	İngilizce
Bütçe	$9 milyon
Hasılat	$39.7 milyon

Memento, özellikle de doğrusal olmayan kurgusuyla Nolan'a büyük beğeni getirmiştir. Filmin sondan başa doğru ilerleyen kurgusu, anlatıcının "gerçek zamanlı" hikâyesiyle iç içe geçer. Nolan bu kurguyla izleyiciyi hafıza sorunu olan ana karakterin koltuğuna oturtmayı amaçlamıştır. İzleyici olayları ana karakterle eş-zamanlı olarak yaşar ve gelişmeleri onunla birlikte keşfeder.^[3]

Konu

Memento, eski bir sigorta müfettişi olan ve ender rastlanan bir unutkanlık hastalığına (anterior grade memory loss) yakalanan, karısının öldürüldüğü andan itibaren yeni hiçbir olayı hatırlamayan Leonard'ın hikâyesini anlatır. Leonard kim olduğunu bilmesine ve geçmişini hatırlamasına rağmen yeni bir anı sahibi olamamaktadır. Bir yandan hafıza sorunuyla baş etmeye çalışırken bir yandan da intikam almak için karısının katilini aramaktadır.

Müzik

David Julyan, filmin sentezlenmiş müziğini besteledi. Julyan, kendisine ilham veren birkaç sentezlenmiş film müziğini tanır, bunlar arasında Vangelis'in Blade Runner'ı ve Hans Zimmer'ın The Thin Red Line'ı bulunmaktadır.^[4] Müziği bestelerken, Julyan farklı, belirgin sesler oluşturarak renkli ve siyah-beyaz sahneler arasında ayrım yapmayı amaçladı: renkli sahnelerde "endişeli ve klasik" temaları, siyah-beyaz sahnelerde ise "baskıcı ve gürültülü sesleri" tercih etti.^[4] Julyan, tüm müziği "Leonard'ın teması" olarak tanımlasa da, "Müziğimle hedeflediğim duygu özlem ve kayıptı. Ancak, kaybettiğiniz şeyi hissettiğiniz ama aynı zamanda neyi kaybettiğinizi bilmediğiniz bir kayıp duygusu, kaybolmuş gibi hissetme" diyor.^[5]

Başlangıçta, Nolan, filmde son jeneriklerde Radiohead'in "Paranoid Android" şarkısını kullanmak istedi, ancak şarkının haklarını sağlayamadı.^[4] Bunun yerine, David Bowie'nin "Something in the Air" şarkısı kullanıldı, ancak Radiohead'in başka bir şarkısı olan "Treefingers"ın uzatılmış versiyonu da filmin soundtrack'ine dahil edildi.^[6]

Kaynakça

1. "IMDb Top 250" [IMDb En İyi 250 Film]. 27 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2016.
2. "The 21st Century's 100 greatest films" [21. yüzyılın en büyük 100 filmi] (İngilizce). 24 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2016.
3. "Remembering Where it All Began: Christopher Nolan on Memento". Creative Screenwriting. 23 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
4. Mottram, James (2002). The making of Memento. Internet Archive. London : Faber and Faber. ISBN 978-0-571-21488-4.
5. "David Julyan :: composer // scores". web.archive.org. 17 Temmuz 2007. 17 Temmuz 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2024.
6. "Memento: Music for and Inspired by the Film Soundtrack CD Album". www.cduniverse.com. 31 Mart 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2024.

Dış bağlantılar

• IMDb'de Akıl Defteri
• Rotten Tomatoes'ta Memento
• Official site4 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• A detailed analysis of the film by Andy Klein at Salon.com
• Interview: Christopher Nolan by the Onion AV Club
• Review of Memento by the Onion AV Club
• Plot Holes: Memento 30 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., a musing on how certain discrepancies might be plot holes or of more significance, on Slate
• Memento and anterograde amnesia
• Metacritic: Memento25 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Cinematographic analysis of Memento26 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• A guide to navigating the film's DVD menus 21 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Memento 6 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Script - Dialogue Transcript.
• Memento 14 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 18-Minute Analysis By Christopher Nolan On Story & Construction Of Memento.