Ahmet Sadık Ziver Paşa

Ahmet Sadık Ziver Paşa, Ziver Efendi (1793, İstanbul - 1862, Medine), Osmanlı devlet adamı, şair.

Binalara ve olaylara tarih düşürmesiyle ünlü olan Ahmed Sadık Ziver Paşa, Sultan Mahmut ve Sultan Abdülmecid Han saltanatlık dönemlerinde yaptırılan idari ve hayır kurumlarının kitabelerinin büyük bölümünü kaleme alan kişidir.

Yaşamı

1793'te İstanbul'da Merkezefendi Dergahı karşısındaki evde dünyaya geldi.^[1] Asıl adı Ahmet Sadık idi. Babası, Defterhane kâtiplerinden Mehmet Sadık Münif Efendi'dir. Galata Mevlevihanesi şeyhi ve divan şiirinin en ünlü temsilcilerinden birisi olan Şeyh Galip Dede’nin süt çocuğu idi. Henüz 10 yaşında iken babasını kaybetmesi üzerine Şeyh Galip tarafından evlat edinildi.

Öğrenimini tamamladıktan sonra defterhane ve darphane kalemlerinde bir süre kâtip yardımcısı olarak çalıştı. 1814’te kâtiplik görevine getirildi. Hizmetinde bulunduğu Halet Efendi’nin 1823’te Konya’ya sürülmesi üzerine onunla birlikte Konya’ya gitti. Halet Efendi’nin idamı üzerine Balıkesir’e gönderildi.^[2]

Affedilerek İstanbul’a döndükten sonra Gümrük Nezareti’nde ve ardından Aydın Vergi Memurluğu’nda çalıştı. 1825’te Rumeli Seraskeri Ağa Hüseyin Paşa’nın katibi oldu. Memuriyet hayatına çeşitli değişik görevlerle devam edip mesleğinde yükseldi. Oğlu Yusuf Bahaddin tarafından hazırlanan geniş biyografisinde, dört padişah zamanında 27 çeşit memurluk görevinde bulunduğu belirtilir^[3] 1849-1851’de Mekteb-i Tıbbiye nazırı oldu. Ayrıca iki defa Hazine-i Hassa, iki defa Evkaf Nazırı oldu. Encümen-i Daniş üyeleri arasında yer aldı.^[4]

Son görevi “Harem Nebevi Şeyhliği” nedeniyle 1860'ta gittiği Medine’de mesane tıkanıklığı sebebiyle 1862’de hayatını kaybetti. Medine’deki Cennet’ül Baki Mezarlığı’nda Osman bin Affan türbesi yakınında defnedildi.^[3]

Sultan Mahmut ve Sultan Abdülmecid Han saltanatlık döneminde yaptırılan idari ve hayır kurumlarının kitabelerinin büyük bölümü Ziver Efendi’ye aittir. Washington Anıtı’nda ABD ve Osmanlı devletlerinin dostluğunun simgesi olarak 1854 yılında yerleştirilmiş Osmanlıca kitabe üzerinde de Ziver Efendi’nin bir beyiti yer alır.^[5] Yazı ve şiirleri oğlu tarafından “Âsârı Ziver Paşa” adı altında toplandı. Ayrıca 1859 yılında görülen kuyruklu yıldıza dair bir risalesi de vardır^[6]

Kaynakça

1. Nazif Öztürk, Evkâf-ı Hümayın Nezareti’nin Kuruluş Tarihi ve Nazırların Hal Tercümeleri, Vakıflar Dergisi, Sayı 16^{[ölü/kırık bağlantı]}
2. Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi, “Ziver Paşa” maddesi, Cilt 8, Ankara 2007
3. Ahmet Yılmaz, Ziver Ahmet Sadık Paşa Hamsi Gazali, Zeyli ve Tahmîsi, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Selçuk Üniversitesi, Güz 2000, Sayı 8^{[ölü/kırık bağlantı]}
4. "Cahit Bilim, İlk Türk Bilmi Akademisi Encümen-i Daniş, Haccettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, Sayı:2 1985" (PDF). 23 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2011.
5. "Uğur Derman, An Ottoman Gift to America, Seasons, Spring-Summer 2005" (PDF). 1 Şubat 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2011.
6. "Ayşe Nur Mermer On dokuzuncu yüzyıl Mevlevî Divan Şairleri, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2008". 29 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2011.