Loading AI tools
Afet ve acil durum yönetimi,[1][2][3][4][5] afet yönetimi veya acil durum yönetimi, meydana gelen bir afet veya acil durumun etkilerini azaltmak için yapılan çalışmaların tümü.
 | Bu madde şahsen yayımlanmış kaynaklara verilen uygunsuz referanslar içerebilir. (Mayıs 2021) |
Afet ve acil durum yönetiminin odaklandığı konu, meydana gelen olayları önlemek veya ortadan kaldırmak değil, etkilerini azaltmak için çalışmalar yapmaktır. Planlama ve uygulamada yapılan hatalar, kitlesel ölüm ve yaralanmalara sebep olabilir. Afet ve acil durum yönetimi kapsamındaki olaylar terör, yangın, tehlikeli madde olayları, deprem, sel, tsunami, fırtına, kasırga, ayaklanma, kıtlık, kuraklık veya büyük kazalar gibi çeşitli olaylar olabilir.[6] Risk yönetimi kapsamında tüm aşamalar için mevcut kaynakları kullanarak, karar vererek, planlayarak, analiz ederek ölüm ve yaralanmaları önlemek ile çevre ve mülkü korumak, afet ve acil durum yönetiminin temel amacıdır.[7]
Acil durum planlaması, acil durumların oluşmasını önlemeyi amaçlar ve bunda başarısız olursa, herhangi bir acil durumun sonuçlarını ve etkilerini azaltmak için etkili bir eylem planı başlatır. Acil durum planlarının geliştirilmesi döngüsel bir süreçtir ve iş sürekliliği ve güvenlik risk yönetimi gibi birçok risk yönetimi bilim dalında ortaktır ve burada risklerin tanınması veya tanımlanması[8] ve ayrıca risklerin sıralanması veya değerlendirilmesi[9] afete hazırlanmak için önemlidir. ASIS, Ulusal Yangından Korunma Derneği (NFPA) ve Uluslararası Acil Durum Yöneticileri Birliği (IAEM) gibi profesyonel kuruluşlar tarafından yayınlanan acil durum planlamasına ilişkin bir dizi kılavuz ve yayın vardır.
.jpg)
Acil durum yönetim planları ve prosedürleri, bir acil durum meydana geldiğinde karar vermekten sorumlu uygun şekilde eğitilmiş personelin belirlenmesini içermelidir. Eğitim planları kurum içi çalışanları, yüklenicileri ve sivil koruma ortaklarını içermeli ve eğitim ve testlerin niteliğini ve sıklığını belirtmelidir. Bir planın etkinliğinin denenmesi düzenli olarak yapılmalıdır; birkaç işletme veya kuruluşun aynı alanı işgal ettiği durumlarda, tüm taraflarca resmi olarak kabul edilen ortak acil durum planları uygulamaya konmalıdır. Öngörülebilir tehlikelere hazırlık için tatbikatlar ve alıştırmalar, acil durumun ele alınmasına dahil olacak hizmetlerin ve etkilenecek kişilerin katılımıyla sıklıkla yapılır.
Yangınlar, kasırgalar, koruma için kapanmalara, depremlere ve diğer tehlikelere hazırlanmak için tatbikatlar yapılır.
ABD'de Hükûmet Acil Durum Telekomünikasyon Servisi, federal, eyalet, yerel hükûmet personelini, sanayiyi ve sivil toplum kuruluşlarını, kriz durumunda acil erişim sağlayarak ve genel anahtarlamalı telefon ağıyla yerel ve uzun mesafeli aramalarda öncelik vererek destekler.
Nispeten yakın zamanda tartışılmaya başlanmış olmakla birlikte,[10] afetler ve dolayısıyla acil durum yönetimi de dört aşamadan oluşur. Bunlar önlem, hazırlık, müdahale ve iyileştirme aşamalarıdır.[11][12][13] Belirtilen bu dört aşamanın kısıtlayıcı bir yaklaşım olduğu öne sürülse de, bu süreçlere ilişkin geçerli ve kullanışlı olduğu yaygın biçimde kabul edilmiş bir başka model bulunmamaktadır.[10]
Önlem ve zarar azaltma
Önlem; yapı, tesisat, eşya ve çevresel risklerin tespit edilerek asgari düzeye indirgenmesini içeren süreçtir.[11][12][13] Kimi kaynaklarda "zarar azaltma" olarak da anılmaktayken,[12][13] bazı kaynaklarda ise "önlem ve zarar azaltma" olarak birlikte ele alınmaktadır.[14] Önlem acil durumun oluşmasını engellemek için alınan tedbirlerdir. Bunun mümkün olmadığı durumlarda can ve mal kaybını en aza indirmek için alınan tedbirler ise zarar azaltma olarak adlandırılır.[14]
Hazırlık
Hazırlık aşaması afet meydana geldiğinde kullanılacak prosedür ile teçhizatın hazırlanmasına ve dolayısıyla eğitime odaklanır.[11][12][13] Bu teçhizat ve prosedürler afete karşı açıklığı azaltmak, afetin etkilerini azaltmak veya acil bir durumda daha etkin bir reaksiyon göstermek için kullanılır.[5]
Müdahale
Olay anında can ve malı korumak ve kurtarmak için acil durum kaynaklarını kullanarak afetzedeleri tahliye etmek ve ihtiyacı olanlara yiyecek, içecek, barınak ile sağlık hizmetlerini sağlamak, güvenlik gibi kritik kamu hizmetlerinin çalışmasını sağlamak için acil durum eylemlerinin yürütülmesidir.[11][13]
İyileştirme
Afet veya acil durum sonrası toplum ve bireyler ile kurumların kendi kendilerine çalışabilmeleri, olaydan önceki normal yaşama dönmelerini kapsayan süreçtir.[11][12][13]
Devletler ulusal düzeyde etkiye yol açan veya yerel kaynakların müdahalede yetersiz kaldığı afet ve acil durumlar karşısında, yönetim çalışmalarını birtakım kamu kurumları aracılığıyla gerçekleştirmektedir.
Amerika Birleşik Devletleri
Günümüzde çalışmalarını sürdüren Federal Acil Durum Yönetim Kurumu, kısa adıyla FEMA (İngilizce: Federal Emergency Management Agency), 1 Nisan 1979 tarihinde kurulmuştur.[15] Amerika Birleşik Devletleri'nde il ve eyalet düzeyindeki müdahalelerin yetersiz kaldığı, Amerika Birleşik Devletleri başkanı'ndan FEMA ve federal hükümetin yardımının istenildiği afet ve acil durumlarda müdahale görevi üstlenmektedir. Amacı; "hazırlanma, korunma, müdahale etme, iyileşme ve zarar azaltma kabiliyetinin millet olarak birlikte inşa edilmesi, sürdürülmesi ve geliştirilmesininin sağlandığı konusunda vatandaş ve yardım personelini temin etmek" olarak belirtilmektedir.[16] Kurumun Zarar Azaltma Direktörlüğü; afet öncesi risklerin tanımlanması ile yaralanma ve ölümlerin önüne geçilmesini sağlayacak önlem çalışmalarından sorumludur.[17]
Hindistan
Millî Afet Yönetim Kurumu (İngilizce: National Disaster Management Authority), kısaca NDMA, Hindistan'ın İçişleri Bakanlığı'na bağlı olarak 23 Aralık 2005 tarihinde kurulmuştur.[18] Organizasyonunda planlama, operasyon, zarar azaltma, yönetim, finans ve proje birimleri bulunan[19] kurumun amacı, felaketler bağlamında güvenli yaşam kültürünün tesis edilmesini sağlayacak sürdürülebilir stratejiler geliştirmektir.[20] Afet yönetim prosedürlerinin belirlenmesi ve bunların uygulanması için gerekli koordinasyonun sağlanması, ulusal plan ve diğer ilgili planların onaylanması, gerekli görülen önlem ve hazırlık çalışmalarının yapılması ile gerektiğinde afetten etkilenen başka ülkelere destek verilmesi, kurumun işlev ve sorumlulukları arasındadır.[21]
Rusya
Rusya Federasyonu Sivil Savunma, Acil Durumlar ve Doğal Afet Sonuçlarını Giderme İşleri Bakanlığı (Rusça: Министерство России по делам гражданской обороны, чрезвычайным ситуациям и ликвидации последствий стихийных бедствий), kısa adıyla Acil Durumlar Bakanlığı (Rusça: Министерство по чрезвычайным ситуациям – МЧС России) ve uluslararası kısaltmasıyla EMERCOM (İngilizce: Emergency Control Ministry), 10 Ocak 1994 tarihinde kurulmuştur.[22] Bakanlık yangın söndürme, sivil savunma ve doğal veya insan kaynaklı afet ve acil durumlarda arama-kurtarma çalışmalarının yürütülmesinden sorumludur.[23]
Türkiye
Bugünkü yapılandırması ile Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, kısa adıyla AFAD, 5902 sayılı kanunun 17 Haziran 2009'da Resmî Gazete'de yayımlanmasıyla kurulmuştur. Kurumun görevi; afet ve acil durum süreçlerini oluşturan önlem, hazırlık, müdahale ve iyileştirme faaliyetlerinin yönetim ve koordinasyonunu gerçekleştirmektir.[24]
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
