Abdülbasıt Abdüssamed

Abdulbasit Abdussamed (Arapça: عبـدُ الباسِـط مُحـمّـد عبـدُ ٱلصّـمـد), veya Abdel Basit Abdel Samad, veya Abdul Basit Muhammed Abdus Samad (1927 – 30 Kasım 1988), Mısırlı bir Kur'an hafızı ve okuyucusuydu.^[2] Siddik El-Minshavi, Mustafa İsmail ve El-Hussari ile birlikte modern dönemin en önemli ve ünlü kurralarından biri olarak kabul edilen ve İslam dünyası üzerinde büyük bir etkiye sahip olan bir dörtlünün parçasıdır.^{[3][4][5][6][7][8][9]} Mısır'daki Okuyucular Birliği'nin ilk başkanıydı. Melodik üslubu, nefes kontrolü ve eşsiz duygusal ve etkileyici tonu nedeniyle "Altın Boğaz" ve "Cennetin Sesi" unvanlarıyla tanınır.

Abdulbasit Abdussamed عبد الباسط عبد الصمد
Doğum	1 Ocak 1927(1927-01-01) Armant, Mısır
Ölüm	30 Kasım 1988 (61 yaşında) Kahire, Mısır
Defin yeri	İmam Şafii Türbesi Haziresi, Kahire, Mısır[1]
Vatandaşlık	Mısır
Meslek	Hâfız
Tanınma nedeni	Benzersiz Melodik Kur'an Tilaveti
Çocuk(lar)	Hisham Abdussamad Yasser Abdussamad Tarek Abdussamad

Erken Dönem Hayatı

Şeyh Abdulbasit Abdüssamed, 1927 yılında, Mısır'ın Kına Valiliği'ne bağlı Erment’te^[10] Saidi kökenli Yukarı Mısırlı bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Çok küçük yaşlardan itibaren Kur'an'ı ezberlemeye ve okumaya adanmıştı. Dedesi Şeyh Abdüssamed, Kur'an'ı ezberlemesiyle ve tecvid kurallarına uygun olarak ezberleme yeteneğiyle tanınıyordu. Babası Muhammed Abdüssamed de bir Kur'an okuyucusuydu ve İletişim Bakanlığı'nda memur olarak çalışıyordu.^[11]

Şeyh Abdulbasit Abdüssamed'in Mahmud ve Abdulhamid Abdüssamed adında iki büyük kardeşi vardı ve onlar medresede Kur'an ezberliyorlardı. Küçük Abdulbasit de altı yaşındayken onlara katıldı. Abdulbasit'in hocası, onun ezber konusunda hızlı olduğunu, harflerin telaffuzu ile durma ve başlama yerlerine dikkat ettiğini ve öğretmenini çok iyi takip ettiğini fark etti. Hocası ayrıca onun tilavet yeteneğini ve muhteşem sesini de fark etmişti.

Eğitim

Abdulbasit, Kur'an'ı öğrenmeyi 10 yaşında tamamladı ve ardından dedesi ile babasından kıraat (okuma usulleri) eğitimine devam etmek için izin istedi. Her ikisi de kabul etti ve onu, dönemin ünlü kıraat hocası Şeyh Muhammed Salim'in yanında Kur'an ilimleri ve kıraat okumak üzere Tanta şehrine (Aşağı Mısır) gönderdi.

Tanta'ya gitmesinden bir gün önce, Şeyh Muhammed Salim, Armant'taki Dini Enstitü'ye yerleşmek ve kıraat dersleri vermek üzere geldi. Şehir halkı, Kur'an'ı korumak ve Şeyh Muhammed Salim'in Kur'an'ın ezberlenmesi ve kıraatını öğretmesi için Asfun El-Matanah'da bir dernek kurdular. Abdulbasit, Şeyh Muhammed Salim'in yanına gitti ve onunla tüm Kur'an'ı gözden geçirdi. Daha sonra, yedi kıraat ilminin klasik metinlerinden biri olan Şatıbiyye'yi ezberledi. Şeyh Abdulbasit 12 yaşına geldiğinde, özellikle Asfun El-Matanah olmak üzere Qena Valiliği'ndeki tüm şehir ve köylerden davetler almaya başladı. Bu durum, Şeyh Muhammed Salim'in yardımı ve tavsiyeleri sayesinde gerçekleşti. Şeyh Muhammed Salim, gittiği her yerde Şeyh Abdulbasit'i öneriyordu, çünkü onun şahitliği ve tavsiyesi herkes tarafından güvenilir kabul ediliyordu.

Kariyeri ve Kişisel Hayatı

Şeyh Abdulbasit Abdüssamed, Kur'an okuyucusu olarak resmi kariyerine 23 yaşında Kahire'de başladı. Bu sırada, Seyyide Zeynep'in doğum günü kutlamalarına katılmak üzere davet edilmişti. Kutlamaların son gecesinde, dönemin en ünlü okuyucuları, aralarında Şeyh Abdul Fettah El-Şaşaî, Şeyh Mustafa İsmail, Şeyh Abdul Azim Zahir ve Şeyh Ebu'l-Ayneyn Şaişa gibi isimlerin de bulunduğu bir toplulukla bir araya geldi. Genç Şeyh Abdulbasit, bu ünlü okuyucuları dinlemek, onları görmek ve yanlarında oturmak için dinleyiciler arasında kendine bir yer bulmaya çalıştı.

Gece yarısından sonra, Şeyh Abdulbasit, Seyyide Zeynep Camii'ndeki yetkilileri tanıyan bir akrabası eşliğinde camiye girdi. Akrabası, Şeyh Abdulbasit'in okuması için izin aldı ve şöyle dedi: "Size Yukarı Mısır'dan gelen, sesi tatlı ve güzel bir okuyucuyu takdim ediyorum. Size on dakika boyunca okuyacak." O anda cami tamamen doluydu ve dinleyiciler, onun büyüleyici sesini duyunca adeta kalpleri titredi. Camide bulunan herkes, "Allahu Ekber!" diyerek coşkuyla karşılık verdi. Şeyh Abdulbasit her defasında "Sadakallahul Azim" diyerek okumayı bitirmek istediğinde, dinleyiciler ısrarla devam etmesini istedi. Bu şekilde yaklaşık iki saat boyunca okudu ve sabahın erken saatlerinde okumasını tamamladı.

Bu deneyimden sonra Şeyh Abdulbasit, radyoda Kur'an okuyucusu olarak çalışmayı düşündü, ancak Yukarı Mısır kökenli olması nedeniyle tereddüt etti. Yine de, Kur'an okuyucusu olarak kariyer yapmaya karar verdi ve 1951 yılında radyoda resmi olarak Kur'an okuyucusu olarak göreve başladı.

Abdüssamed, tilavetlerini ticari kayıtlarla kaydeden ilk hafızlardan biriydi. Oğlu Tarık Abdulbasit Abdüssamed de Mısır'da tanınan bir Kur'an okuyucusudur ve babasının hayatı, ailesi ve kariyeri hakkında birçok röportaj vermiştir.^[12]

Seyahatleri

Şeyh Abdulbasit Abdüssamed, birçok ülkeye seyahat etti ve bu yerlerde Kur'an tilavetiyle büyük bir etki bıraktı. İşte seyahatlerinden bazı önemli örnekler:

Şeyh Abdulbasit Abdüssamed ve Suudi Arabistan Kralı Faysal bin Abdülaziz (1970'lerin Başı)

• Pakistan: Pakistan'a seyahat etti ve havaalanında Pakistan Devlet Başkanı tarafından karşılandı.
• Endonezya (1955): Cakarta'ya gitti. Okuduğu cami, dinleyicilerle dolup taştı ve cami dışında yaklaşık bir kilometre boyunca insanlar sıralandı. Caminin karşısındaki meydan, çeyrek milyondan fazla Müslümanla doldu ve insanlar şafak sökene kadar ayakta durarak Şeyh'in tilavetini dinledi.
• Hac Ziyareti (1952): 1952 yılında Hac ibadetini gerçekleştirdi ve Mekke'deki Mescid-i Haram ile Medine'deki Mescid-i Nebevi'de Kur'an okudu.^[13]
• Güney Afrika: Güney Afrika'ya seyahat etti. Varışında yetkililer, kendisiyle röportaj yapmaları için radyo ve televizyon gazetecilerini gönderdi.
• Hindistan: Hindistan'a, oradaki zengin Müslümanlardan birinin düzenlediği büyük bir dini törene katılmak için gitti. Şeyh Abdulbasit, burada son derece duygusal bir sahneyle karşılaştı. Orada bulunan herkes ayakkabılarını çıkarıp yere diz çekmiş, başlarını secde yerine eğmiş ve gözyaşları içinde tilaveti dinlemişti. Şeyh de bu tevazu dolu tavır karşısında gözyaşlarını tutamadı.
• Kudüs ve Diğer Ülkeler: Kudüs'e seyahat etti ve Mescid-i Aksa'da okudu. Ayrıca Filistin'deki Halilü'r-Rahman (İbrahimi) Camii, Şam'daki Emevi Camii ve Asya, Afrika, Amerika Birleşik Devletleri, Fransa ve Londra'daki diğer ünlü camilerde tilavetlerini icra etti.

Şeyh Abdulbasit Abdüssamed, bu seyahatlerinde sadece Kur'an tilavetiyle değil, aynı zamanda tevazusu ve etkileyici kişiliğiyle de insanların kalbinde derin bir iz bıraktı.

Ödüller ve Onurlar

Şeyh Abdulbasit Abdüssamed, dünya çapındaki seyahatleri sırasında birçok ödül ve onura layık görüldü. İşte aldığı bazı önemli ödüller ve onurlar:

• 1956: Suriye tarafından kendisine Liyakat Nişanı verildi.
• Lübnan: Lübnan'dan Sedir Nişanı aldı.
• Malezya: Malezya'dan Altın Madalya ile ödüllendirildi.
• 1959: Suriye Başbakanı tarafından bir madalya ile onurlandırıldı.
• 1965: Malezya Başbakanı tarafından bir madalya verildi.
• 1975: Senegal Devlet Başkanı tarafından Liyakat Nişanı ile ödüllendirildi.
• 1980: Pakistan'dan Altın Madalya aldı.
• 1984: Pakistan Devlet Başkanı Ziya ül-Hak tarafından Âlimler Nişanı ile onurlandırıldı.
• Mısır Radyosu: Mısır Radyosu'nun ellinci yıl dönümünde bir madalya ile ödüllendirildi.
• 1987: Eski Mısır Devlet Başkanı Hüsnü Mübarek tarafından Vaizler Günü kutlamaları sırasında Liyakat Nişanı verildi.
• 1990: Vefatından sonra, Kadir Gecesi kutlamalarında eski Devlet Başkanı Hüsnü Mübarek tarafından son onur ödülüne layık görüldü.
• 1970'lerin başında: Dünya Kıraat Yarışmaları'nda üç kez birincilik kazandı.

Şeyh Abdulbasit Abdüssamed, bu ödüller ve onurlarla, Kur'an tilaveti alanındaki eşsiz yeteneğini ve İslam dünyasına yaptığı katkıları uluslararası düzeyde tanınmış oldu.

Hastalığı ve Vefatı

Şeyh Abdulbasit Abdüssamed, hayatının ilerleyen yıllarında diyabet komplikasyonlarıyla mücadele etti. Ancak diyabetle birlikte karaciğer problemleri de ortaya çıktı ve bu iki rahatsızlığa karşı birlikte savaşamadı. Vefatından bir aydan kısa bir süre önce hepatit hastalığına yakalandı ve hastaneye kaldırıldı. Ancak sağlık durumu daha da kötüleşti. Bu durum, çocukları ve doktorlarının onu tedavi için Londra'ya gitmesi yönünde tavsiyede bulunmasına neden oldu. Londra'da bir hafta kaldı ve yanında oğlu Tarık eşlik etti. Daha sonra oğlu Tarık'tan onu Mısır'a geri götürmesi istendi.

Şeyh Abdulbasit Abdüssamed, 30 Kasım 1988 Çarşamba günü vefat etti. Cenaze namazı, ertesi gün öğle (Dhuhr) namazını müteakip kılındı. Cenazesine çeşitli ülkelerin büyükelçileri, krallar ve devlet başkanları da dahil olmak üzere birçok kişi katıldı. Mısır'daki İmam Şafii Camii'nin haziresine defnedildi.^[1]

Çocukları

Şeyh Abdulbasit Abdüssamed'in üç oğlu vardır. Oğulları, yaş sırasına göre Yasir, Hişam ve Tarık'tır. Oğlu Yasir, babasının yolunu takip ederek bir kari (Kur'an okuyucusu) oldu. 2006 yılında, Şeyh Abdulbasit'in memleketi olan Güney Mısır'daki Luksor'un Armant köyünde, onun adını taşıyan bir cami açıldı.^[14]