2024 İrlanda genel seçimleri

2024 İrlanda genel seçimleri, 33. Dáil'in 8 Kasım'da Taoiseach Simon Harris'in talebi üzerine Cumhurbaşkanı Michael D. Higgins tarafından feshedilmesinin ardından, 29 Kasım 2024 Cuma günü gerçekleşti. Oy kullanma işlemi UTC saatine göre sabah 7'den akşam 10'a kadar devam etti. Bu seçimde, Oireachtas'ın alt meclisi olan Dáil Éireann için 43 seçim bölgesinde, her biri 3 ila 5 sandalye arasında değişen temsilci sayısıyla toplam 174 Teachtaí Dála (TD) seçildi. 2023 Seçim (Değişiklik) Yasası uyarınca, TD sayısı 160'tan 174'e çıkarıldı ve seçim bölgesi sayısı 39'dan 43'e yükseltildi.

2024 İrlanda genel seçimleri

← 2020 29 Kasım 2024
← 33. Dáil 34. Dáil →
174 sandalye in Dáil Éireann[a] Çoğunluk için 88 sandalye gerekli
Kamuoyu yoklamaları
Katılım	%59.7 3.2pp[2]
Birinci parti İkinci parti Üçüncü parti   Lider Micheál Martin Mary Lou McDonald Simon Harris Parti Fianna Fáil Sinn Féin Fine Gael Liderlik tarihi 26 Ocak 2011 10 February 2018 24 Mart 2024 Liderin bölgesi Cork South-Central Dublin Central Wicklow Son seçim 38 sandalye, %22.2 37 sandalye, %24.5 35 sandalye, %20.9 Sandalye 48[a] 39 38 Değişim 10 2 3 Aldığı oy 481.417 418.627 458.134 Oran %21.9 %19.0 %20.8 Değişim 0.3 pp 5.5 pp 0.1 pp   Dördüncü parti Beşinci parti Altıncı parti   Lider Holly Cairns Ivana Bacik Michael Collins Parti Sosyal Demokratlar (Irlanda) İşçi Partisi (İrlanda) Bağımsız İrlanda Liderlik tarihi 26 Şubat 2023 24 Mart 2022 10 Kasım 2023 Liderin bölgesi Cork South-West Dublin Bay South Cork South-West Son seçim 6 sandalye, %2.9 6 sandalye, %4.4 Yeni party Sandalye 11 11 4 Değişim 5 5 Yeni party Aldığı oy 106.028 102.457 78.276 Oran 4.8% %4.7 %3.6 Değişim 1.9 pp 0.3 pp Yeni parti   Yedinci parti Sekizinci parti Dokuzuncu parti   PBP–S Lider Kolektif liderlik Peadar Tóibín Roderic O'Gorman Parti People Before Profit–Solidarity Aontú Green Party (İrlanda) Liderlik tarihi N/A 28 Ocak 2019 8 Temmuz 2024 Liderin bölgesi N/A Meath West Dublin West Son seçim 5 sandalye, %2.6 1 sandalye, %1.9 12 sandalye, %7.1 Sandalye 3 2 1 Değişim 2 1 11 Aldığı oy 62.481 86.134 66.911 Oran %2.8 %3.9 %3.0 Değişim 0.2 pp 2.0 pp 4.1 pp
Her seçim bölgesinde seçim sonuçları ve birinci tercih oyları. Her partinin her seçim bölgesinde kazandığı sandalye sayısı..
Önceki Taoiseach Simon Harris Fine Gael seçimden sonraki Taoiseach TBD TBD

2024 genel seçimleri için Dáil seçim bölgeleri

Böylece, 34. Dáil, devlet tarihindeki en büyük Dáil olacak. Seçim kampanyalarının ana konuları, yaşam maliyeti, konutun erişilebilirliği ve uygun fiyatlı olması, göç ve sığınma yönetimi ile dış ticaret belirsizlikleri arasında ekonomik istikrar gibi seçmenlerin endişelerini yansıtan meselelerdi.^[3] Bu durum, ülkenin genel olarak güçlü mali sağlığına rağmen seçmenlerin önceliklerini belirledi.

Öncesi

33. Dáil, 20 Şubat 2020'de ilk kez toplandı ve en geç 19 Şubat 2025'te feshedilebilirdi. Bu, The Irish Times'ta yapılan bir hesaplamaya göre, seçimlerin en geç 22 Mart 2025'te yapılabileceği anlamına geliyordu.^[4][5]

Haziran 2020'de Fianna Fáil, Fine Gael ve Yeşil Parti bir koalisyon hükûmeti kurdu. Partiler, iki büyük parti liderinin Taoiseach olarak dönüşümlü görev yapacağı bir düzenleme üzerinde anlaştılar.^[6][7] Fianna Fáil lideri Micheál Martin, 27 Haziran 2020'den 17 Aralık 2022'ye kadar Taoiseach olarak görev yaptı; Fine Gael lideri Leo Varadkar, 17 Aralık 2022'den 9 Nisan 2024'e kadar Taoiseach olarak görev yaptı; ve Simon Harris, Varadkar'ın Fine Gael lideri olarak yerine geçmesinden kısa bir süre sonra, 9 Nisan 2024'ten itibaren Taoiseach olarak görev yaptı.^[8][9][10]

2024 yılının büyük bir kısmında, birçok yorumcu bir sonbahar seçiminin olası olduğunu düşündü; koalisyon liderleri, hükûmetin tam dönemini tamamlamasını istediklerini ancak koşullar uygun olduğunda erken bir seçime açık olduklarını tekrar tekrar dile getirdiler.^[11] Ekim 2024'te yapılan anketler, halkın çoğunluğunun aynı yılın Kasım ayında erken bir seçim yapılmasını desteklediğini gösterdi.^[12]

1 Ekim 2024'te 2025 bütçesinin açıklanmasının ardından Kasım veya Aralık ayında bir seçim çağrısı yapılacağına dair spekülasyonlar yoğunlaştı.^[13][14] Ekim ayının sonlarında Harris, seçimin 2024 yılı bitmeden yapılmasını beklediğini söyledi.^[15] 6 Kasım'da Harris, Dáil'in feshi için 8 Kasım'da talepte bulunacağını doğruladı.^[16] İki gün sonra, başkandan Dáil'i feshetmesini istedi.^[17] Aynı gün, Konut, Yerel Yönetim ve Miras Bakanı Darragh O'Brien, seçimlerin 29 Kasım 2024'te yapılması için emirnameyi imzaladı ve üç haftalık seçim kampanyası başladı.^[18]

Dáil Éireann seçimlerine katılmak için adayların en az 21 yaşında İrlanda vatandaşı olması gerekir ve kayıtlı bir siyasi partiye bağlı değilse ya seçim bölgesinden 30 destekçi bulmaları ya da 500 € depozito yatırmaları gerekir.^[19]

Seçim bölgelerinde değişiklik

Ağustos 2023'te Seçim Komisyonu, 43 seçim bölgesinden 174 TD'nin seçileceği bir temsilci sayısının arttığı bir Dáil önerdi – bu, 14 TD ve dört seçim bölgesi artışı anlamına geliyordu.^[20] Bu, daha önce Seçim Bölgesi Komisyonu tarafından gerçekleştirilen seçim bölgelerinin ilk kez 2022 Seçim Reformu Yasası kapsamında kurulan Komisyon tarafından incelenmesiydi. Bu öneri, 1981'den 2016'ya kadar olan 166 TD'lik önceki sayıyı aşarak, Devlet tarihindeki en büyük Dáil olacaktır.^[21] Seçim (Değişiklik) Yasası 2023, komisyonun tavsiyelerini uyguladı.^[22]

2022 nüfus sayımının ön sonuçları, 5.1 milyonun üzerinde bir nüfus ortaya koydu ve bu da minimum 171 TD'lik bir Dáil büyüklüğünü gerektiriyordu.^[23] Komisyonun, yasa gereği, Dáil büyüklüğünü 171 ile 181 TD arasında önermesi gerekiyordu. Bu aralık, devletin nüfusundaki büyümeyi ve İrlanda Anayasası'nın 16.6.2° Maddesi'nin her 20.000 nüfus için en az bir ve her 30.000 nüfus için en fazla bir TD seçilmesini gerektiren şartını yansıtmaktadır.^[24]

Sonuçlar

Ballots being counted in the RDS in Dublin

Oy verme işlemi 29 Kasım'da UTC saatine göre sabah 7'de (UTC) başladı ve akşam 10'da sona erdi.

Oyların sayımı 30 Kasım'da sabah 9'da başladı.^[25]

Katılım oranı rekor seviyede düşük kaldı. RTÉ News'e göre, "Ulusal katılım oranı %59,7'ye düştü ve bu, 1923'ten bu yana, yani katılımın %60'ın altında olduğu son seferinden beri en düşük oran oldu."^[26]

34. Dáil için seçim – 29 Kasım 2024

Parti		Lider	İlk tercih oyları			Sandalye
			Oy	FPv%[i]	Değişim (pp)	Aday[28]	2020 Irlanda genel seçimleri	Dış.	Seçilenler 2024	Değişim
	Fianna Fáil	Micheál Martin	481,417	21.86	0.32	82	38[a]	36	48[a]	10
	Sinn Féin	Mary Lou McDonald	418,627	19.01	5.52	71	37	33	39	2
	Fine Gael	Simon Harris	458,134	20.80	0.06	80	35	32	38	3
	Sosyal Demokratlar	Holly Cairns	106,028	4.81	1.91	26	6	6	11	5
	İşçi Partisi	Ivana Bacik	102,457	4.65	0.27	32	6	6	11	5
	Bağımsız İrlanda	Michael Collins	78,276	3.55	Yeni	28	Yeni	3	4	Yeni
	People Before Profit–Solidarity[ii] •People Before Profit •Solidarity	Kolektif liderlik •Richard Boyd Barrett •Kolektif liderlik	62,481 49,344 13,137	2.84 2.24 0.60	0.21 0.40 0.01	42 33 9	5 4 1	5 4 1	3 2 1	2 2
	Aontú	Peadar Tóibín	86,134	3.91	2.01	43	1	1	2	1
	Yeşil Parti	Roderic O'Gorman	66,911	3.04	4.09	43	12	12	1	11
	100% Redress	Tomás Devine	6,862	0.31	Yeni	1	Yeni	0	1	Yeni
	Irish Freedom Party	Hermann Kelly	14,838	0.67	0.42	16	0	0	0
	The Irish People (parti)[I]	Anthony Cahill	7,626	0.35	Yeni	21	Yeni	0	0	Yeni
	Ulusal Parti (İrlanda, 2016)[I]	Tartışmalı	6,511	0.30	0.08	9	0	0	0
	Independents 4 Change	None	5,166	0.23	0.15	3	1	0	0	1
	Ireland First[I]	Derek Blighe	3,339	0.15	Yeni	2	Yeni	0	0	Yeni
	Right to Change	Joan Collins	2,907	0.13	Yeni	1	Yeni	1	0	Yeni
	Liberty Republic	Ben Gilroy	1,936	0.09	Yeni	6	Yeni	0	0	Yeni
	Party for Animal Welfare	Darren Furlong	884	0.04	Yeni	3	Yeni	0	0	Yeni
	Rabharta	Lorna Bogue	626	0.03	Yeni	3	Yeni	0	0	Yeni
	İrlanda Merkez Partisi[iii]	Andrew Kelly	548	0.02	0.23	3	0	0	0
	Bağımsız[II]	—	290,746	13.20	1.00	171	19	20	16	3
	Boş[III]	—	—	—	—	—	—	5	—	—
Toplam geçerli			2,202,454	99.3
Geçersiz oylar			15,843	0.7
Toplam			2,218,295	100	—	686	160	160	174[a]	14
Kayıtlı seçmenr/Katılım oranı			3,689,896	60.12	2.59
Kaynak : RTÉ News

1. İrlanda'da siyasi partiler, ilk tercih oylarının oranına göre (en az %2 FPv şartıyla) kamu fonu almaya hak kazanır.^[27]
2. People Before Profit ve Solidarity, bu seçime People Before Profit–Solidarity olarak katıldılar. People Before Profit 33 aday, Solidarity ise 9 aday gösterdi. Ayrı manifestolar yayımladılar.
3. Eski Renua.

Sandalye özet dağılımı

Dáil seats
Fianna Fáil			%27.6
Sinn Féin			%22.4
Fine Gael			%21.8
İşöçi partisi			%6.3
Sosyal Demokratlar			%6.3
Bağımsız İrlanda			%2.3
PBP–Solidarity			%1.7
Aontú			%1.1
Yeşil			%0.6
100% Redress			%0.6
Independent			%9.2

1. İrlanda Ulusal İttifak'ın üyesi.
2. Séamus Healy, Workers and Unemployed Action partisinin bir üyesiydi, ancak bu seçimde bağımsız bir aday olarak yarıştı.^[29]
3. "boş sandalye" (tesadüfi, "şans eseri" olabilir), meclisdeki bir sandalyenin görev süresi boyunca boş kalması durumu.

Notlar

1. Seán Ó Fearghaíl (FF), Kildare South için önceki Ceann Comhairle olarak, Anayasa'nın 16.6. Maddesi ve 1992 Seçim Yasası uyarınca otomatik olarak seçilmiş kabul edildi.^[1]