Suriye'de 7 Mayıs 2012 tarihinde Suriye Halk Meclisi üyelerini seçmek üzere parlamento seçimleri yapıldı.[1] Seçimler, 26 Şubat 2012 tarihinde yapılan referandumda yeni anayasanın onaylanmasının ardından gerçekleşti.[2]
 | |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
Suriye Parlamentosundaki 250 sandalyenin tamamı Çoğunluk için 126 sandalye gerekli | |||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
.jpg)
Arka plan
Seçimler, iç savaş ve yeni anayasa referandumu nedeniyle Mayıs 2011'den Şubat 2012'ye ve daha sonra tekrar ertelenmiştir.[3] 250 sandalyeli parlamentonun görev süresi Mart 2011'de sona ermiş ancak ülkenin yeni anayasasına uygun olarak uzatılmıştı.[4] Açıklanan tarihten sadece birkaç gün önce barış elçisi Kofi Annan, Suriye liderinden "somut öneriler" konusunda yanıt beklediğini söyledi. Annan, seçim açıklamasından önce hafta sonu Şam'da yaptığı iki tur görüşmede bu önerileri kendisine sunmuştu.[5] Başkan Esad 13 Mart'ta seçimin 7 Mayıs 2012'de yapılmasını öngören 113 sayılı kararnameyi imzaladı.[6] Seçim tarihi, Suriye hükümet yanlısı güçlerin ülkenin kuzeybatısındaki isyancı kalelerine yeni bir saldırı başlattığı gün ilan edildi.[7]
Düzenleme
7 Mayıs seçimleri, 2000 yılındaki ölümüne kadar yaklaşık 30 yıl boyunca ülkeyi yöneten Esad'ın babası Hafız Esad tarafından konulan bir maddeyi iptal ederek, anayasanın siyasi çoğulculuğa ilişkin yeni çerçevesini takip eden ilk seçim oldu. Söz konusu madde Esad'ın iktidardaki Baas Partisinin "devlet ve toplumun lideri" olduğunu belirtiyordu. Yeni anayasaya göre partiler dini, aşiretsel, bölgesel, mezhepsel ya da mesleki temelde kurulamaz ya da Suriyeli olmayan bir parti ya da siyasi örgütün şubesi ya da ona bağlı olamaz. Yasa dışı Müslüman Kardeşler ya da bölgesel özerklik isteyen Kürt partileri bu kapsamın dışında tutuluyor. Ayrıca, meclis üyelerinin en az yarısının yasada tanımlandığı gibi işçi ve çiftçilerden oluşması gerekmektedir.[8] Temmuz 2011'de Suriye kabinesi, hükümetin aylardır süren huzursuzluğu sona erdirmeye yönelik reform programının bir parçası olarak genel seçim yasa tasarısını onayladı. Tasarı, seçim sürecini yönetmek üzere Yüksek Seçim Komisyonunun kurulmasını öngörüyor. 1972'den bu yana iktidarda olan Baas Partisi'nin hakim olduğu cepheye meydan okumak için yeni lisanslı dokuz parti kuruldu. Seçimler 2011 tarihli 125 sayılı kararnameye göre kimlik kartı ile yapılmıştır.[kaynak belirtilmeli]
Kampanya
Mayıs 2012'nin başlarında Şam'ın ana caddeleri adayların posterleri ve meydanlara asılan pankartlarla kaplanmıştı.[9] Financial Times, "siyasi aktivizm geçmişi olmayan baskıcı bir diktatörlükten bu kadar çok sayıda istekli milletvekili adayının hızla ortaya çıkmasının, oylamanın rejim tarafından iktidarını sağlamlaştırmak için düzenlendiğine dair pek çok beceriksiz işaretten sadece biri olduğunu" iddia etti.[10] Ancak adayları seçilen partilerin çoğu - iki komünist parti, Suriye Sosyal Milliyetçi Partisi, Arap Sosyalist Birliği ve Sosyalist İttihatçılar (aşağıya bakınız) - köklü partilerdir ve daha önceki parlamento seçimlerine de katılmışlardır.
Seçime katılan en büyük muhalif grup, liderleri Kadri Cemil başkanlığında altısı Şam valiliğinde olmak üzere 45 adayı bulunan Değişim ve Özgürlük için Halk Cephesiydi.[11] Halk Cephesi, Cemil'in lisanssız Halkın İradesi Partisi ile Esad'ın Baas Partisinin liderliğindeki Ulusal İlerici Cephe altında hoşgörülen bir parti olan Suriye Sosyal Milliyetçi Partisini bir araya getirdi.[12]
Organizasyon süreci
Suriye'de devam eden çatışmalar nedeniyle, Humus, Hama, Dera şehirlerinde ve kuzeydeki İdlib vilayetinde isyancılar ve hükümet yanlısı güçler arasında devam eden savaş nedeniyle oylamanın organizasyonu konusunda soru işaretleri ortaya çıktı. Seçimin ilan edildiği gün, Suriye Müslüman Kardeşleri ve Suriye Ulusal Konseyi üyesi Melhem el-Dürubi Reuters'a yaptığı açıklamada şunları söyledi "Elbette seçimleri boykot edeceğiz çünkü seçimlere hile karıştırılacak. Ancak bu bizim için ana odak noktası değil. Bizim istediğimiz, Esad'ın kesinlikle kaybedeceği gerçek bir devlet başkanlığı seçimiyle gerçek bir değişim" dedi.[13] Ancak hükümet bu çok partili seçimin kapsamlı bir reform için tarihi bir adım olduğunu söyledi.[14]
26 Mart 2012 tarihinde devlete ait haber ajansı SANA, parlamentonun Devlet Başkanı Beşşar Esad'dan kapsamlı reformların pekiştirilmesi, kapsamlı ulusal diyaloğun sonucunun beklenmesi ve yeni partiler yasası ışığında lisanslı partilerin güçlendirilmesi için seçimi ertelemeyi düşünmesini istediğini bildirdi.[15][16][17] Esad'ın babası ve selefi Hafız Esad döneminde yedi yıl hapis yatan Luay Hüseyin, hükümetin seçimi "muhalif güçlerle gelecekte yapılacak olası müzakereleri" önlemek ve engellemek için kullandığını iddia ederek seçimi boykot edeceğini söyledi.[10]
3 Mayıs 2012 tarihinde Sivil İşlerden Sorumlu İçişleri Bakan Yardımcısı Tuğgeneral Hasan Celali, Bakanlığın seçimler için tüm hazırlıkları tamamladığını söyledi. SANA'ya yaptığı açıklamada, bakanlığın valilere seçim sandıkları, görünmez mürekkep ve görünmez odalar için perdeler ve ülke genelindeki 12.152 seçim merkezine dağıtmak üzere diğer ekipmanları teslim ettiğini sözlerine ekledi.[6][18]
Bağımsızlar ve lisanslı siyasi parti üyeleri adaylarını seçim tarihinden bir süre önce açıklarken, hükümet yanlısı Baas Partisi ve Ulusal İlerici Cephedeki ortakları bunu 1 Mayıs 2012'ye kadar yapmadı.[19]
Seçim
Suriye devlet televizyonu seçmenlerin sıraya girip büyük plastik kutulara beyaz oy pusulaları attığını gösterirken sandıklar saat 7.00'de açıldı.[20] 14,8 milyon seçmen, yeni kurulan yedi siyasi parti de dahil olmak üzere 12 farklı siyasi partiden 710'u kadın olmak üzere 7195 aday arasından 250 milletvekilini seçme hakkına sahipti.[21][22]
Ülke genelinde, özellikle muhalif bölgelerde ve hükümet güçleri tarafından ağır darbe alan ya da askerler ile isyancılar arasında çatışmalara sahne olan yerlerde oy verme işleminin ne kadar yaygın olduğu belirsizdi. Aktivistler birçok kasabada genel grevler yapıldığını ve ana caddeler boyunca tüm dükkanların kapalı olduğu blokların videolarının yayınlandığını söyledi.[23]
Seçime katılan ana muhalefet grubu Değişim ve Özgürlük için Halk Cephesi, adayların temsilcilerinin seçimleri denetlemelerinin yasaklanması da dahil olmak üzere seçimlerde "çok sayıda ihlal" olduğunu söyledi.[11]
Belirtilmeyen seçim yasası ihlalleri nedeniyle ülke genelindeki birçok oy verme merkezinde oy verme işleminin yeniden yapılması gerekmiştir. Bu durum seçim sonuçlarının açıklanmasında gecikmeye neden olmuştur.[24]
Sonuçlar
Oy kullanma hakkına sahip 10,118 milyon kişiden 5,186 milyonu oy kullanmaya katılmış ve katılım oranı yüzde 51,26 olmuştur.[24][25]
Seçimlerde yarışan 710 kadından 30'unun sandalye kazanmasıyla, parlamentodaki kadın sayısı bir önceki dönemle aynı kalmıştır.[24]
Tepkiler
Sonrası
25 Mayıs 2012 tarihinde Parlamento ilk oturumunu gerçekleştirmiş, üyeler yemin etmiş ve Muhammed Cihad el-Laham Parlamento başkanı olarak seçilmiştir.[27]
Kaynakça
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
