2004 Hint Okyanusu depremi ve tsunamisi

2004 Hint Okyanusu depremi ve tsunamisi, 26 Aralık 2004 günü saat 00:58:53 UTC'de meydana gelmiş, merkezi Endonezya'nın Sumatra adasının batı kıyısı açıklarında olan depremdir.

2004 Hint Okyanusu depremi

Tsunaminin Tayland'daki Ao Nang'ı vuruş anı
UTC zamanı	2004-12-26 00:58:53
Yerel tarih	26 Aralık 2004[1]
Yerel saat	07:28:53 UTC+06:30 07:58:53 UTC+07:00 08:58:53 UTC+08:00
Süre	10 dakika
Büyüklük	9.1/9.3 Mw
Derinlik	30 km[1]
Merkez üs	3.316°K 95.854°D / 3.316; 95.854
Tür	Mega bindirmeli deprem
Maks. şiddet	IX (Çok yıkıcı)
Tsunami	15 ila 30 m (50 ila 100 ft);[2][3] maksimum 51 m (167 ft)[4]
Etkilenen ülkeler/bölgeler	Endonezya (daha çok Açe) Sri Lanka Hindistan (daha çok Tamil Nadu) Tayland Maldivler
Kayıplar	227,898 ölü[5][6]
Zarar	15 milyar ABD Doları[7]

Batma nedeniyle meydana gelen deprem, Hint Okyanusu'na kıyısı olan karaları vuran, yüksekliği 30 metreye kadar çıkan tsunamiler üretti ve bu nedenle on dört ülkede 230 binden fazla kişi öldü.^[8] Bu, tarihteki en çok ölüme yol açan doğal afetlerden biriydi. Endonezya en ağır zararı alan ülkeydi, onu Sri Lanka, Hindistan ve Tayland izledi.

Tsunaminin yayılışı ve etkilediği yerler

9.1 ila 9.3 olan büyüklüğüyle, bir sismografla kaydedilmiş olan bugüne kadarki en büyük üçüncü depremdi. Süresi 8.3 dakika ile 10 dakika arasında değişen deprem, bugüne kadar görülmüş en uzun süreye sahipti ve tüm gezegeni 1 cm hareket ettirdi,^[9] Alaska'ya kadar depremleri tetikledi.^[10] İçmerkezi Simeulue ile Sumatra arasındaydı.^[11]

Etkilenen ülkeler ve halklarının durumu, dünya çapında bir insani yardım kampanyasının başlamasına sebep oldu. Tüm dünya çapından depremzedelere yardım amacıyla 14 milyar Amerikan doları (2004 itibarı ile) bağış toplandı.^[12]

Kaynakça

1. National Earthquake Information Center (26 Aralık 2004). "M 9.1 - 2004 Sumatra - Andaman Islands Earthquake". United States Geological Survey. 26 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2024.
2. "Astonishing Wave Heights Among the Findings of an International Tsunami Survey Team on Sumatra". U.S. Geological Survey. 27 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2024.
3. Paris, R.; Lavigne F.; Wassimer P.; Sartohadi J. (2007). "Coastal sedimentation associated with the December 26, 2004 tsunami in Lhoknga, west Banda Aceh (Sumatra, Indonesia)". Marine Geology. Elsevier. 238 (1–4): 93-106. Bibcode:2007MGeol.238...93P. doi:10.1016/j.margeo.2006.12.009.
4. Paris, Raphaël; Cachão, Mário; Fournier, Jérôme; Voldoire, Olivier (1 Nisan 2010). "Nannoliths abundance and distribution in tsunami deposits: example from the December 26, 2004 tsunami in Lhok Nga (north-west Sumatra, Indonesia)". Géomorphologie: Relief, Processus, Environnement. 16 (1). ss. 109-118. doi:10.4000/geomorphologie.7865. ISSN 1266-5304. 25 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2024.
5. Telford, John; Cosgrave, John (2006). Joint Evaluation of the International Response to the Indian Ocean Tsunami: Synthesis Report (PDF) (İngilizce). Londra: Tsunami Evaluation Coalition. s. 33. ISBN 0-85003-807-3.
6. "Earthquakes with 50,000 or More Deaths". U.S. Geological Survey. 5 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.
7. "Indian Ocean Tsunami – Economic Aspects". indianoceantsunami.web.unc.edu. 18 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2024.
8. Paulson, Tom. "New findings super-size our tsunami threat 5 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.." Seattlepi.com. February 7, 2005.
9. Walton, Marsha. "Scientists: Sumatra quake longest ever recorded 14 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.." CNN. May 20, 2005
10. West, Michael; Sanches, John J.; McNutt, Stephen R. "Periodically Triggered Seismicity at Mount Wrangell, Alaska, After the Sumatra Earthquake 21 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.." Science. Vol. 308, No. 5725, 1144–1146. May 20, 2005.
11. Nalbant, S., Steacy, S., Sieh, K., Natawidjaja, D., and McCloskey, J. "Seismology: Earthquake risk on the Sunda trench 4 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.." Nature. Vol. 435, No. 7043, 756–757. June 9, 2005. Accessed 2009-05-16. 2009-05-18.
12. Jayasuriya, Sisira and Peter McCawley, "The Asian Tsunami: Aid and Reconstruction after a Disaster" 22 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Cheltenham UK and Northampton MA USA: Edward Elgar, 2010.