15. Kolordu (Osmanlı İmparatorluğu)

15. Kolordu Osmanlı İmparatorluğu'nun I. Dünya Savaşı dönemi askeri birimlerinden biridir. 25.000 kişilik kuvvetiyle Osmanlı Devleti'nin müttefiklerine destek olması amacıyla Galiçya Cephesi'nde savaştı. 1917 yılında Doğu Cephesi'ne kaydırıldı. Komutanlığına Kazım Karabekir Paşa atandı. 1920 yılında ismi "Doğu Cephesi Komutanlığı" olarak değiştirildi.15. Kolordu Mustafa Kemal Paşa 19 Mayıs 1919'da Samsun'a çıktığında Anadoluda konuşlu bulunan, düşmana teslim olmamış en büyük askerî birlikti. Kazım Karabekir'in komutası altındaki bu birlik İstanbul Hükûmetine ilk başkaldıran askeri kuvvettir. Kurtuluş Savaşı'nın başlangıç aşamasında Milli Mücadelenin belkemiğini oluşturmuştur.

15. Kolordu
15. Kolordu'nun Galiçya Cephesi'nde savaşmasından dolayı Avusturya-Macaristan tarafından basılan propaganda afişi
Etkin	1915 – 1920
Ülke	Osmanlı İmparatorluğu
Bağlılık	Osmanlı ordusu
Sınıfı	Piyade
Tipi	Kolordu
Savaşları	I. Dünya Savaşı Çanakkale Cephesi Doğu Cephesi Kafkasya Cephesi Kurtuluş Savaşı Doğu Cephesi
Komutanlar
Ünlü komutanları	Mirliva Weber Paşa (4 Nisan 1915[1]-) Miralay Yakup Şevki Bey (3 Mayıs 1916-18 Kasım 1916[2]) Mirliva Cevat Paşa (18 Kasım 1916-19 Ağustos 1917[3]) Miralay Ahmet Fevzi Bey Mirliva Mehmet Ali Paşa Mirliva Ali Rıza Paşa Mirliva Kâzım Karabekir Paşa (3 Mart 1919-9 Haziran 1920[4])

I. Dünya Savaşı

Nisan 1915 Savaş Düzeni

Nisan 1915'te kolordu aşağıdaki şekilde yapılandırıldı:^[5]

• 15. Kolordu (Gelibolu)
  • 3. Tümen, 11. Tümen

Ağustos 1916 Savaş Düzeni

Ağustos 1916'da kolordu aşağıdaki şekilde yapılandırıldı:^[6]

• 15. Kolordu (Galiçya, Komutan: Miralay Yakup Şevki Bey)
  • 19. Tümen (Komutan: Kaymakam Şefik Bey, Kurmay Başkanı: Binbaşı Lütfü Bey)
    • 57. Piyade Alayı (Komutan: Binbaşı Hayri Bey)
    • 72. Piyade Alayı (Komutan: Binbaşı Rıfat Bey)
    • 77. Piyade Alayı (Komutan: Kaymakam Saip Bey)
    • Makineli Tüfek Müfrezesi x 2
    • 5. ve 4. . Süvari Alayı
    • Topçu Alayı (Komutan: Binbaşı Ziya)
      • 2. ve 25. Topçu Alayı
      • 1. ve 9. Topçu Alayı
    • 4. ve 3. Bakım Taburu
    • 19. Sıhhiye Müfrezesi
    • Muhabere Müfrezesi
  • 20. Tümen (Komutan: Kaymakam Yasin Hilmi Bey, Kurmay Başkanı: Yüzbaşı İsmail Hakkı)
    • 61. Piyade Alayı (Komutan: Kaymakam Bahaattin Bey)
    • 62. Piyade Alayı (Komutan; Binbaşı Nazmi Bey)
    • 63. Piyade Alayı (Komutan; Binbaşı Ahmet Muhtar Bey)
    • Makineli Tüfek Müfrezesi x 2
    • 6 ve 12. Süvari Alayı
    • 20. Topçu Alayı (Komutan: Binbaşı Süleyman Avni Bey)
    • 4. Bakım Taburu

Aralık 1916 Savaş Düzeni

Aralık 1916'da kolordu aşağıdaki şekilde yapılandırıldı:^[7]

• 15. Kolordu (Galiçya, Komutan: Mirliva Cevat Paşa)
  • 19. Tümen (Komutan: Kaymakam Sedat Bey)
  • 20. Tümen (Komutan: Kaymakam Yasin Hilmi Bey)

Ağustos 1917 Savaş Düzeni

Ağustos 1917'de kolordu aşağıdaki şekilde yapılandırıldı:^[8]

• 15. Kolordu (Suriye)
  • 19. Tümen, 20. Tümen

Ocak 1918, Haziran 1918 Savaş Düzeni

Ocak 1918, Haziran 1918'de kolordu aşağıdaki şekilde yapılandırıldı:^[9]

• 15. Kolordu (Anadolu)
  • Yok

Eylül 1918 Savaş Düzeni

Eylül 1918'de kolordu aşağıdaki şekilde yapılandırıldı:^[10]

• 15. Kolordu (Anadolu)
  • 41. Tümen, 44. Tümen

Mondros Sonrası

Kasım 1918 Savaş Düzeni

Kasım 1918'de kolordu aşağıdaki şekilde yapılandırıldı:^[11]

• 15. Kolordu (Anadolu)
  • 41. Tümen, 44. Tümen

Ocak 1919 Savaş Düzeni

Ocak 1919'da kolordu aşağıdaki şekilde yapılandırıldı:^[12][13]

• 15. Kolordu (Kafkasya, Erzurum)
  • 3. Tümen (Tortum)
    • 7. Piyade Alayı, 8. Piyade Alayı, 11. Piyade Alayı
  • 12. Tümen (Erzurum)
    • 30. Piyade Alayı, 35. Piyade Alayı, 36. Piyade Alayı
  • 9. Kafkas Tümeni (Pasinler)
    • 17. Piyade Alayı, 28. Piyade Alayı, 29. Piyade Alayı
  • 11. Kafkas Tümeni (Van)
    • 18. Piyade Alayı, 38. Piyade Alayı, 34. Piyade Alayı

Kaynakça

1. BOA, İ. HB, 1333. Ca/36
2. T.C. Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı Yayınları, Türk İstiklâl Harbine Katılan Tümen ve Daha Üst Kademelerdeki Komutanların Biyografileri, Genkurmay Başkanlığı Basımevi, Ankara, 1972, p. 67. (Türkçe)
3. T.C. Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı Yayınları, Türk İstiklâl Harbine Katılan Tümen ve Daha Üst Kademelerdeki Komutanların Biyografileri, Genkurmay Başkanlığı Basımevi, Ankara, 1972, p. 23. (Türkçe)
4. T.C. Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı Yayınları, Türk İstiklâl Harbine Katılan Tümen ve Daha Üst Kademelerdeki Komutanların Biyografileri, Genkurmay Başkanlığı Basımevi, Ankara, 1972, p. 162. (Türkçe)
5. Edward J. Erickson, Order to Die: A History of the Ottoman Army in the First World War, Greenwood Press, 2001, ISBN 0-313-31516-7, p. 87.
6. Edward J. Erickson, Order to Die: A History of the Ottoman Army in the First World War, Greenwood Press, 2001, ISBN 0-313-31516-7, p. 134.
7. Edward J. Erickson, Order to Die: A History of the Ottoman Army in the First World War, Greenwood Press, 2001, ISBN 0-313-31516-7, p. 154.
8. Edward J. Erickson, Order to Die: A History of the Ottoman Army in the First World War, Greenwood Press, 2001, ISBN 0-313-31516-7, p. 170.
9. Edward J. Erickson, Order to Die: A History of the Ottoman Army in the First World War, Greenwood Press, 2001, ISBN 0-313-31516-7, p. 181, 188.
10. Edward J. Erickson, Order to Die: A History of the Ottoman Army in the First World War, Greenwood Press, 2001, ISBN 0-313-31516-7, p. 197.
11. Edward J. Erickson, Order to Die: A History of the Ottoman Army in the First World War, Greenwood Press, 2001, ISBN 0-313-31516-7, p. 202.
12. Edward J. Erickson, Order to Die: A History of the Ottoman Army in the First World War, Greenwood Press, 2001, ISBN 0-313-31516-7, p. 209.
13. Zekeriya Türkmen, Mütareke Döneminde Ordunun Durumu ve Yeniden Yapılanması (1918-1920), Türk Tarih Kurumu Basımevi, 2001, ISBN 975-16-1372-8, p. 326.