İsmail bin Hammâd el-Cevherî (Arapça: ابو نصرإسماعيل بن حماد الجوهري; doğum adı İmam Ebu Nasr İsmail Bin Hammad’ül Cevherî El-Farabi, y.940 Farab – 1002 veya 1008 Nişabur), Kazak sözlükbilimci, yazar ve mucit.
Hayatı
Tam tarihi bilinmemekle birlikte 940 civarında Farab'da (Otrar) doğdu.[1] Farab'da öğrendiği Arapçasını önce Bağdat, ardından Hicaz'da geliştirdi.[2] Sonra Horasan'a gelerek önve Damğan'a, ardından Nişabur'a yerleşerek[1] ilk eseri, önemli bir Arapça sözlük olan al-Ṣiḥāḥ fī al-lughah (الصحاح في اللغة)'ı yazdı.[2] Bu eser Vankulu Mehmed Efendi tarafından 16. yüzyılda Vankulu Lugatı[3] adı altında Türkçeye çevrildi ve 1729 yılında bu eser İbrahim Müteferrika'nın matbaada bastığı ilk kitap unvanını aldı.[4]
Cevherî uçuş denemesi yapmak için kendi imal ettiğı tahta kanatları iki koluna bağlayarak Nişabur'da bir camiinin damına çıktı. Orada toplanan halka: "Ey ahali benim yaptığım buluşu şimdiye kadar kimse yapmamıştır. Sizin gözlerinizin önünde şimdi uçacağım. Dünyada yapılacak en mühim şey göklere uçmaktadır. Ben de onu yapacağım" diyerek camiinin damından atladı fakat bir müddet uçtuktan sonra düşerek hayatını kaybetti.[5] Bu deneme kaynaklarda Wright Kardeşlerden 900 yıl önce yapılmış en eski uçuş denemesi olarak gösterilir.[6] 9. yüzyılda Endülüs'te yaşamış Berberi astronom Abbas ibn Firnas'ün ilk planöründen feyzaldığı iddia edilmektedir.
Etkisi
Cevherî'nin bu denemesi 17.yüzyılda Hezârfen Ahmed Çelebi ve Lagâri Hasan Çelebi gibi isimlere esin kaynağı olmuştur.
Kaynakça
İlgili eserler
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
