Scottish Premier League

Scottish Premier League (kısaca SPL), 1998 ile 2014 yılları arasında İskoçya'daki en üst seviyedeki futbol ligidir. Sponsoru Clydesdale Bank olduğu için ligin tam adı Clydesdale Bank Scottish Premier Leaguedir.

Scottish Premier League

Ülke	İskoçya
Konfederasyon	UEFA
Kuruluş	1998
Lağvediliş	2014
Ardıl	Scottish Premiership
Takım sayısı	12
Alt lig	İskoçya Birinci Ligi
Uluslararası kupa(lar)	UEFA Şampiyonlar Ligi UEFA Avrupa Ligi
Son şampiyon	Celtic (2022-23)
En çok şampiyon olan	Glasgow rangers
Yayıncı	Sky Sports, ESPN, BBC İskoçya
Resmî site	scotprem.com

Tarihi

İskoçya'da futbolun profesyonel olarak oynanmaya başladığı zamanlarda, İskoçya futbolunda sadece iki lig vardı (İskoçya 1. Ligi ve İskoçya 2. Ligi). 70'li yılların ortalarında İskoçya ligleri; Premier Lig, İskoçya 1. Ligi ve İskoçya 2. Ligi olarak üçe ayrıldı. 90'lı yılların ortalarında da İskoçya'da İskoçya 3. Ligi kuruldu.

SPL'nin Kuruluşu

1998 yılında, Premier Lig'deki takımlar; 1992 yılında bazı İngiliz takımlarının yaptığı gibi, İskoçya Futbol Ligi çatısından ayrılarak İskoçya Premier Ligi'ni kurdu. İskoçya Premier Ligi'nin kurulması; İskoç takımlarını kamçıladı ve İskoç takımları, ligden daha çok gelir elde etmeye başladılar. Takımların ligden para kazanması için de her sezon sonu ligin sponsoru, takımlara eşit miktarda belli bir miktar para vermektedir.

İlk kurulduğunda SPL'de 10 takım vardı ama 2000-2001 sezonu başında bu sayı 12'ye yükseldi ve ligdeki külüp sayısının 10'dan 12'ye çıkarılması da, İskoçya 1. Ligi'ndeki takımlar tarafından onaylandı. Bu karardan sonra, İskoçya 1. Ligi'nde 44 hafta maç oynanmasını önlemek için yeni bir sistem geliştirildi. Buna bağlı olarak; 33 hafta (1 maç içeride, 2 maç dışarıda veya tam tersi bir durumda) maç oynandıktan sonra kulüpler iki gruba bölünüyor ve gruplarda da takımlar beşer hafta maç yapıyorlar. Böylece takımlar, bir sezonda 38 maç yapmış oluyorlar.

Bazen sezon sonu ligde ilginç bir durum oluşuyor ve ligi 7. bitiren takım, ligi 6. sırada tamamlayan takımdan daha fazla puan topluyor çünkü takımların son 5 maçları çok kolay geçiyor. 2005-2006 sezonunda ligi 7. bitiren Inverness Caledonian Thistle takımı, ligi 4. sırada tamamlayan Hibernian kulübünden daha fazla puan toplamıştır.

Lige Yükselme ve Ligden Düşme

Ligin bitiminde puan tablosunun son sırasında yer alan takım, İskoçya 1. Ligi'ne düşerken; İskoçya 1. Ligi'nde sezon sonu şampiyon olan takım, İskoçya Premier Ligi'ne yükselir.

2003 yılında lige çıkma konusunda yaşanan bir sorun ilginç bir olaydır. Ligdeki kulüplerin başkanları Falkirk'in, Airdrie United ile olan stadyum paylaşımına karşı çıkarak kulübün minimum stadyum kapasitesi olan 10.000 kişiye ulaşmasını engellemişlerdir ve o sene Motherwell ligde kalmıştır. Aynı durum, 2004 yılında da oluşmuştur, ancak birçok oylama ve istişareden sonra, en sonunda Inverness Caledonian Thistle'ın Aberdeen'in 160 km uzakta olan Pittodrie'deki sahasını kullanmasına izin verilmiştir. 2005 yılında minimum seyirci sayısı 6000 kişiye indirilmiştir böylece Inverness Caledonian Thistle sezon ortasında kendi stadına geri dönebilmiştir.

SPL 2 Projesi

17 Ağustos 2006 tarihinde ligin başkanı Lex Gold, İskoçya 1. Ligi'ndeki takımlarla SPL 2'yi kurmayı planladıklarını açıkladı. Kurulacak yeni ligin 2008-2009 sezonunda faaliyete geçmesi planlanıyor. Bu ligin kurulması halinde SPL 2, İskoçya 1. Ligi'nin bir üst seviyesindeki lig olacak.

Bu düşünce SFL'de oynayan kulüplerin taraftarları tarafından pek de beğenilmemiştir, zira SFL'nin 3.000 kişilik stadyum, saha bakım mecburiyeti gibi kuralları onlara biraz fazla katı gelmiştir. Bazı SFL kulüpleri ise ne lig için ne de İskoçya Challenge Kupası için bir isim sponsoru olmaması sebebiyle bu öneriye destek çıkmışlardır.

Sponsorluk

Ligin şu anki sponsoru Bank of Scotland, sponsorluk sözleşmesini yenilemeyince; ligin yöneticileri yeni bir sponsor arayışına girdi ve Temmuz 2007'den itibaren geçerli olacak şekilde ligin sponsorluğu için 4 yıllığına 8 milyon pound karşılığında Clydesdale Bank ile anlaştı.

SPL Maçlarının Yayınlanması

İrlandalı televizyon şirketi Setanta Sports, 2004 yılında yapılan maçların televizyondaki yayın hakkı ihalesini kazandığı için 2004-2005 sezonundan beri İskoçya Premier Ligi maçlarını canlı yayınlamaktadır. Daha önce de maçlar Sky Sports ve BBC Scotland tarafından yayınlanmıştı. İskoçya'daki STV kanalındaki Scotsport programında da maçların geniş özeti yayınlanmaktadır ve bu program, Türkiye'deki Maraton programıyla aynı formattadır. BBC Radio Scotland da maçları radyodan canlı olarak yayınlamaktadır ve internet sitesiyle de bütün dünyadaki futbolseverler, bu maçları canlı olarak dinleyebilmektedir

SPL Takımları

2011-12 SPL Kulüpleri

Kulüp	2011-12 Sırası	İlk Lige Giriş Tarihi	Bulunduğu Lige İlk Giriş Tarihi	En Son Şampiyonluk
Aberdeen[1][2]	9.	1905-06	1905-06	1984-85
Celtic[1][2]	1. (Şampiyon)	1890-91	1890-91	2013-14
Dundee[1]	2., Birinci Lig	1893-94	2012-13	1961-62
Dundee United[1][2]	4.	1925-26	1996-97	1982-83
Hearts[1][2]	5.	1890-91	1983-84	1959-60
Hibernian	11.	1895-96	1999-2000	1951-52
Inverness CT	10.	2004-05	2010-11
Kilmarnock[1][2]	7.	1899-1900	1992-93	1964-65
Motherwell[1][2]	3.	1903-04	1985-86	1931-32
Ross County	1., Birinci Lig	2012-13	2012-13	-
St. Johnstone[1]	6.	1924-25	2009-10	-
St. Mirren	8.	1890-91	2006-07	-

Önceki SPL Üyeleri

Kulüp	2011-12 Pozisyonu	SPL'deki ilk sezonu	SPL'deki son sezonu	Son Şampiyonluk
Rangers	2., SPL	1890-91	2011-12	2010-11
Dunfermline	12., SPL	1926-27	2011-12	-
Hamilton	4., Birinci Lig	1906-07	2010-11	-
Falkirk	3., Birinci Lig	1905-06	2009-10	-
Gretna	N/A[3]	2007-08	2007-08	-
Livingston	5., Birinci Lig	2001-02	2005-06	-
Partick Thistle	6., Birinci Lig	1897-98	2003-04	-

Tüm Zamanların SPL Tablosu

Tüm zamanların SPL tablosu, Scottish Premier League'nin kurulduğu 1998-1999 sezonunun başlangıcından 2010-2011 sezonunun sonuna kadar bütün maçların sonuçlarına göre oluşturulmuştur.

Sıra	Takım	Sezon	Maç	Galibiyet	Beraberlik	Mağlubiyet	Attığı gol	Yediği gol	Averaj	Puan	Maç başına puan	1.lik	2.lik	3.lük	4.lük
1	Celtic	14	528	388	75	65	1212	418	+794	1239	2.347	7	7
2	Rangers[4]	14	528	364	93	71	1150	418	+732	1175	2.225	7	6	1
3	Heart of Midlothian	14	528	218	128	182	693	621	+72	782	1.481		1	5	1
4	Kilmarnock	14	528	178	133	217	633	758	−125	667	1.263				3
5	Aberdeen	14	528	177	128	223	610	742	−132	659	1.248			1	4
6	Motherwell	14	528	177	123	228	641	788	−147	654	1.239			2	1
7	Dundee United	14	528	162	148	218	623	783	−160	634	1.201			1	2
8	Hibernian	13	492	170	122	200	663	709	−46	632	1.285			2	2
9	Dunfermline Athletic	9	340	83	89	168	335	565	−230	338	0.994				1
10	Inverness CT	7	266	84	68	114	316	357	−41	320	1.203
11	St. Johnstone	7	262	76	73	113	262	354	−92	301	1.149			1
12	Dundee	7	262	80	61	121	308	412	−104	301	1.149
13	St. Mirren	7	266	59	77	130	230	386	−156	254	0.955
14	Falkirk	5	190	51	48	91	197	277	−80	201	1.058
15	Livingston	5	190	48	45	97	205	306	−101	189	0.995			1
16	Hamilton Academical	3	114	30	26	58	93	158	−65	116	1.018
17	Partick Thistle	2	76	14	19	43	76	125	−49	61	0.803
18	Gretna[5]	1	38	5	8	25	32	83	−51	13	0.342

Tüm Zamanların SPL Gol Kralları

Sıra	Futbolcu	Kulüp(ler)	Gol
1	Kris Boyd	Kilmarnock (1999 - 2006) Rangers (2006 - 2010)	164
2	Henrik Larsson	Celtic (1998 - 2004)	158
3	Derek Riordan	Hibernian (2001 - 2006) Celtic (2006 - 2008) Hibernian (2008 - 2011)	95
4	Scott McDonald	Motherwell (2004 - 2007) Celtic (2007 - 2010)	93
5	John Hartson	Celtic (2001 - 2006)	88
6	Kenny Miller	Hibernian (1999 - 2000) Rangers (2000 - 2001) Celtic (2006 - 2007) Rangers (2008 - 2011)	75
7	Nacho Novo	Dundee (2002 - 2004) Rangers (2004 - 2010)	73
8	Stevie Crawford	Dunfermline Athletic (2000 - 2004) Dundee United (2005) Aberdeen (2005 - 2006) Dunfermline Athletic (2006 - 2007)	63
	Chris Sutton	Celtic (2000 - 2006)
10	Colin Nish	Kilmarnock (2003 - 2008) Hibernian (2008 - 2011)	62

SPL Teknik Direktörleri

Teknik Direktör	Kulüp	Geldiği Tarih
Terry Butcher	Inverness Caledonian Thistle	27 Ocak 2009
Peter Houston	Dundee United	23 Aralık 2009
Neil Lennon	Celtic	25 Mart 2010
Danny Lennon	St Mirren	7 Haziran 2010
Barry Smith	Dundee	15 Ekim 2010
Craig Brown	Aberdeen	10 Aralık 2010
Stuart McCall	Motherwell	30 Aralık 2010
Kenny Shiels	Kilmarnock	31 Mart 2011
Derek Adams	Ross County	19 Mayıs 2011
Steve Lomas	St. Johnstone	3 Kasım 2011
Pat Fenlon	Hibernian	25 Kasım 2011
John McGlynn	Hearts	26 Kasım 2012

SPL Sezonları

SPL Sezonu	Şampiyon	İkinci	Sonuncu	Gol Kralı	PFA Yılın Futbolcusu	Spor Yazarlarının Seçtiği Yılın Futbolcusu
1998-99	Rangers	Celtic	Dunfermline Athletic	Henrik Larsson 29 (Celtic)	Henrik Larsson (Celtic)	Henrik Larsson (Celtic)
1999-2000	Rangers	Celtic	No relegation	Mark Viduka 25 (Celtic)	Mark Viduka (Celtic)	Barry Ferguson (Rangers)
2000-01	Celtic	Rangers	St. Mirren	Henrik Larsson 35 (Celtic)	Henrik Larsson (Celtic)	Henrik Larsson (Celtic)
2001-02	Celtic	Rangers	St. Johnstone	Henrik Larsson 29 (Celtic)	Lorenzo Amoruso (Rangers)	Paul Lambert (Celtic)
2002-03	Rangers	Celtic	No relegation	Henrik Larsson 28 (Celtic)	Barry Ferguson (Rangers)	Barry Ferguson (Rangers)
2003-04	Celtic	Rangers	Partick Thistle	Henrik Larsson 30 (Celtic)	Chris Sutton (Celtic)	Jackie McNamara (Celtic)
2004-05	Rangers	Celtic	Dundee	John Hartson 25 (Celtic)	John Hartson (Celtic) Fernando Ricksen (Rangers)	John Hartson (Celtic)
2005-06	Celtic	Hearts	Livingston	Kris Boyd 32 (15 – Kilmarnock, 17 – Rangers)	Shaun Maloney (Celtic)	Craig Gordon (Hearts)
2006-07	Celtic	Rangers	Dunfermline Athletic	Kris Boyd 20 (Rangers)	Shunsuke Nakamura (Celtic)	Shunsuke Nakamura (Celtic)
2007-08	Celtic	Rangers	Gretna	Scott McDonald 25 (Celtic)	Aiden McGeady (Celtic)	Carlos Cuéllar (Rangers)
2008-09	Rangers	Celtic	Inverness CT	Kris Boyd 27 (Rangers)	Scott Brown (Celtic)	Gary Caldwell (Celtic)
2009-10	Rangers	Celtic	Falkirk	Kris Boyd 23 (Rangers)	Steven Davis (Rangers)	David Weir (Rangers)
2010-11	Rangers	Celtic	Hamilton Academical	Kenny Miller 21 (Rangers)	Emilio Izaguirre (Celtic)	Emilio Izaguirre (Celtic)
2011-12	Celtic	Rangers	Dunfermline Athletic	Gary Hooper 24 (Celtic)	Charlie Mulgrew (Celtic)	Charlie Mulgrew (Celtic)

Kulüp Performansları

Feshedilmiş kulüpler italik olarak yazılmıştır.

Kulüp	Şampiyon	İkinci	Üçüncü
Rangers	54	30	18
Celtic	44	31	16
Hearts	4	14	17
Aberdeen	4	13	8
Hibernian	4	6	13
Dumbarton	2	0	0
Motherwell	1	5	8
Kilmarnock	1	4	3
Dundee	1	4	1
Dundee United	1	0	8
Third Lanark	1	0	2
Airdrieonians	0	4	1
Falkirk	0	2	1
Morton	0	1	2
Clyde	0	0	3
Partick Thistle	0	0	3
Dunfermline Athletic	0	0	2
East Fife	0	0	2
St. Johnstone	0	0	2
St. Mirren	0	0	2
Livingston	0	0	1
Raith Rovers	0	0	1
St. Bernard's	0	0	1

Şehirlere Göre Şampiyonluk Dağılımı

Şehir	Şampiyonluk Sayısı	Kulüpler
Glasgow	99	Rangers (54), Celtic (44), Third Lanark (1)
Edinburgh	8	Hearts (4), Hibernian (4)
Aberdeen	4	Aberdeen (4)
Dumbarton	2	Dumbarton (2)
Dundee	2	Dundee (1), Dundee United (1)
Kilmarnock	1	Kilmarnock (1)
Motherwell	1	Motherwell (1)

SPL Rekorları

• Bir sezonda en çok gol atan takım: Celtic, 105 gol, 2003-2004
• Bir sezonda en az gol atan takım: St Johnstone, 24 gol, 2001-2002
• Bir sezonda en çok puan toplayan takım: Celtic, 103 puan, 2001-2002
• Bir sezonda en az puan toplayan takım: Gretna, 13 puan, 2007-2008
• Bir sezonda en az gol yiyen takım: Celtic, 28 gol, 2001-2002
• Bir sezonda en çok gol yiyen takım: Aberdeen, 83 gol, 1999-2000; Gretna, 83 gol 2007-2008
• Bir sezonda en çok gol averajına sahip olan takım: Celtic, 70, 2003-2004
• Lig tarihinde iç sahada alınan en farklı skor: Celtic 9-0 Aberdeen (2010-2011)
• Lig tarihinde dış sahada alınan en farklı skorlar: St. Johnstone 0-7 Rangers (1998/99); Dunfermline Athletic 0-7 Celtic (2005/06)
• Ligde deplasmanlarda en çok kazanan takım: Celtic, 12, 2003-2004
• Ligde deplasmanlarda en az kazanan takım: Dunfermline, 0, 1998-1999
• Ligde deplasmanlarda en çok kaybeden takım: Livingston, 16, 2005-2006
• Ligde iç sahada en az kaybeden takım: Celtic, 3, 2001-2002 ve 2002-2003
• Bir sezonda en çok gol atan oyuncu: Henrik Larsson, 35 gol, 2000-2001 Celtic
• En çok hat-trick yapan oyuncu: Henrik Larsson, 12, 1998-2004
• Ligde oynayan en yaşlı futbolcu: Andy Millen, St. Mirren - Celtic, 41 yıl 7 ay 10 gün, 20 Ocak 2007
• Ligde oynayan en genç futbolcu: Jamie McCluskey, Hibernian - Kilmarnock, 16 yıl 2 ay 18 gün, 24 Ocak 2004
• Ligde gol atan en genç futbolcu: David Goodwillie, Dundee United - Hibernian, 16 yıl 11 ay 4 gün, 4 Mart 2006
• Ligde en uzun süre gol yememe rekoru: Robert Douglas, Celtic, 7 maç, (16 Aralık 2000-21 Şubat 2001)
• Ligde en çok maç oynayan futbolcu: Steven Pressley, 257

Kaynakça

1. Scottish Premier League kurucu üyesi
2. Scottish Premier League'nin tüm sezonlarında yer aldı
3. Gretna FC went out of business following the 2007-08 season. A new club called Gretna 2008 was set up in its place and entered the East of Scotland Football League.
4. Rangers 2011-12 sezonunda 10 puanı silindi.
5. Gretna'nın 2007-08 sezonunda 10 puanı silindi.

Dış bağlantılar

• (İngilizce) Ligin Resmî Web Sitesi6 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• (İngilizce) Ligdeki Kulüplerin Yerleri
• (İngilizce) Ligin Forumu