İfigenia

İfigenia veya İphigenia, Miken Kralı Agamemnon ile Clytemnestra'nın kızıdır. Kardeşleri ise Elektra, Orestes ve Khrysothemis'tir.

Agamemon, Artemis Korusunda avlanırken kutsal bir geyiği öldürüp, böbürlendiği için tanrıça Artemis'i kızdırır. Böylece Akha Ordusunun Aulis'ten Truva'ya açılmasını sağlayacak uygun rüzgarlar çıkmaz. Agamemnon böylece ordunun bilicisi Kalkhas'a danışır. Kalkhas, düş yorumcularının en büyüğüdür; geçmişi, geleceği, şimdiyi bilmektedir. Ona, bu hüneri Apollon vermiştir.^[1] Kalkhas, tanrıça Artemis'in Agamemnon'a sinirli olduğunu, eğer kızını tanrıçaya kurban ederse yola çıkmasını sağlayacağını söyler.

Bunun üzerine kızı İphigenia'yı Miken'den Akhilleus ile evlendireceğini bahanesi ile getirtir ve onu Artemis'e kurban ederek uygun rüzgarların çıkmasını sağlar. Bu hikâye özellikle Euripides'in İphegenia Aulis'te isimli oyununda anlatılır. Truva Savaşı'nın başlaması, Yunan prenses İphigenia'nın kurban edilmesi ile olur.^[2] Yine Truva Savaşı'nın bitimi ise, Truvalı prenses Polyksena'nın kahraman Akhilleus'un mezarında kurban edilmesi ile sonlanır. İki kadın da, herkesi hayran bırakacak bir şekilde, ölümlerine isteyerek, omuzları dik giderler ve erkeklerin hayranlığını kazanırlar.^[3]

Kızının ölümüne çok üzülen Clytemnestra ise Agamemnon Truva Savaşı'ndan döndükten sonra onu öldürecektir. Böylece oğulları Orestes de kız kardeşi Elektra ile birlikte, annesi Clytemnestra'yı ve aşığını öldüreceklerdir.^[4][5]

Başka bir versiyona göre, İphegenia, Aulis'te ölmez; Artemis onu kurtarır ve onu Tauris'e götürerek Artemis rahibesi yapar. İphegenia, buradaki tapınakta gemileri batıp, Tauris'e çıkan yabancıları kurban etmektedir. Günün birinde kardeşi Orestes ile arkadaşı Pylades gelirler. Delphoi kahininin verdiği görev, buradaki Artemis Heykeli'ni Yunanistan'a götürmektir. İphigenia onlara yardım eder ve birlikte Yunanistan'a kaçarlar. İphigenia, Pylades ile evlenir. Bu hikâyede yine Euripides'in İphigenia Tauris'de isimli oyununda anlatılır.^[6]

Epik Döngü'nün kayıp destanlarından Cypria'da İphigenia'nın kurbanından bahseder. Kahin Kalkhas, Artemis'i yatıştırmak için kızın kurban edilmesi gerektiğini bildirir. İphigenia, Akhilleus ile evlendirilme bahanesi ile getirilir ve kurban edilmeden önce, Artemis, kızın yerine bir geyik koyarak, kızı Tauris'e kaçırır ve orada onu ölümsüz yapar.

İphigenia'nın öldürülmesi ile ilgili eserler

• 
  Antakya Arkeoloji Müzesi, İphigenia Aulis'te Mozaği
• 
  İphigenia'nın Kurban edilmesi, Britanya Müzesi
• 
  İphigenia'nın Kurban Edilmesi
• 
  Akhilleus'un Öfkesi, Jacques-Louis David
• 
  İphigenia'nın kurban edilmesi, Pietro Paolo Raggi
• 
  İphigenia'nın Kurban edilmesi, 1653, Sebastien Bourdon
• 
  İphigenia'nın Kurban edilmesi, Gabriel-François Doyen
• 
  İphigenia'nın Kurban edilmesi, Jan Havickszoon Steen
• 
  İphigenia'nın Kurban edilmesi
• 
  İphigenia'nın Kurban edilmesi, Maulbertsch
• 
  İphigenia'nın Kurban edilmesi, Flemalle
• 
  İphigenia'nın Kurban edilmesi
• 
  İphigenia'nın Kurban edilmesi, Terwesten Augustin, Büyük Peterhof Sarayı, 1690
• 
  İphigenia'nın Kurban edilmesi, Jacopo Amigoni, 1740
• 
  İphigenia'nın Kurban edilmesi, Giovanni Battista Tiepolo
• 
  İphigenia'nın Kurban edilmesi, Francesco Fontebasso
• 
  İphigenia'nın Kurban edilmesini betimleten krater
• 
  İphigenia'nın Kurban edilmesi, Giovanni Battista Tiepolo
• 
  İphigenia'nın kurban edilmesi
• 
  François Perrier, Iphigenia'nın kurban edilmesi, 17.yy
• 
  Iphigenia'nın kurban edilmesi, Pompeii'den antik bir fresk süslemesi
• 
  Antakya Arkeoloji Müzesi, İphigenia Mozaği

İPHİGENİA TAURİS'DE İLE İLGİLİ ESERLER

• 
  Iphigenia Tauris'de (1893), Valentin Serov
• 
  Iphigenia Tauris'de, Alessandro Marchesini
• 
  Iphigenia Tauris'de, Pompeii'den dekorasyon
• 
  Iphigenia Tauris'de, Pompeii'den dekorasyon
• 
  Iphigenia Tauris'de, Ecole Française
• 
  Pylades ve Orestes mahkum olarak İphigenia'nın önüne getirildiğinde, (1766), Benjamin West
• 
  Pompeia. Orestes ve Pylades
• 
  Orestes ve Iphigenia, mozaik (MüzeCapitolini)
• 
  Anselm Feuerbach - Iphigenia
• 
  Anselm Feuerbach - Iphigenia
• 
  Orestes ve İphigenia heykeli çalarken, Louvre
• 
  Anselm Feuerbach - İphigenia, 1871
• 
  Herbert-Schmalz, İphigenia

Kaynakça

1. Homeros (2016). İlyada. Erhat, Kadir, Azra, A. tarafından çevrildi. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları. s. 70: 5. |erişim-tarihi= kullanmak için |url= gerekiyor (yardım)
2. İphigenia Avlis'te, Euripides. İş Bankası Yayınları.
3. Hekabe, Euripides. İş Bankası Yayınları.
4. Orestes, Euripides.
5. Elektra, Sofokles.
6. İphigenia Tauris'te, Euripides.