İnsektisit veya böcek ilacı, böceklere karşı kullanılan bir çeşit pestisittir. Bunlar sırasıyla böceklerin yumurta ve larvalarına karşı kullanılan ovisid ve larvisidleri içerir. Böcek öldürücüler ziraat, tıp, endüstri ve ev içi kullanımında genel olarak kullanılmaktadır. 20. yüzyılda tarımsal verimlilik artışının arkasındaki en önemli faktörlerden biri olduğuna inanılır.[1] İnsektisitlerin birçoğu insanlar için zehirlidir.
İnsektisitlerin sınıflandırılması birkaç farklı şekilde yapılabilir:
- Sistemik insektisitler bitkilere verilir. Bitkiler üzerinden beslenen böcekler insektisiti yutar ve ölürler.
- Temas insektisitleri böceklere doğrudan temas ettirilerek kullanılır. Pestisit uygulamasının etkinliğini artırmak için genellikle küçük damlacıklar (örneğin, aerosol olarak) şeklinde kullanılırlar.[2]
- Nikotin, pire otu ve neem özü gibi doğal böcek öldürücüler, böcekler karşı savunma mekanizması olarak bitkiler tarafından yapılır. Nikotin temelli böcek ilaçları AB'de yasak olmasına rağmen halen yaygın olarak ABD ve Kanada'da kullanılmaktadır.[3]
- Bitkiye entegre edilmiş koruyucular (PIP) genetik modifikasyondan sonra, bitkiler tarafından üretilen insektisit maddelerdir.[4] Örneğin, belirli bir Bacillus thuringiensis biyosidal proteini kodlayan bir gen, kültür bitkisinin genetik materyali içine dahil edilir. Daha sonra, bitki ilgili proteini üretmeye başlar ve insektisit etki ortaya çıkar.
- İnorganik böcek öldürücüler; arsenat, bakır bileşikleri ve florin bileşikleri içeren metaller ile üretilirler ve şu anda nadiren kullanılmaktadırlar. Sülfür içerenler ise yaygın olarak kullanılmaktadır.
- Organik insektisitler bugün için mevcut pestisit kullanımında en büyük sayıyı oluşturan sentetik kimyasal maddelerdir.
Böcek ilaçlarının istenmeyebilen etkileri
İnsan sağlığına etkileri
İnsektisitler, maruz kalan insanlarda ani veya gecikmeli sağlık problemlerine yol açabilir.[5] Bu maddelere maruz kalmak ciltte ve gözde basit bir tahrişten sinir sistemini etkileyen daha ciddi etkilere, duyma sorunlarına,[6] üreme sorunlarına yol açan bir takım hormonları taklit etmeye ve kansere sebep olabilir.[7]
Hayvan refahına etkileri
Bazı hayvan refahı aktivistleri insancıl insektisitlerin mümkün olup olmadığını sorgulamıştır.[8] Entomolog Jeffrey A. Lockwood'a göre bazı tarımsal mücadele yöntemleri böceklerde ve etkilenen diğer hayvanlarda ötekilere nazaran muhtemelen daha az acıya sebep olmaktadır. Kendi deyimiyle 'kesin olmayan ve çürütülmeye açık' tahminlerine göre böcek kontrol yöntemleri arasından en insancıl olanları ekim nöbeti, sanitasyon gibi kültürel mücadele yöntemleri ve (yeterince yüksek dozlarda kullanılırsa) nörotoksin kullanımı iken; en çok acıya sebep olanlardan biri ise başka bir kimyasal mücadele yöntemi olan böcek büyüme düzenleyicileridir (IGR).[9]
Kaynakça
Dış bağlantılar
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
