İkinci Cumhuriyet

İkinci Cumhuriyet, Türkiye siyasi tarihinde birincisi 27 Mayıs Darbesi sonrası, ikincisi ise 1990'larda olmak üzere iki farklı dönemde farklı anlamlarda kullanılmış siyasi bir ifadedir. İdris Küçükömer'in, cumhuriyet devriminin halkın egemenliğine değil bürokrasiye dayandığı ve Kemalist cumhuriyetin otoriter ve jakoben bir özellik taşıdığını ileri sürdüğü tezleri 1990'lı yıllarda İkinci Cumhuriyetçi bir gruba ilham vermiştir.^[1]

27 Mayıs Darbesi

27 Mayıs Darbesi ve 1961 Anayasası ile başlayan dönem Fransız geleneğine de benzetilerek İkinci Cumhuriyet olarak değerlendirilmiştir. Bu ifade, darbeye meşruiyet kazandırmak amacıyla askerler tarafından kullanılmış ve Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel 1961 yılını İkinci Cumhuriyet'in kuruluş yılı olduğunu belirtmiştir.^[2]

1990'lar

Bu kavram 1990'lı yıllarda Türkiye siyasi tarihinde farklı bir anlamda kullanılmaya başlanmıştır. Liberal sol görüşlü bir ideoloji çizgisinde ilk olarak 31 Ocak 1991'de Mehmet Altan tarafından ortaya atılmıştır.^[3] Cumhuriyet Devrimi'nin demokratik ve çoğulcu özellikte olmadığı, halk egemenliğine değil bürokrasiye ve ordunun üstünlüğüne dayalı olduğu görüşü bu ideolojinin en önemli savlarındandır. Bu siyasi görüşün destekçileri sivil siyaset üzerindeki ordu vesayetinin yok edilmesi, rejimin bürokratik yapısının ve devletçi ekonomi anlayışının değişmesi gerektiğini savunurlar.^[4][5]

İkinci Cumhuriyetçiler olarak bilinen liberal siyasi görüşteki bir grup aydın Yeni Demokrasi Hareketi adıyla partileşme denemesinde bulundu. Ancak alınan seçim yenilgisi sonucu bu hareket kısa sürede dağıldı.^[3]

2000'ler

Taraf gazetesi, İkinci Cumhuriyetçi gazete olarak nitelendirilmekteydi.^[6][7][8]

Ayrıca bakınız

• İdris Küçükömer
• İkinci Fransız Cumhuriyeti