İbahilik

İbahilik (Arapça: ibāḥa), İslâm'da, Sünnî anlayışın yasakladığı ve günah olarak değerlendirdiği bazı şeyleri yasak görmemektir. Hatta bir bölümünün tersini yapmak anlayışıdır. Hristiyan teolojisinde ise, günahlardan arınarak ahiretteki sonsuz kurtuluş ve selâmete sadece kuvvetli imân ve Tanrı'nın mağfireti sayesinde erişilebileceği inancında olan kişileri tanımlamakta kullanılan bir deyimdir.

İ'tikadi kökeni

Bu anlayış (İbaha i'tikadı), Bektaşîlik yolunun temel kurallarından biri durumuna Balım Sultan ile gelmiştir. "Dincilik karşıtlığı" (Anti-Nomizm) olarak da tanımlanabilen bu davranış İslâm'ın Sünnî ekolünündeki bir kesimin oluşturduğu katı kurallara karşı ortaya çıkmış olan bir yorum biçimidir.

Bektaşî Tarikatı'ndaki yeri

Sünnî İslâm'ın ortaya sürdüğü şeyleri, Alevî-Bektaşî anlayışından süzerek ya da geçirerek kabul etme veya kabul etmeme anlayışı ve tavrıdır. Alevî-Bektaşîliğin özgün yanını ve - Sünnîliğe karşın - kimliğini bu anlayış ortaya koyar. Alevî-Bektaşîliğe yorum (Bâtınî te’vil) yolunu açar. Bir başka deyişle Alevî-Bektaşîliğin felsefi altyapısını oluşturur.

Hristiyanlıkta ibâhiyûn kavramı

Hristiyanlıkta ise ibâhiyûn kişi ahlâkî yasaların uygulanabilirliği ile sabit anlamlarını inkâr eden ve kurtuluşa ermenin sadece imân ve ilâhî inayet ile^[1] mümkün olabileceğine inanan şahsiyet olarak tanımlanmaktadır.^[2][3]

Ayrıca bakınız

• Nomianizm
• Alevî inancı
• Bektaşi inancı
• Nusayrî inancı

Kaynakça

1. Holloran, Peter C. (2017). Historical dictionary of New England (2. bas.). Lanham, Md.: Rowman & Littlefield Publishers. ISBN 978-1538102183.
2. Rogerson, J. W. (2006). The Oxford handbook of biblical studies. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0199237777.
3. Arnold, John H. (2017). The Oxford handbook of medieval Christianity. Oxford: Oxford University Press. ISBN 9780198811176.