Çernobil Muharebesi

1986'da Çernobil erimesinin etkilerini kontrol altına almak için yapılan operasyon için Çernobil Faciası sayfasına bakınız.

Çernobil Muharebesi,^[3] Rus Silahlı Kuvvetleri ile Ukrayna Silahlı Kuvvetleri arasında Çernobil Tecrit Bölgesi'nde 24 Şubat 2022'de, 2022'de Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin ilk gününde başlayan askeri bir çatışmaydı.^[4] Belarus'tan gelen istilacı Rus kuvvetleri o günün sonunda Çernobil Nükleer Santrali alanını ele geçirdi.^[1][5][6] 300'den fazla kişi - 100 işçi ve 200 Ukraynalı muhafız - Rusların bölgeyi ele geçirmesinden 7 Mart'a kadar santralde mahsur kaldı.^[7] 31 Mart'ta Çernobil'i istila eden Rus birliklerinin çoğunun Rus kuvvetlerinin yeniden gruplandırılmasının bir parçası olarak bölgeden geri çekildiği bildirildi.

Çernobil Muharebesi
Kiev Taarruzu ve Rusya'nın Ukrayna'yı işgali
Çernobil Muharebesi'nin ardından kuzey Ukrayna'da Rus işgali altındaki bölgenin haritası
51°16′K 30°13′D Tarih 24 Şubat 2022 Bölge Çernobil Tecrit Bölgesi (Çernobil ve Pripyat) Sonuç Rus zaferi Rus kuvvetleri Çernobil Tecrit Bölgesi'ni ve Çernobil Nükleer Santrali'ni ele geçirdiler (daha sonra geri çekildiler)
Taraflar
Rusya Destek: Belarus[1]	Ukrayna
Çatışan birlikler
Rusya Silahlı Kuvvetleri Rusya Ulusal Muhafızları	Ukrayna Silahlı Kuvvetleri
Kayıplar
Bilinmiyor	200 esir[2]

Arka plan

2010 yılında görülen Çernobil bölgesinde bir güvenlik kontrol noktası

1986'daki Çernobil felaketi sırasında, Çernobil Nükleer Santrali'nden çevreye büyük miktarlarda radyoaktif madde salındı.^[8] Patlayan reaktörü çevreleyen 30 kilometre yarıçapındaki alan Sovyet yetkilileri tarafından boşaltıldı ve kapatıldı.^[9]:27[10] Bu alan Çernobil Tecrit Bölgesi olarak resmileştirildi ve sınırları zamanla değişti.^[11] Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından bu bölge yeni bağımsız Ukrayna'nın bir parçası oldu^{[12]:p.4–5:p.49f.3}ve Ukrayna Devlet Acil Servisi tarafından yönetildi.^[13]

Çernobil, Ukrayna'nın başkenti Kiev'in 130 kilometre kuzeyinde yer alıyor ve Çernobil ile Kiev'i birbirine bağlayan bölgesel PO2 yolu nispeten iyi durumda. Yol, Rus kuvvetlerinin başkenti ele geçirmek için kullanabilecekleri Kiev'e doğrudan bir stratejik koridor oluşturuyordu.^[1] Tecrit Bölgesi, topraklarında askeri yığınak yapılmasına izin veren bir Rusya müttefiki olan Belarus sınırında bulunuyor.^[1] 16 Şubat 2022'de uydu görüntüleri, Rus birliklerinin Belarus tarafındaki Tecrit Bölgesi olan Polesie Eyaleti Radyoekolojik Koruma Alanı'ndaki nehirler üzerinde duba köprüleri inşa ettiğini gösterdi.^[14]

Muharebe

24 Şubat 2022 öğleden sonra, Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinın ilk günü, Ukrayna hükümeti Rus kuvvetlerinin Çernobil Tecrit Bölgesi'ni ele geçirmek için bir saldırı başlattığını duyurdu.^[15] Günün sonunda, Ukrayna hükümeti ayrıca Rus kuvvetlerinin Çernobil ve Pripyat'ı ele geçirdiğini duyurdu.^[4] Rusların tecrit bölgesini ele geçirmesinin ardından, Amerikan hükümeti "Rus askerlerinin şu anda Çernobil tesislerinin personelini rehin tuttuğuna dair güvenilir raporlar" duyurdu.^[16]

Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu, "Sanayi sahasında herhangi bir can kaybı ve tahribatın olmadığını" belirtti.^[17] Rusya daha sonra siteyi "güvenlik altına almak için Ukraynalılarla birlikte çalıştığını" bildirdi.^[18]

Mart ortasından sonlarına kadar, Çernobil Faciası'nın ardından Çernobil Nükleer Santrali'ndeki işçileri barındırmak için inşa edilen kasaba olan Slavutıç'ta ve çevresinde yoğun çatışmalar yaşandı. Rus kuvvetleri, birkaç gün sonra geri çekilmeden önce şehri kısa süreliğine ele geçirdiler.

Tepkiler

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, Rusya'nın bölgeyi ele geçirmesini "tüm Avrupa'ya karşı savaş ilanı" olarak nitelendirdi.^[19]

Ukrayna Devlet Başkanlığı Ofisi başkanının danışmanı Mikhayilo Podoliyak, bunun "tamamen anlamsız bir saldırı" olduğunu^[6] ve "eski Çernobil nükleer santralinin, hapsetme ve nükleer atık depolama tesislerinin durumunun bilinmediği"ni söyledi.^[20] Ancak Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu, "sanayi sahasında herhangi bir can kaybı ve tahribatın olmadığını" ve "o bölgedeki nükleer tesislerin ve emniyetli operasyonların hiçbir şekilde etkilenmemesi veya kesintiye uğramamasının hayati önem taşıdığını" belirtti.^[17][21]

Analiz

Belarus'tan Çernobil yolu üzerinde Kiev'e ilerleme

Kiev Taarruzu'nun büyük resminde, Çernobil'in ele geçirilmesi, Kiev'e doğru ilerleyen Rus birlikleri için bir geçiş noktası olarak düşünülebilir. Amerika Birleşik Devletleri Ordusu Avrupanın eski komutanı Ben Hodges, dışlama bölgesinin "olduğu yer nedeniyle önemli olduğunu" belirtti... Rus kuvvetleri Kiev'e kuzeyden saldırıyorsa, Çernobil tam oradadır." dedi. Rusya, Ukrayna ve Avrasya'dan sorumlu eski Amerikan Savunma Bakan Yardımcısı Evelyn Farkas, Rus kuvvetlerinin "başkenti kuşatmak istediğini" ve Ukrayna'nın bir isyanı durumunda "serbest nükleer maddelerin etrafta dolaşmasını kesinlikle istemediklerini" söyledi.^[22][23]

Tecrit Bölgesi, 1986'daki Çernobil nükleer felaketinden kaynaklanan serpinti içermesi açısından önemlidir. Ukrayna İçişleri Danışmanı Anton Heraşçenko, "İstilacıların topçu atışları nükleer atık depolama tesisini vurursa, radyoaktif toz Ukrayna, Belarus ve AB ülkelerinin topraklarını kaplayabilir" dedi.^[19] BBC'ye göre, bölgedeki izleme istasyonları radyasyon seviyelerinde 65 µSv /saate kadar 20 kat artış bildirdi.^[24] Karşılaştırma için, ortalama bir kişi 0,41 μSv/saat ile arka plan radyasyonuna maruz kalır. 65 μSv/saatte, ABD'de radyasyon çalışanları için yıllık maruz kalma sınırını karşılamak için bir aydan fazla sürekli maruz kalma gerekir.^[25] Sheffield Üniversitesinden Claire Corkhill, artışın yerel olduğunu ve kısmen "Çernobil bölgesi ve çevresinde artan insan ve araç hareketinden [yerdeki radyoaktif tozu tekmeleyecek] kaynaklandığını belirtti.^[24]

Rus idaresi

9 Mart 2022'de Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitro Kuleba, Çernobil NGS'nin güç kaynağının hasar görmesi nedeniyle güç kaybettiğini ve dizel jeneratör yedekleme sistemlerinin yalnızca 48 saat boyunca soğutma operasyonlarını destekleyecek kadar yakıta sahip olduğunu ve bunun da radyasyon sızıntısı tehlikesi olabileceği anlamına geldiğini söyledi.^[26] Risk belirsiz. Bir yandan Ukraynalı subaylar, diğer ülkeleri savaşa dahil etme umuduyla kamuya açık iletişim kurmak için bir emsallere sahipken;^[27] diğer yandan Rus askeri operasyonları, Zaporijya Nükleer Enerji Santrali'nin ele geçirilmesinde bir yangına neden olduklarında nükleer riskler üretmeye zaten tolerans gösterdiler.^[28][29]

Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova, Rusya Ulusal Muhafızlarının yerel işçilerle "ortak bir operasyon" yürüttüğünü ve Çernobil Nükleer Santrali'nin çevreleme operasyonlarını sürdürmek için Ukraynalı askerlerin teslim olduğunu iddia etti.^[30]

Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu, durumla ilgili endişelerini dile getiren bir bildiri yayınladı. Kurum; elektrik eksikliğinin, özellikle sahada rotasyonsuz çalışan 210 personel üzerindeki artan iş yükü ve stres nedeniyle radyasyon güvenliğini bozabileceğini kabul etti. UAEK ayrıca iletişimin kesintiye uğraması ve personelin aşırı baskı olmadan karar verme kapasitesiyle ilgili endişelerini dile getirdi.^[31] 10 Mart'ta tüm temasların kesildiği bildirildi.^[32]

29 Mart'ta Rusya Savunma Bakan Yardımcısı Aleksandr Fomin, Rus kuvvetlerinin Kiev bölgesinden çekildiğini duyurdu^[33] ve 1 Nisan'da Devlet Tecrit Bölgesi Yönetimi Ajansı, Rus birliklerinin Çernobil Nükleer Santrali'nden tamamen çekildiğini duyurdu.^[34]

Potansiyel radyasyona maruz kalma

Reuters, Rus kuvvetlerinin Kızıl Orman'ı konvoyları için bir rota olarak kullandıklarını ve radyoaktif toz bulutlarını havaya kaldırdıklarını bildirdi. Yerel işçiler, bu konvoylarda hareket eden Rus askerlerinin koruyucu giysiler kullanmadıklarını ve kendilerini tehlikeye atabileceklerini iddia ettiler.^[35] 31 Mart 2022'de Ukrayna Devlet Tecrit Bölgesi Yönetimi Ajansının bir Ukrayna konsey üyesi Facebook sayfasında Rus birliklerinin düzenli olarak Çernobil'i çevreleyen yasak bölgeden çıkarıldığını ve Homyel, Belarus'taki Radyasyon Tıbbı ve İnsan Ekolojisi Cumhuriyet Bilimsel ve Pratik Merkezine götürüldüğünü iddia etti. Bu söylenti, basında askerlerin akut radyasyon sendromuna yakalandıklarına dair daha fazla spekülasyona yol açtı.^[36] Bir Rus askerinin radyasyon nedeniyle hayatını kaybettiği bildirildi.^[37] 6 Nisan'da Kızıl Orman'daki siperler ve diğer savunma yapılarının görüntüleri ve videoları internette ve haber kaynaklarında ortaya çıktı.^[38][39]

Yerel işçiler ve bilim insanları, Rus birliklerinin laboratuvarlardan radyoaktif materyal yağmaladığını da iddia etti.^[40]

Kaynakça

1. Coakley, Amanda. "Lukashenko Is Letting Putin Use Belarus to Attack Ukraine". Foreign Policy (İngilizce). 24 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2022.
2. Tobias, Ben (7 Mart 2022). "Ukraine war: Chernobyl workers' 12-day ordeal under Russian guard". BBC News. 9 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2022.
3. "Peace Train: It's time to bid nuclear power plants goodbye". Colorado Daily. 2 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2022.
4. Reuters (24 Şubat 2022). "Chernobyl power plant captured by Russian forces -Ukrainian official". Reuters. 24 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2022.
5. "Chernobyl nuclear plant targeted as Russia invades Ukraine". Al Jazeera. 24 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2022.
6. "Russian forces seize Chernobyl nuclear power plant". BBC News (İngilizce). 25 Şubat 2022. 25 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2022.
7. "Ukraine war: Chernobyl workers' 12-day ordeal under Russian guard". BBC News. 9 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2022.
8. "Chernobyl Nuclear Accident". International Atomic Energy Agency. 14 Mayıs 2014. 11 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2022.
9. The Social Impact of the Chernobyl Disaster. Introduction be Victor G. Snell. New York: St. Martin's Press. 1988. ISBN 978-0-312-02432-1. OCLC 489602767 – Internet Archive vasıtasıyla.
10. Readings in Globalization: Key Concepts and Major Debates (İngilizce). John Wiley & Sons. 1 Mart 2010. s. 272. ISBN 978-1-4051-3273-2. 3 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2022.
11. Bondarkov, Mikhail D.; Oskolkov, Boris Ya.; Gaschak, Sergey P.; Kireev, Sergey I.; Maksimenko, Andrey M.; Proskura, Nikolai I.; Jannik, G. Timothy (2011). Environmental Radiation Monitoring in the Chernobyl Exclusion Zone - History and Results 25 Years After. US: Savannah River National Laboratory / Savannah River Nuclear Solutions.
12. Life Exposed: Biological Citizens after Chernobyl. New Jersey: Princeton University Press. 2002. ISBN 978-0-691-09019-1. 30 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2022.
13. Environmental Performance Reviews: Ukraine - First Review (İngilizce). United Nations. 17 Aralık 1999. s. 50. ISBN 978-92-1-004057-0. 3 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2022.
14. Roblin, Sebastien. "Russian Troops Just Built A Pontoon Bridge Near Chernobyl". Forbes (İngilizce). 13 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2022.
15. "Russian troops breach area near Chernobyl, adviser to Ukrainian minister says". Reuters. 24 Şubat 2022. 24 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2022.
16. "White House Calls for Release of Any Hostages at Chernobyl Site". Wall Street Journal. 24 Şubat 2022. 24 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2022.
17. "IAEA Director General Statement on the Situation in Ukraine" (Basın açıklaması). International Atomic Energy Agency. 24 Şubat 2022. 24 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2022.
18. "Ukraine's capital under threat as Russia presses invasion". www.boston.com (İngilizce). 20 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2022.
19. "'This is a declaration of war against the whole of Europe': Zelenskyy warns Russia is trying to seize Chernobyl". NBC News. 24 Şubat 2022. 24 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2022.
20. Griffiths, Brent D. (24 Şubat 2022). "Russian troops seize Chernobyl's remnants after a battle, risking Western efforts to contain one of the world's most radioactive sites". Business Insider. 25 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2022.
21. "IAEA says Ukraine nuclear power plants running safely, no 'destruction' at Chernobyl". Reuters. 24 Şubat 2022. 24 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2022.
22. "Why would Russia want to take Chernobyl?". NBC News. 24 Şubat 2022. 24 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2022.
23. "Explainer: Why Russia and Ukraine are fighting for Chernobyl disaster site". Reuters. 25 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2022.
24. "Chernobyl: Radiation spike at nuclear plant seized by Russian forces". BBC. 25 Şubat 2022. 25 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2022.
25. "Ionizing Radiation Dose Ranges (Rem and Sievert charts)" (PDF). US Department of Energy. June 2010. 20 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Mayıs 2018.
26. @DmytroKuleba (9 Mart 2022). "The only electrical grid supplying the Chornobyl NPP and all its nuclear facilities occupied by Russian army is damaged. CNPP lost all electric supply. I call on the international community to urgently demand Russia to cease fire and allow repair units to restore power supply 1/2" (X gönderisi). |arşiv-url= kullanmak için |arşiv-tarihi= gerekiyor (yardım) tarihinde kaynağından arşivlendi – X vasıtasıyla.
27. Zelensky's Zoom broadcast to europe. 4 March ."If we fall you will fall, so don't [..] turn the blind eye on this." https://news.yahoo.com/zelensky-addresses-europe-fall-fall-205452225.html 10 Mart 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
28. "Live updates: Russian troops shelling nuclear power station". Associated Press (İngilizce). 3 Mart 2022. 3 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2022.
29. Update 14 – IAEA Director General Statement on Situation in Ukraine, Rafael Mariano Grossi, IAEA, 7 March, Vienna, Austria. https://www.iaea.org/newscenter/pressreleases/update-14-iaea-director-general-statement-on-situation-in-ukraine 10 Mart 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
30. "Situation at Chernobyl NPP under joint control — Russian diplomat". tass.com. Erişim tarihi: 18 Mart 2022.Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link)
31. Update 16 – IAEA Director General Statement on Situation in Ukraine, Rafael Mariano Grossi, IAEA, 9 March, Vienna, Austria. https://www.iaea.org/newscenter/pressreleases/update-16-iaea-director-general-statement-on-situation-in-ukraine 13 Mart 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
32. Siddiqui, David Child,Mersiha Gadzo,Farah Najjar,Usaid. "Latest Ukraine updates: UN stresses 'urgent' need for talks". www.aljazeera.com (İngilizce). 13 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2022.
33. Qena, Nebi; Karmanau, Yuras. "Moscow says it will curb assault on Kyiv, Chernihiv; Russian troops seen withdrawing". www.timesofisrael.com (İngilizce). 1 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2022.
34. "Russian troops have withdrawn from Chernobyl, Ukraine agency says". Washington Post (İngilizce). ISSN 0190-8286. 1 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2022.
35. Reuters (29 Mart 2022). "Unprotected Russian soldiers disturbed radioactive dust in Chernobyl's 'Red Forest', workers say". Reuters (İngilizce). 29 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2022.
36. Cole, Brendan (31 Mart 2022). "Russian troops sickened by contaminated Chernobyl soil: official". Newsweek (İngilizce). 31 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2022.
37. Kilner, James (1 Nisan 2022). "Russian soldier dies from radiation poisoning in Chernobyl". The Telegraph (İngilizce). ISSN 0307-1235. 1 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2022.
38. Kramer, Andrew E.; Prickett, Ivor (8 Nisan 2022). "Russian Blunders in Chernobyl: 'They Came and Did Whatever They Wanted'". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 13 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2022.
39. Guenot, Marianne. "Ukraine shares video it says proves Russian troops dug trenches in Chernobyl, disturbing radioactive soil". Business Insider (İngilizce). 12 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2022.
40. Guenot, Marianne. "Chernobyl scientists accused looters of stealing radioactive material from labs there". Business Insider (İngilizce). 1 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2022.