Çampa

Çampa (Çamca: Nagarcam; Vietnamca: Chăm Pa), yaklaşık olarak MS 2. yüzyıldan Minh Mạng yönetimindeki Vietnam İmparatorluğu tarafından ilhak edildiği 1832'ye^[1] kadar (yani yaklaşık 1700 yıl hüküm sürmüş bir krallık) bugün orta ve güney Vietnam kıyılarında uzanan bağımsız bir krallıktı.

Çampa Krallığı'nın (yeşille gösterilmiş) en küçük sınırları (1100 yılında) en geniş sınırları ise bütün güney Vietnam'ı ve Kamboçya'nın yarısını kapsıyordu.

Krallık, Çam ve Kamboçya yazıtlarında Nagaracampa (Sanskritçe: नगरचम्पः; Kmerce: ចាម្ប៉ា), Çin-Vietnam sözlüğünde Chiêm Thành ve Çin kayıtlarında 占城 (Zhànchéng) olarak biliniyordu. Modern Vietnam ve Kamboçya Çamları, bu eski krallığın halkıdır. Malayca ve Bali-Sasak dilleriyle yakından akraba, Malayo-Polinezya dillerinin bir alt ailesi olan Çam dillerini konuşuyorlar.

4. yüzyılda bölge halkı Hinduizmi benimsedi, Çam topraklarında birçok Hindu heykeli ve kırmızı tuğlalı tapınaklar olduğu gibi, Hinduizm yüzyıllar boyunca Çampa bölgesinin sanatını ve kültürünü şekillendirdi. Eski bir dini merkez olan Mỹ Sơn ve Çampa'nın ana liman şehirlerinden biri olan Hội An, Dünya Mirası Sitesidir. Denizciliğe çok önem veren Çampa çok büyük ve güçlü bir donanma inşa etmiştir. National Geografic'e göre Çampa donanması rakipsiz denebilcek ölçüde güçlü bir donanmaydı.^[2] 16. yüzyılda bölgeye İslam'ın gelmesiyle İslam hızla yayıldı ve İslam, Çampa bölgesindeki en popüler din oldu. Bugün birçok Çam, İslam'a inanıyor; bunlara Bani (Ni tục, Arapçadan: Bani) denir. Bununla birlikte, Hindu inançlarını, ritüellerini ve festivallerini hala koruyan azınlık Çamlar vardır bunlara Bacam (Bacham, Chiêm tục) denir. Çamların Bacam kolu, binlerce yıl öncesine dayanan bir kültüre sahip ve dünyada Hint kökenli olmadığı halde hayatta kalan Hint Hindu inancına sahip iki topluluktan birisidir. Diğeri ise Endonezya'daki Bali Hindularıdır.

Kaynakça

1. Parker, Vrndavan Brannon. "Vietnam's Champan Kingdom Marches on". Hinduism Today. 7 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2015.
2. Bray, A. (2014, June 18). The Cham: Descendants of Ancient Rulers of South China Sea Watch Maritime Dispute From Sidelines. National Geographic. Retrieved October 1, 2021, from https://www.nationalgeographic.com/science/article/140616-south-china-sea-vietnam-china-cambodia-champa 24 Mart 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.