Veter hattı

Veter hattı, veter çizgisi veya kord hattı. Kord hattı, arka kenar ile kordun önde gelen kenara kesiştiği nokta arasındaki mesafedir. Kordun tanımlanmasında kullanılan öndeki nokta, en küçük yarıçaplı yüzey noktası olabilir. Bir türbin kanadı için kord, konveks tarafı yukarıya doğru bakacak şekilde düz bir yüzeye yatırıldığında, iki boyutlu kanat kesitinin ön ve arka noktalarının bir düz yüzeye değdiği noktalar arasındaki çizgi ile tanımlanabilir.^[1]

Bir damla kanat profili üzerinde veter hattı

Bir uçağın kanadı, yatay stabilizesi, dikey stabilizesi ve pervane/rotor kanatları bir kanat profiline dayanır ve kord ya da kord hattı terimi, bu yüzeylerin genişliğini tanımlamak için de kullanılır. Bir kanadın, stabilizenin ve pervanenin kordu, ön ve arka kenarları arasında, hava akışı yönünde ölçülerek belirlenir. (Bir kanadın planformu dikdörtgen şeklindeyse, yani daralmış ya da eğimli değilse, kord basitçe hava akışı yönünde ölçülen kanadın genişliğidir.) Kord terimi aynı zamanda kanat flaplarının, elevonların ve bir uçağın dümeninin genişliğini tanımlamak için de kullanılır.

Terim, turbojet, turboprop veya turbofan motorları gibi uçak tahrik sistemlerinde gaz türbini motorlarındaki kompresör ve türbin kanatlarına da uygulanır.

Birçok kanat dikdörtgen değildir, bu nedenle farklı pozisyonlarda farklı kord uzunluklarına sahiptir. Genellikle kord hattı, kanadın uçağın gövdesiyle birleştiği yerde (kök kordu olarak adlandırılır) en büyüktür ve kanadın ucuna doğru azalarak devam eder (uç kordu). Çoğu jet uçağı, daralan eğimli bir kanat tasarımı kullanır. Farklı kanat şekilleri arasında karşılaştırılabilecek karakteristik bir rakam sağlamak için ortalama aerodinamik kord (MAC) kullanılır, ancak hesaplanması karmaşıktır. Ortalama aerodinamik kord, yunuslama momentlerini hesaplamak için kullanılır.

Standart ortalama kord

Standart ortalama kord (SMC), kanat alanının kanat açıklığına bölünmesiyle tanımlanır:${\displaystyle {\mbox{SMC}}={\frac {S}{b}},}$burada S kanat alanı, b ise kanat açıklığıdır. Böylece, SMC, verilen kanadın alanı ve açıklığıyla aynı olan dikdörtgen bir kanadın kordu olur. Bu, tamamen geometrik bir figürdür ve aerodinamikte nadiren kullanılır.

Ortalama aerodinamik kord[2]

Ortalama aerodinamik kord (MAC) şu şekilde tanımlanır:

${\displaystyle {\mbox{MAC}}={\frac {2}{S}}}$${\displaystyle \int _{0}^{\frac {b}{2}}c(y)^{2}dy,}$

burada y, kanat açıklığı boyunca olan koordinattır ve c, y koordinatındaki kord hattıdır. Diğer terimler SMC için olanlarla aynıdır.

MAC, tüm kanadın iki boyutlu bir temsilidir. Kanadın genel basınç dağılımı, MAC üzerindeki bir aerodinamik merkezde tek bir kaldırma kuvveti ve bir moment ile özetlenebilir. Bu nedenle, yalnızca hattı değil, MAC'in konumu da genellikle önemlidir. Özellikle, bir uçağın ağırlık merkezi (CG) genellikle MAC'e göre, MAC'in öndeki kenarından CG'ye kadar olan mesafenin yüzdesi olarak ölçülür.

Sağdaki şekil, MAC'in önde veya arkada süpürme değişikliğinin olduğu bir noktada meydana geldiğini ima eder. Bu bir tesadüftür. Genel olarak bu doğru değildir. Basit bir trapezoid olmayan herhangi bir şekil, yukarıdaki integralin değerlendirilmesini gerektirir.

Dikdörtgen bir planform kanadının hattı (veya açıklığı) ile kordu arasındaki oran, kanadın kaldırmaya bağlı sürükleme oluşturacağına dair önemli bir gösterge olan en-boy oranı olarak bilinir. (Planformu dikdörtgen olmayan kanatlar için en-boy oranı, açıklığın karesi kanat planform alanına bölünerek hesaplanır.) Daha yüksek en-boy oranlarına sahip kanatlar, daha düşük en-boy oranlarına sahip kanatlara göre daha az kaldırmaya bağlı sürükleme oluşturur. Kaldırmaya bağlı sürükleme, düşük hava hızlarında en belirgin olanıdır. Bu nedenle planörler uzun, ince kanatlara sahiptir.

Daralan kanat

Kanat alanı (Sw), daralma oranı (λ) ve kanat açıklığı (b) bilindiğinde, açıklık üzerindeki herhangi bir konumdaki kord şu formülle hesaplanabilir:

${\displaystyle c(y)={\frac {2\,S_{w}}{(1+\lambda )b}}\left[1-{\frac {1-\lambda }{b}}|2y|\right].}$

burada

${\displaystyle \lambda ={\frac {C_{\rm {Tip}}}{C_{\rm {Root}}}}}$

Kaynakça

1. Aerodynamics for Engineering Students. Elsevier. 2013. ISBN 978-0-08-096632-8.
2. "Airfield Models - How to Find or Calculate the Mean Aerodynamic Chord (MAC) of a Wing". web.archive.org. 3 Temmuz 2018. 3 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2024.