![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Hurkus.jpg/640px-Hurkus.jpg&w=640&q=50)
Vecihi Hürkuş
Türkiye'nin ilk yerli uçağını üreten pilot, mühendis ve girişimci / From Wikipedia, the free encyclopedia
Vecihi Hürkuş (6 Ocak 1896 - 16 Temmuz 1969), Türk savaş pilotu, havacılık mühendisi ve havacılık öncüsüdür. Türkiye'nin ilk uçağı VECİHİ K-VI'yı inşa etmiş ve ülkenin ilk sivil uçuş okulunu kurmuştur.
Vecihi Hürkuş | |
---|---|
![]() 1930'larda Hürkuş | |
Doğum | 6 Ocak 1896(1896-01-06) Arnavutköy, İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
Ölüm | 16 Temmuz 1969 (73 yaşında) Ankara, Türkiye |
Defin yeri | Cebeci Asri Mezarlığı, Ankara |
Bağlılığı | ![]() ![]() |
Hizmet yılları | 1912-1925 |
Rütbesi | Pilot Astsubay Başçavuş |
Birimi |
|
Çatışma/savaşları | |
Ödülleri | ![]() ![]() ![]() ![]() |
Ailesi | |
Eşi | Hadiye Hürkuş |
İstanbul'da doğan Hürkuş, Tophane Sanat Okulu'ndan mezun oldu ve daha sonra 1912 Balkan Savaşları'nda Osmanlı Ordusu'na katıldı. Savaşlardan döndükten sonra Beykoz'da bir esir kampının komutanı oldu. 1914 yılında Irak Cephesi için Bağdat'a teknisyen olarak gönderildi. Bir kazada hafif yaralanması sonucu 1916'da İstanbul'a geri gönderilen Hürkuş, pilotluk eğitimi aldı. Yüzbaşı Şükrü Koçak ile birlikte düşman uçağı düşüren ilk iki Türk pilotundan biri oldu. 1917'de acil iniş yaptıktan sonra Rus kuvvetleri tarafından esir alındı ve Nargin Adası'nda bir kampa kapatıldı, ancak 1918'de kaçtı. Kurtuluş Savaşı sırasında Yunan güçlerini bombalayan pilot, küçük bir dost ateşi olayına karıştı.
Savaştan sonra kendi uçağını inşa etmeye başladı, bu Türkiye'nin ilk uçağı olacaktı. Uçağı izinsiz uçurduğu için hapis cezası aldı. Ceza daha sonra ertelenmiş olsa da, bu durum onun hava kuvvetlerinden ayrılmasına ve gösteri uçuşlarının ardından broşürlerini dağıtmış olduğu Türk Tayyare Cemiyeti'ne (TTaC) katılmasına neden oldu. 1930 yılında Hürkuş, ikinci uçağı VECİHİ K-XIV'ü üreterek sertifika almak üzere Çekoslovakya'ya naklettirdi. Uçağı kullanarak yerel uçuşlar gerçekleştirdi, havacılığı tanıttı, konferanslar düzenledi ve TTaC için bağış topladı. Daha sonra asistanı kovulduğu için TTaC'den ayrıldı.
1932'de kendi uçuş okulunu kurdu ve Bedriye Tahir Gökmen de dâhil olmak üzere birçok öğrenci yetiştirdi. Okul, 1934 yılında Müdafaa-i Milliye Vekâleti tarafından kapatıldı. 27 Şubat 1939 tarihinde Almanya'daki Weimar Mühendislik Okulu'ndan uçak mühendisliği diploması aldı. 1940'larda kitaplar yazmaya ve bir dergi çıkarmaya başladı. 1954 yılında bir havayolu şirketi kurdu, ancak daha sonra şirketin uçuşları yasaklandı. 16 Temmuz 1969'da Ankara'da öldü ve Cebeci Asri Mezarlığı'na defnedildi. Hürkuş, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nden üç takdirname ve İstiklâl Madalyası almıştı. Hürkuş ve Hürjet onun adını taşımaktadır.