Teşkîlât-ı Esâsiye Kanunu (1924)
Türkiye Cumhuriyeti'nin anayasası (1924–1961) / From Wikipedia, the free encyclopedia
1924 Anayasası, 20 Nisan 1924'te yürürlüğe girdi, 1921 tarihli Teşkîlât-ı Esâsiye Kanunu'nun yerini almıştır. Atatürk ilkeleri de denilen altı ilkenin eklenmesi, devletin dininin İslam olduğuna dair ibarenin kaldırılması ve kadınlara milletvekili seçme ve seçilme hakkının verilmesi gibi birkaç önemli değişiklikle 1961'e dek yürürlükte kalmıştır. 10 Ocak 1945'te içeriği değiştirilmeden, dili Türkçeleştirilerek yeniden kabul edilmiştir. 27 Mayıs 1960 ihtilalinin ardından, yeni bir anayasa hazırlanarak 1961'de kabul edilmiş ve 1924 Anayasası yürürlükten kalkmıştır.
- Madde: Devletin yönetim şekli Cumhuriyettir.
- Madde: Türk Devleti'nin dili Türkçe, başkenti Ankara'dır. (13 Ekim 1923'te başkent olmuştur.)
- Madde: Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir. Bu egemenliğin tek temsilcisi TBMM'dir.
1924 Anayasası | |
---|---|
Genel bakış | |
Orjinal ad | Türkçe: 1924 Anayasası |
Yetki alanı | Türkiye |
Kapsam | Türkiye |
Yayımlanma tarihi | 20 Nisan 1340 (1924) |
Yürürlük tarihi | 24 Mayıs 1924 24 Aralık 1952 (4695 sayılı Anayasa'nın yerine, tekrar yürürlüğe konuldu.) |
Hükûmet biçimi | parlamenter anayasal cumhuriyet |
Devlet yapısı | |
Yönetim organları | Yasama, yürütme ve yargı |
Devlet başkanı | Reisicumhur |
Yasama | Türkiye Büyük Millet Meclisi |
Yürütme | Başbakan önderliğinde Vekilleri Heyeti (Bakanlar Kurulu) |
Yargı | Bağımsız mahkemeler |
Tam metin | |
Teşkîlât-ı Esâsîye Kanunu (1924) Vikikaynak'ta |
Hükümet sistemi yerine kabine sistemi getirilmiştir.
1928 yılında "Devletin dini İslam'dır." ibaresi çıkarılmıştır.[1]
1930 yılında seçme ve seçilme hakkı kadınlara da tanınmıştır.[1]
1937 yılında laiklik ilkesi anayasaya girmiştir.[1]
1945 yılında Anayasa dili sadeleştirildi.
1947 Tek dereceli seçim sistemine geçildi. Böylece halk doğrudan kendini yönetecek kişileri seçti.
1950 Açık oy gizli sayım yerine gizli oy açık sayım ilkesi kabul edildi.