Suçiçeği
insan viral hastalığı / From Wikipedia, the free encyclopedia
Varisella olarak da bilinen suçiçeği, herpesvirüs ailesinin bir üyesi olan varisella zoster virüsü (VZV) ile ilk enfeksiyonun neden olduğu oldukça bulaşıcı, aşıyla önlenebilir bir hastalıktır.[3][5][7] Hastalık, sonunda kabuk bağlayan küçük, kaşıntılı kabarcıklar oluşturan karakteristik bir deri döküntüsü ile sonuçlanır.[2] Genellikle göğüs, sırt ve yüzde başlar.[2] Daha sonra vücudun geri kalanına yayılır.[2] Döküntü ve ateş, yorgunluk ve baş ağrısı gibi diğer semptomlar genellikle beş ila yedi gün sürer.[2] Komplikasyonlar bazen zatürre, beyin iltihabı ve bakteriyel cilt enfeksiyonlarını içerebilir.[8] Hastalık genellikle yetişkinlerde çocuklardan daha ağır seyreder.[9]
Suçiçeği | |
---|---|
Diğer adlar | varisella |
Suçiçeğinin karakteristik kabarcıklarına sahip bir çocuk | |
Olağan başlangıcı | Maruziyetten 10-21 gün sonra[1] |
Uzmanlık | Enfeksiyon hastalıkları |
Belirtiler | Küçük, kaşıntılı kabarcıklar, baş ağrısı, iştahsızlık, yorgunluk, ateş[2] |
Süre | 5-10 gün[2] |
Nedenleri | Varisella zoster virüs[3] |
Korunma | Suçiçeği aşısı[4] |
İlaç | Kalamin losyonu, parasetamol (asetaminofen), asiklovir[5] |
Ölüm | Yıllık 6400 (zona ile) (2015)[6] |
Suçiçeği, tipik olarak enfekte olmuş bir kişinin öksürük ve hapşırıkları yoluyla insandan insana kolayca bulaşan, hava yoluyla bulaşan bir hastalıktır.[5] Kuluçka süresi 10-21 gündür ve sonrasında karakteristik döküntü ortaya çıkar.[1] Döküntü ortaya çıkmadan bir ila iki gün öncesinden tüm lezyonlar kabuk bağlayana kadar yayılabilir.[5] Kabarcıklarla temas yoluyla da yayılabilir.[5] Zona hastalığı olanlar, kabarcıklarla temas yoluyla bağışıklığı olmayan kişilere suçiçeği bulaştırabilir.[5] Hastalık genellikle ortaya çıkan belirtilere dayanarak teşhis edilebilir;[10] ancak olağandışı durumlarda kabarcık sıvısı veya kabukların polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) testi ile doğrulanabilir.[9] Bir kişinin bağışık olup olmadığını belirlemek için antikor testi yapılabilir.[9] İnsanlar genellikle sadece bir kez suçiçeği geçirir.[5] Virüs tarafından yeniden enfeksiyonlar meydana gelse de bu yeniden enfeksiyonlar genellikle herhangi bir belirtiye neden olmaz.[11]
Suçiçeği aşısı, 1995 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nde kullanılmaya başlanmasından bu yana, hastalıktan kaynaklanan vaka ve komplikasyonların sayısında azalmasını sağlamıştır.[4] İnsanların yaklaşık yüzde 70-90'ını hastalıktan korur ve şiddetli hastalık için daha büyük bir fayda sağlar.[9] Birçok ülkede çocukların rutin olarak aşılanması önerilmektedir.[12] Maruziyetten sonraki üç gün içinde aşılama yapılması çocuklarda sonuçları iyileştirebilir.[13] Hastalığa yakalananların tedavisinde kaşıntıya yardımcı olması için kalamin losyonu, kaşımadan kaynaklanan yaralanmaları azaltmak için tırnakların kısa tutulması ve ateşe yardımcı olması için parasetamol (asetaminofen) kullanımı yer alabilir.[5] Komplikasyon riski yüksek olanlar için asiklovir gibi antiviral ilaçlar önerilir.[5]
Suçiçeği dünyanın her yerinde görülür.[9] 2013 yılında dünya çapında 140 milyon su çiçeği ve zona vakası görülmüştür.[14] Rutin aşılamadan önce her yıl ortaya çıkan vaka sayısı doğan insan sayısına eşitti.[9] Aşılamadan bu yana Amerika Birleşik Devletleri'ndeki enfeksiyon sayısı yaklaşık %90 azalmıştır.[9] Su çiçeği, 1990 yılında 8.900 iken 2015 yılında dünya genelinde 6.400 kişinin ölümüne yol açmıştır.[6][15] Her 60.000 vakadan yaklaşık 1'inde ölüm meydana gelmektedir.[9] Suçiçeği 19. yüzyılın sonlarına kadar çiçek hastalığından ayrılmamıştır.[9] 1888 yılında zona ile bağlantısı tespit edilmiştir.[9] Suçiçeği teriminin belgelenmiş ilk kullanımı 1658 yılında olmuştur.[16]