Doğal hukuku ihmal eden ve anormal nesneleri muhafaza eden kurgusal vakıf Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
SCP Vakfı[c] (İngilizce: SCP Foundation), aynı adlı internet tabanlı iş birlikçi yazma projesi tarafından belgelenen kurgusal bir vakıftır. Web sitesinin kurgusal evreninde SCP Vakfı, SCP'ler olarak adlandırılan doğal hukuku ihlal eden bireyleri, varlıkları, yerleri ve nesneleri saptamaktan ve saklamaktan sorumludur. Web sitesi topluluk tabanlıdır ve hikâyeleri korku kurgu, bilimkurgu ve fantezi gibi birçok türün unsurlarını içerir.
.svg) | |
| URL | www.scpwiki.com |
|---|---|
| Kayıt | Gerekli değil[a] |
| Kullanılabilir dil(ler) | İngilizce ve 14 diğer dil[b] |
| Başlama tarihi |
|
| Geçerli durum | Aktif |
SCP Vakfı vikisindeki eserlerin çoğu "özel muhafaza prosedürlerinden", yani bir SCP'yi ve onu muhafaza etme koşullarını tanımlayan belgelerden oluşur. Web sitesinde ayrıca binlerce "Vakıf Hikâyesi", yani SCP Vakfı ortamında geçen kısa öyküler yer alır. Seri, bilimsel ve akademik yazım tarzıyla korkuyu ifade etme yeteneği ve yüksek kalite standartları nedeniyle çoğunlukla olumlu eleştiriler aldı.
Vakıf ayrıca korku temalı bağımsız oyunlar SCP - Containment Breach ve SCP: Secret Laboratory gibi birçok spin-off çalışmasına ilham verdi.
Web sitesinin kurgusal ortamında, SCP Vakfı dünya çapında hükûmetler tarafından doğal hukukun sınırları dışında işleyen anormal bireyleri, varlıkları, yerleri, nesneleri ve olayları ("SCP objeleri", halk dilinde ise "SCP'ler" veya "skip'ler" olarak adlandırılır) muhafaza etmek ve araştırmak için görevlendirilmiş bir gizli vakıftır. Eğer muhafaza edilmeden bırakılırlarsa, objeler insan hayatına ve insanlığın gerçeklik ve normallik algısına doğrudan bir tehdit oluştururlar.[3]
SCP'lerin varlığı kitlesel paniği önlemek ve insan uygarlığının normal yaşantısına devam etmesine izin vermek için halktan gizli tutulur. Bir SCP keşfedildiğinde, SCP Vakfı o bölgeye SCP'yi alıp bir Vakıf tesisine nakletmeleri veya nakil işlemi mümkün değilse SCP'yi keşfedildiği bölgede muhafaza etmeleri için ajanlar gönderir. Eğer bir SCP çok büyük bir alana yayılmışsa, anlaşılması zorsa veya başka bir şekilde erişilemezse, muhafaza işlemi SCP ile ilgili tüm bilgileri halktan saklamaktan ibarettir. SCP'ler muhafaza edilmelerinin ardından Vakıf'ın bilim insanları tarafından incelemeye alınır. Vakıf tarafından elde edilen test denekleri (D-sınıfı olarak adlandırılır) bu SCP'lerin yarattığı tehlike ve D-sınıfı'nın harcanabilir olması nedeniyle tehdit oluşturan SCP'ler ile etkileşime geçerken kullanılır.[3]
SCP Vakfı, muhafazası altındaki tüm SCP'ler için ilgili raporları ve dosyaları içerebilen veya bunlara bağlanabilen belgeleri bulundurur. Bu belgeler SCP'leri açıklar ve onları güvenli bir şekilde muhafaza etmek için talimatlar içerir.[3]
SCP Vakfı vikisindeki çalışmaların çoğu belirli bir SCP'nin "özel çevreleme prosedürlerini" detaylandıran makalelerdir.[4] Tipik bir makalede, SCP nesnelerine benzersiz bir kimlik numarası atanır.[10] Daha sonra, SCP nesnesine muhafaza zorluğuna bağlı olarak bir "nesne sınıfı" verilir.[11][12][d] Makale daha sonra uygun muhafaza prosedürlerini ve güvenlik önlemlerini ana hatlarıyla anlatır ve ardından söz konusu SCP nesnesini açıklar.[4] Makaleye resimler, araştırma verileri veya durum güncellemeleri gibi ekler de eklenebilir. Makaleler bilimsel bir üslupla yazılırlar.[13] Şubat 2021 itibarıyla, yaklaşık 6.100 SCP nesnesi hakkında makaleler vardır;[14][e] yeni makaleler sıklıkla eklenmeye devam edilir.[4]
SCP Vakfı ayrıca "Vakıf Hikâyesi" olarak adlandırılan dört bin kadar kısa öykü içermektedir.[4][15] Hikâyeler SCP Vakfı dünyasında geçerler ve genellikle SCP Vakfı personeline veya SCP Vakfı'na odaklanırlar.[16] Blumhouse Productions için yazan Gregory Burkart, çoğu Vakıf Hikâyesi'nin karanlı ve kasvetli bir havası varken bazılarının "şaşırtıcı derecede hafif yürekli" olduğunu belirtmiştir.[11]
SCP Vakfı'nın öyküler için genel bir kriteri yoktur,[4] ancak vikideki hikâyeler sıklıkla daha büyük anlatılar oluşturacak şekilde birbirlerine bağlıdırlar.[17] Yazarlar "kanonlar" olarak adlandırılan, benzer konumlara, karakterlere veya merkezi olay örgüsüne sahip SCP'lerin ve Vakıf Hikâyeleri'nin toplandığı kümeler oluşturabilirler. Çoğu "kanon", temel kavramlarını açıklayan ve zaman çizelgeleri ile karakter listeleri gibi bilgiler sağlayan ana sayfalara sahiptir.[18]
SCP Vakfı'nın türü bilimkurgu, fantezi ve creepypasta gibi farklı şekillerde tanımlanmıştır.[3][19][20]
SCP Vakfı serisi, 2007'de ilk özel muhafaza prosedürü olan SCP-173'ün yayınlandığı, 4chan'deki /x/ forumunda başladı. Kısa süre sonra diğer kullanıcılar tarafından birçok özel muhafaza prosedürü yazıldı; bu yeni SCP'ler, SCP-173'ün tarzını kopyalıyorlardı ve hikâyeleri aynı kurgusal evrende geçiyordu.[4] Ocak 2008'de SCP makalelerinin görüntülenebileceği bağımsız bir viki oluşturuldu. Bu web sitesi moderatörlere sahip değildi ve içerisinde yazılan makaleler silinemiyordu. Üyeler, makalelerin tartışma sayfaları /x/ forumu aracılığıyla iletişim kuruyordu; web sitesinde merkezi bir tartışma forumu yoktu. Bu web sitesi için kullanılan viki barındırma servisi EditThis'in ücretli bir iş modeline geçiş yapması üzerine Temmuz 2008'de SCP Vakfı serisi şu an mevcut olan web sitesine aktarıldı.[4][22]
Güncel Wikidot web sitesi, anahtar kelimelerin aranabileceği bir arama barı ve makale listeleri gibi birçok standart wiki özelliği içermektedir. Wiki özelliğinin yanında web sitesi, bir haber merkezi, yazarlar için kılavuzlar ve merkezi bir tartışma forumudur.[17] Wiki, personel ekipleri tarafından yönetilmektedir; her ekip, toplumun makalelere erişimi ve denetim gibi farklı bir görevden sorumludur.[23] Wikidot kullanıcılarının web sitesine içerik gönderebilme yetkisine sahip olmadan önce bir başvuru göndermeleri gerekmektedir.[4] Wiki'deki her makale, üyelerin makalelerdeki hikâyeleri değerlendirip yapıcı eleştiriler sunabilecekleri bir tartışma sayfasına sahiptir. Tartışma sayfaları, yazarlar tarafından hikâyelerini geliştirmek için sıklıkla kullanılır.[17] Üyeler ayrıca beğendikleri makalelere "upvote", beğenmedikleri makalelere ise "downvote" verme yetkisine sahiplerdir, çok fazla net downvote alan makaleler silinir.[24][25] Daily Dot ve Bustle'dan yazarlar, web sitesinin sıkı kalite kontrol standartlarını koruduğunu ve bu standartların altında kalan içeriklerin genellikle hızlıca silindiğini belirttiler.[4][26]
Wikidot web sitesi, üyelerin makale yazmasını teşvik etmek için rutin olarak yazarlık yarışmaları düzenlemektedir.[27] Örneğin, Kasım 2014'te SCP Vakfı, üyelerinin kasvetli veya bozulmuş bir dünyadaki Vakıf hakkında yazılar yazmaya teşvik edildiği bir "Distopya Yarışması" düzenledi.[28]
Wanderer's Library, SCP Vakfı'nın kardeş web sitesidir. Hikâyeleri SCP Vakfı ile aynı evrende geçer, ancak bilimsel raporlardan ziyade fantastik hikâyelerden oluşur.[29] SCP Vakfı'nın ayrıca bir role-play topluluğu, bir Reddit forumu, bir DeviantArt grubu, iki Tumblr blogu ve birer Facebook ve Twitter hesabı vardır.[4][30][31] Orijinal İngilizce topluluğun yanında, Vakıf'ın on dört diğer resmî dil kolu bulunmaktadır.[11]
SCP Vakfı çoğunlukla olumlu eleştiriler aldı. CNET'ten Michelle Starr, serinin ürkütücü doğasını methetti.[5] Daily Dot için yazan Gavia Baker-Whitelaw, SCP Vakfı'nın özgünlüğünü öne çıkardı ve Vakıf'ın "internetteki en benzersiz şekilde ilgi çekici korku yazısı" olduğunu söyledi.[4] Bunun yanında, özel muhafaza prosedürlerinin nadiren de olsa bazen sebepsiz derecede vahşet içerdiğini söyledi. Ancak ona göre serinin korkutucu özellikleri daha ziyade raporların "pragmatik" ve "cansız" üslubu ve ayrıntıların dahil edilmesiyle elde ediliyordu.[4] The Christian Science Monitor için yazan Lisa Suhay da SCP Vakfı'nın "yarım ağızlı bir tarza" sahip olduğunu belirtti.[32]
io9 için yazan Alex Eichler, serinin farklı kalite seviyelerine sahip olduğunu ve zaman zaman bazı raporların sıkıcı veya tekrarlayıcı olabileceğini söyledi. Bununla birlikte, SCP Vakfı'nın aşırı karanlık olmamasını ve daha "hafif yürekli" raporlar da içermesini methetti. Ek olarak, raporların çok fazla farklı türlere sahip olduğunu ve bu yüzden SCP Vakfı'nın tüm okuyuculara hitap edecek yazılar içerdiğini söyledi.[7] The Guardian için yazan Leigh Alexander, vikinin oylama mekanizmasının okuyucuların "topluluğun en iyi ve en korkutucu olduğunu düşündüğü" içerikleri kolayca bulmasına olanak tanıdığını belirtti.[33]
Inverse için yazan Winston Cook-Wilson, SCP Vakfı'nı Amerikalı yazar Howard Phillips Lovecraft'ın eserleriyle karşılaştırdı. Lovecraft'a benzer olarak, SCP Vakfı vaka dosyaları genellikle olay örgülerinden yoksundur ve akademik bir tonda yazılır. Cook-Wilson'a göre; hem Lovecraft'ın hem de SCP Vakfı'nın yazıları, bağımsız bilimsel üsluplar ile anlatılan hikâyelerin rahatsız edici ve korkunç doğası arasındaki gerilimler ile güçlendirilir.[34]
The New Digital Storytelling için yazan Bryan Alexander, SCP Vakfı'nın, Vakıf kullanıcı tabanının edebi içerikler ürettiği büyük ölçekli ve tekrar eden süreç nedeniyle muhtemelen "viki öykü anlatımının en gelişmiş başarısı" olduğunu belirtti.[35]
Dark(ish) Web on Medium için yazan Andrew Paul, makaleler boyunca tarzdaki büyük çeşitliliğe dikkat çekti ve kısa içerikler yazma formatını Snapchat ve Vine gibi dijital medyadaki güncel eğilimlerle ilişkilendirdi. Ayrıca kendi gözünde korku unsurlarına katkıda bulunan, Vakıf'ın bürokratik üslubunun politik paralellerini de vurguladı.[36]
SCP Vakfı web sitesinde bulunan eserler sayısız bağımsız uyarlamaya konu olmuş ve bazı orijinal eserlere ilham kaynağı olmuştur:
SCP Vakfı çok sayıda bağımsız video oyununa ilham verdi:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
