Rastgele sayı üretimi
Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Rastgele sayı üretici herhangi bir örüntü barındırmayan bir sayı ya da simgeler dizisi üreten berimsel ya da fiziksel aygıttır. Rastgele sayı üretiminde sıkça kullanılan donanım tabanlı sistemler genellikle beklentilerin altında kalmaktadırlar. Ne var ki, bu sistemlerin tahmin edilmesi oldukça güç sayı dizileri ortaya koydukları da açıktır. Rastgele sayı üretim yöntemleri eskiden bu yana ilgi konusu olmuştur.
 | Bu madde, Vikipedi biçem el kitabına uygun değildir. (Mayıs 2017) |
Rastgele sayı üretici aletler şöyle sıralanabilirler:
- Yazı-tura denemeleri: Yanlı olmayan bir para havaya atılır ve hangi yüzü (yazı mı tura mı) geldiğine bakılır. İki tane yüzü olduğu için her bir para havaya atılmasında iki alternatif sonuç beklenir ve bu iki alternatif mümkün sonuçtan biri ortaya çıkacaktır. Onun için yazı olasılığı Pr(yazı) = 1/2 = 0,5 ve tura olasılığı Pr(tura) = 1/2 = 0,5 olur.
- Zar denemeleri: Bir yansız zarın üzerine benek ile işaret edilmiş altı yüzü bulunmaktadır. Tek bir zar bir defa atılınca her bir yüzün (yani beneğin) aynı olasılığı bulunur. Yani i = yüzün benek sayısı ise
- Pr(i) = 1/6 eğer i=1, 2, ..., 6 ise
olur.
- Oyun kâğıdı denemesi: Bir oyun kartı destesinde 4 simgeden (kupa, maça, karo, sinek) ve her bir simgeye ait 13 kart (1'den 10'a kadar sayılar ve bacak/vale), kız/dam) ve papaz/rua) bulunur ve böylece 52 kart bulunur. Oyun kağıdı denemesi iyice karıştırılmış kartlardan tek bir tane çekip onun olasılığını tayin etmektir. Bir kart çekilirse eğer simgeye olasılık tayin edilmekte ise belirli bir simge olasılığı 1/4; belirli bir kart sayısına göre olasılık tayin edilmekte ise belirli bir sayıda kart olasılığı 1/13 ve tek bir kartın hüviyetine göre tayin edilmekte ise belirli bir kart olasılığı 1/52 olur.
- Kup denemesi: Bir kup veya herhangi bir kaba belirli n sayıda aynı ağırlık ve aynı şekilde olan ve her biri numaralandırılmış nesneler (diyelim ki üzeri numaralı top) konulur. Kup ve içindekiler iyice sallandıktan sonra içinden tek bir nesne seçilir. Belirli sayı hüviyetli nesnenin ortaya çıkma olasılığı 1/n olur. En basiti bir şapka içine konulan numaralı kağıtlardan birinin çekimi kup problemi denemesi olduğu gibi birçok piyango çekilişlerinde kullanılan kocaman bir küre içinden numaralı renkli toplardan oluşan aygıtlar da kup problemi denemeleridir.
- Bölünmüş eşit parçalar gösteren tekerlek denemeleri: Rulet tipi tekerlek.
- Rassal numara tablolari kullanımı:
- Bilgisayar ile rassal numara üretilmesi:
Birçok rastlantısallık uygulaması rastgele veri üretimi için farklı yöntemler ortaya koymuştur. Bu yöntemler tahmin edilebilme dereceleri, istatistiksel rastlantısallıkları ve sayı üretim hızlarına göre değerlendirilmektedirler.
Bir rastgele sayı üreteci (RSÜ) herhangi bir örüntüden yoksun sayılar veya semboller serisi meydana getirmek için tasarlanmış hesaplamaya dayalı veya fiziksel bir cihaz. Örneğin: rastgele görünen Rastgeleliğin çoğu uygulaması, rastgele veri üretimi için birçok farklı metodun geliştirilmesini sağlamıştır. Bunlardan; zar atma, yazı tura atma, oyun kartlarının karıştırılması, I Ching' e ait bilgelik kitabındaki kehanetlerde geçen civanperçemi saplarının kullanımının da içinde bulunduğu uygulamalar ve çok sayıda diğer teknik antik zamanlardan beri vardır. Bu tekniklerin mekanik doğası gereği, büyük miktarlarda ve yeterince rastgele sayı üretebilme (istatistikte önemli) çok iş ve/veya zaman gereksinimindedir. Böylece, sonuçlar bazen toplanıp rastgele sayılar tabloları gibi dağıtılabilir. Günümüzde hesaplamaya dayalı rastgele sayı üreteçlerinin ortaya çıkması ile devlet eli ile işletilen piyango, şans oyunları daha geleneksel metotlar yerine artarak, rastgele sayı üreteçlerini kullanmaya başladı. Rastgele sayı üreteçleri günümüzde kumar makinelerinin şansını belirlemekte de kullanılmaktadır. Birtakım hesaplamaya dayalı rastgele sayı üretme metotları vardır fakat genellikle bu metotlar gerçek rastgelelik hedefinin gerisindedir. Bu hedefi değişen başarı ile her ne kadar gerçekleştirseler de, rastgelelik için olan bazı istatistiksel testler bunların sonuçlarının ne kadar öngörülemez olduklarını ölçmeye amaçlandı(ne dereceye kadar fark edilebilir olduklarını)
İçindekiler
1- Pratik uygulamalar ve kullanım
2-"Gerçek" rastgele sayılar rastsal sayılara karşı
3-Üretme metotları
3.1- Fiziksel metotlar
3.2-Hesaplamaya dayalı metotlar
3.3-Olasılık dağılımından üretme
4-İnsanlar tarafından
5- İşleme sonrası ve istatistiksel kontrol
6-Diğer hususlar
7-Alternatif olarak, düşük tutarsızlık dizileri
8-Etkinlikler ve gösteriler
9-Ayrıca bkz
10-Referanslar
11-Daha fazla okuma
12-Dış bağlantılar
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
