![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/Paralysis_agitans_%25281907%252C_after_St._Leger%2529.png/640px-Paralysis_agitans_%25281907%252C_after_St._Leger%2529.png&w=640&q=50)
Parkinson hastalığı
beynin alt kısımlarındaki gri cevher çekirdeklerinin bozukluğuna bağlı bir sinir sistemi hastalığıdır / From Wikipedia, the free encyclopedia
Parkinson hastalığı (PH) veya kısaca Parkinson, başlıca merkezî sinir sisteminin etkilendiği, uzun süreli bir nörodejeneratif hastalıktır ve hem motor hem de motor olmayan sistemleri etkiler. Semptomlar genellikle yavaş yavaş ortaya çıkar ve hastalık ilerledikçe motor olmayan semptomlar daha yaygın hale gelir.[1][5]
Bu sayfada devam eden bir çalışma vardır. Yardım etmek istiyorsanız ya da çalışma yarım bırakılmışsa, çalışmayı yapan kişilerle iletişime geçebilirsiniz. Bu sayfada son yedi gün içinde değişiklik yapılmadığı takdirde şablon sayfadan kaldırılacaktır. En son değişiklik, 5 saat önce İmmoBot (katkılar | kayıtlar) tarafından gerçekleştirildi (önbelleği boşalt). |
Bu maddenin daha doğru ve güvenilir bilgi sunması için güncellenmesi gerekmektedir. Daha fazla bilgi için tartışma sayfasına bakınız. (Temmuz 2024) |
Parkinson hastalığı | |
---|---|
Diğer adlar | Parkinson hastalığı, idiyopatik veya primer parkinsonizm, hipokinetik rijit sendrom, felç ajitanları, titreme felci |
![]() | |
Olağan başlangıcı | 60 yaş üstü[1][2] |
Uzmanlık | Nöroloji |
Belirtiler | Tremor, rijidite, hareket yavaşlaması, yürüme zorluğu[1] |
Komplikasyon | Demans, depresyon, anksiyete,[3] yeme problemleri ve uyku problemleri[4] |
Nedenleri | Bilinmiyor[5] |
Risk faktörü | Pestisit maruziyeti, kafa travması[5] |
Tanı | Semptomlara göre[5] |
Ayırıcı tanı | Lewy cisimcikli demans, ilerleyici supranükleer palsi, esansiyel tremor, antipsikotik kullanımı[6] |
Tedavi | İlaç, ameliyat[1] |
İlaç | L-DOPA, dopamin agonistis[3] |
Prognoz | Beklenen yaşam süresi: 7-15 yıl[7] |
Sıklık | 8,5 milyon (2019)[8] |
Ölüm | 117.400 (2015)[9] |
Başlıca semptomlar arasında tremorlar, hareket yavaşlığı, rijidite ve denge bozukluğu bulunur ve bu semptomlar topluca parkinsonizm olarak adlandırılır.[1] İleri evrelerde, Parkinson hastalığı demansı, düşmeler ve nöropsikiyatrik bozukluklar gibi uyku bozuklukları, psikoz, duygudurum dalgalanmaları veya davranış değişiklikleri gelişebilir.[1][3][10]
Parkinson hastalığı vakalarının çoğu belirli bir nedene bağlı olmadan ortaya çıkmakla birlikte, birkaç katkıda bulunan etmen belirlenmiştir. Bu hastalık, beynin locus coeruleus ve substantia nigra adı verilen bölgelerindeki sinir hücrelerinin ölmesiyle karakterize edilir.[1] Substantia nigra, bazal ganglion olarak adlandırılan beyin bölgelerine dopamin sağlayan ve istemli hareketlerin kontrolünde önemli rol oynayan bir orta beyin bölgesidir. Bu hücre ölümünün nedeni tam olarak anlaşılamamıştır; ancak, Lewy cisimcikleri adı verilen yapılar içinde alfa-sinüklein adı verilen bir proteinin birikimini içermektedir.[5][11] Diğer olası nedenler arasında genetik faktörler, çevresel etkenler, ilaç kullanımı, yaşam tarzı ve önceki sağlık durumu bulunur.
Tanı, genellikle nörolojik muayene sırasında saptanan motorla ilgili belirti ve bulgulara dayanmakla birlikte, nöromelanin MRG gibi tıbbi görüntüleme yöntemleri tanıyı destekleyebilir. Parkinson hastalığının başlangıcı, genellikle %1'inin etkilendiği 60 yaş üzeri kişilerde görülür. 50 yaşından genç bireylerde ise bu durum erken başlangıçlı PH olarak adlandırılır.
Parkinson hastalığının bilinen bir tedavisi bulunmamaktadır ve mevcut tedavi stratejileri belirtilerin hafifletilmesine yöneliktir. İlk basamak tedavi genellikle L-DOPA, MAO-B inhibitörü veya dopamin agonisti ile başlar. Hastalık ilerledikçe bu ilaçlar etkinliğini yitirir ve istemsiz kas hareketleri şeklinde yan etkiler ortaya çıkar. Diyet ve belirli rehabilitasyon yöntemleri belirtileri iyileştirmede belirli düzeyde etkili olabilir. Şiddetli motor belirtileri ilaç tedavisine yanıt vermediği durumlarda, derin beyin stimülasyonu kullanılabilir. Hareketle ilişkili olmayan belirtilerin, örneğin uyku bozuklukları ve duygudurum dengesizliği, tedavisi için sınırlı kanıt bulunmaktadır. Ortalama yaşam süresi normale yakın düzeydedir.