Paris Komünü
1871'de Paris'te kurulan devrimci şehir konseyi / From Wikipedia, the free encyclopedia
Paris Komünü, 18 Mart'tan 28 Mayıs 1871'e kadar Paris'te iktidarı ele geçiren bir Fransız devrimci hükûmetiydi.
Paris Komünü | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Paris Kuşatması, Fransa-Prusya Savaşı | |||||||
Komünar Ulusal Muhafızlar tarafından kurulan bir barikat, 18 Mart 1871 | |||||||
| |||||||
Taraflar | |||||||
Komünarlar Ulusal Muhafızlar | |||||||
Komutanlar ve liderler | |||||||
Adolphe Thiers Patrice de Mac-Mahon |
Louis Charles Delescluze (ölü) Jarosław Dąbrowski (ölü) | ||||||
Güçler | |||||||
170.000 | 25.000 - 50.000 [1] | ||||||
Kayıplar | |||||||
877 ölü 6454 yaralı 183 kayıp |
6.667 kişinin öldürüldüğü ve gömüldüğü doğrulandı 10 ila 15.000 arasında doğrulanmamış tahminler 20.000'e kadar ölü. 43.000'i esir alındı ve 6.500 ila 7.500'ü yurtdışına sürgüne gönderildi. |
1870-71 Fransa-Prusya Savaşı sırasında Ulusal Muhafızlar Paris'i savundu ve askerler arasında işçi sınıfı radikalizmi büyüdü. Eylül 1870'te Üçüncü Cumhuriyet'in kurulmasının ve Mart 1871'de Fransız Ordusunun Almanlar tarafından tamamen yenilgiye uğratılmasının ardından, Ulusal Muhafız askerleri 18 Mart'ta şehrin kontrolünü ele geçirdi. İki Fransız generalini öldürdüler ve Üçüncü Cumhuriyet'in otoritesini kabul etmeyi reddettiler, bunun yerine bağımsız bir hükûmet kurmaya çalıştılar.
Komün, Paris'i iki ay boyunca yönetti ve 19. yüzyıldan kalma birçok okulun eklektik bir karışımı olan, kendi tarzına sahip sosyalizmin ilerici, din karşıtı sisteme yönelik politikalar oluşturdu. Bu politikalar arasında kilise ile devletin ayrılması, öz denetim, kiranın hafifletilmesi, çocuk işçiliğinin kaldırılması ve çalışanların, sahibi tarafından terk edilen bir işletmeyi devralma hakkı yer alıyordu. Tüm Roma Katolik kiliseleri ve okulları kapatıldı. Feminist, sosyalist, komünist, eski tarz sosyal demokrasi ve anarşist akımlar Komün'de önemli roller oynadılar.
Bununla birlikte, 21 Mayıs 1871'de başlayan La semaine sanglante (Kanlı Hafta) sırasında, Mayıs ayının sonunda, ulusal Fransız Ordusu Komünü bastırana kadar, çeşitli Komünarların kendi hedeflerine ulaşmak için iki aydan biraz fazla zamanları vardı. Ordu Uusal Muhafızları savaşta öldürüldü ve tahminen 10.000 ila 15.000 Komüncüyü hızla idam etti, daha sonraki tahminler ölü sayısının 20.000'e kadar çıktığını gösteriyor.[2] Komün, son günlerinde Paris Başpiskoposu Georges Darboy ile çoğu jandarma ve rahip olmak üzere yaklaşık yüz rehineyi idam etti. 1.054'ü kadın olmak üzere 43.522 Komünar esir alındı. Yarısından fazlası hızla serbest bırakıldı. On beş bin kişi yargılandı, bunların 13.500'ü suçlu bulundu. Doksan beşi ölüm cezasına, 251'i zorunlu çalışmaya ve 1.169'u sınır dışı edilmeye mahkûm edildi. Liderlerin birçoğu da dahil olmak üzere diğer binlerce Komün üyesi yurt dışına, çoğunlukla İngiltere, Belçika ve İsviçre'ye kaçtı. Tüm mahkûmlar ve sürgünler 1880'de affedildi ve bazıları daha sonra siyasi kariyerlerine devam etti. [3]
Komün'ün politikaları ve sonuçlarına ilişkin tartışmaların, onu proletarya diktatörlüğünün ilk örneği olarak tanımlayan Karl Marx ve Friedrich Engels'in fikirleri üzerinde önemli etkisi oldu. Engels şöyle yazıyordu: "Son zamanlarda Sosyal-Demokrat darkafalı, şu söz karşısında bir kez daha bir dehşete kapıldı: Proletarya Diktatörlüğü. Peki, beyler, bu diktatörlüğün neye benzediğini bilmek ister misiniz? Paris'e bakın. Komün. Proletarya Diktatörlüğü buydu." [4]