H ve P İbareleri

Küresel Uyumlaştırma Sistemi (GHS = Globally Harmonized System of Classification and Labelling of Chemicals) Birleşmiş Milletler tarafından, tehlikeli kimyasalları aynı şekilde sınıflandırılması ve etiketlenmesi için geliştirilmiş bir sistemdir. 1 Haziran 2015 yılı itibarıyla sadece GHS sistemi kullanılacaktır.
Bu sistemde eski AB sınıflandırma direktiflerinde geçen R-ibarelerinin (Risk Phrases) yerini Tehlike Cümleleri/Zarar ifadeleri (H-İfadeleri/H-İbareleri: Hazard Statements) ve S-ibarelerinin (Safety Phrases) yerini Önlem Cümleleri/Önlem İfadeleri (P-İfadeleri/P-İbareleri: Precautionary Statements) alacaktır.

GHS'de kullanılan H ve P İbarelerinin Anlamları

Tehlike İfadeleri

H200 Serisi: Fiziksel zarar ifadeleri ve kodları

• H200 Kararsız patlayıcı.
• H201 Patlayıcı; kütlesel patlama zararı.
• H202 Patlayıcı; ciddi yansıtım zararı.
• H203 Patlayıcı; yangın, patlama veya yansıtım zararı.
• H204 Yangın veya yansıtım zararı.
• H205 Yangında kütlesel patlamaya yol açabilir.
• H220 Aşın alevlenir gaz.
• H221 Alevlenir gaz.
• H222 Aşın alevlenir aerosol.
• H223 Alevlenir aerosol.
• H224 Aşın alevlenir sıvı ve buhar.
• H225 Kolay alevlenir sıvı ve buhar.
• H226 Alevlenir sıvı ve buhar.
• H228 Alevlenir katı.
• H240 Isıtma patlamaya yol açabilir.
• H241 Isıtma yangına veya patlamaya yol açabilir.
• H242 Isıtma yangına yol açabilir.
• H250 Hava ile temas ettiğinde ani yangınlara yol açabilir.
• H251 Kendiliğinden ısınır; alev alabilir.
• H252 Büyük miktarlarda kendiliğinden ısınır; yangına yol açabilir.
• H260 Su ile temas ettiğinde kendiliğinden tutuşabilen yanıcı gazlar yayar.
• H261 Su ile temas ettiğinde yanıcı gazlar yayar.
• H270 Yangına yol açabilir veya yangını şiddetlendirebilir; oksitleyici.
• H271 Yangına veya patlamaya yol açabilir; güçlü oksitleyici.
• H272 Yangını güçlendirebilir; oksitleyici.
• H280 Basınçlı gaz içerir; ısıtıldığında patlayabilir.
• H281 Soğutulmuş gaz içerir; soğuktan yanma veya yaralanmalara yol açabilir.
• H290 Metalleri aşındırabilir.

H300 Serisi: Sağlığa ilişkin zarar ifadeleri ve kodları

• H300 Yutulması halinde öldürücüdür.
• H301 Yutulması halinde toksiktir.
• H302 Yutulması halinde zararlıdır.
• H304 Solunum yoluna nüfuzu ve yutulması halinde öldürücüdür.
• H310 Cilt ile teması halinde öldürücüdür.
• H311 Cilt ile teması halinde toksiktir.
• H312 Cilt ile teması halinde zararlıdır.
• H314 Ciddi cilt yanıklarına ve göz hasarına yol açar.
• H315 Cilt tahrişine yol açar.
• H317 Alerjik cilt reaksiyonlarına yol açar.
• H318 Ciddi göz hasarına yol açar.
• H319 Ciddi göz tahrişine yol açar.
• H330 Solunması halinde öldürücüdür.
• H331 Solunması halinde toksiktir.
• H332 Solunması halinde zararlıdır.
• H334 Solunması halinde nefes alma zorlukları, astım nöbetleri veya alerjiye yol açabilir.
• H335 Solunum yolu tahrişine yol açabilir.
• H336 Rehavete veya baş dönmesine yol açabilir.
• H340 Genetik hasara yol açabilir.
• H341 Genetik hasara yol açma şüphesi var.
• H350 Kansere yol açabilir.
• H351 Kansere yol açma şüphesi var.
• H360 Doğmamış çocukta hasara yol açabilir veya üremeye zarar verebilir.
• H361 Doğmamış çocukta hasara yol açma veya üremeye zarar verme şüphesi var.
• H362 Emzirilen çocuğa zarar verebilir.
• H370 Organlarda hasara yol açar.
• H371 Organlarda hasara yol açabilir.
• H372 Uzun süreli veya tekrarlı maruz kalma sonucu organlarda hasara yol açar.
• H373 Uzun süreli veya tekrarlı maruz kalma sonucu organlarda hasara yol açabilir .
• H300+H310 Yutulması halinde veya ciltle teması halinde öldürücüdür.
• H300+H330 Yutulduğunda veya solunduğunda öldürücüdür.
• H310+H330 Ciltle temas ettiğinde veya solunduğunda öldürücüdür.
• H300+H310+H330 Yutulduğunda, ciltle temas ettiğinde veya solunduğunda öldürücüdür.
• H301+H311 Yutulması halinde veya ciltle teması halinde toksiktir.
• H301+H331 Yutulduğunda veya solunduğunda toksiktir.
• H311+H331 Ciltle temas ettiğinde veya solunduğunda toksiktir.
• H301 +H311+H331 Yutulduğunda, ciltle temas ettiğinde veya solunduğunda toksiktir.
• H302+H312 Yutulması halinde veya ciltle teması halinde zararlıdır.
• H302+H332 Yutulduğunda veya solunduğunda zararlıdır.
• H312+H332 Ciltle temas ettiğinde veya solunduğunda zararlıdır.
• H302+H312+H332 Yutulduğunda, ciltle temas ettiğinde veya solunduğunda zararlıdır.
• H350İ Soluma ile kansere yol açabilir.
• H360F Üremeye zarar verebilir.
• H360D Doğmamış çocukta hasara yol açabilir.
• H361f Üremeye zarar verme şüphesi var.
• H361d Doğmamış çocukta hasara yol açma şüphesi var.
• H360FD Üremeye zarar verebilir. Doğmamış çocukta hasara yol açabilir.
• H361fd Üremeye zarar verme şüphesi var. Doğmamış çocukta hasara yol açma şüphesi var.
• H360Fd Üremeye zarar verebilir. Doğmamış çocukta hasara yol açma şüphesi var.
• H360Df Doğmamış çocukta hasara yol açabilir. Üremeye zarar verme şüphesi var.

H400 Serisi: Çevresel zarar ifadeleri ve kodları

• H400 Sucul ortamda çok toksiktir.
• H410 Sucul ortamda uzun süre kalıcı, çok toksik etki.
• H411 Sucul ortamda uzun süre kalıcı, toksik etki.
• H412 Sucul ortamda uzun süre kalıcı, zararlı etki.
• H413 Sucul ortamda uzun süre kalıcı, zararlı etki yapabilir.

İlave zarar ifadeleri ve kodları

Avrupa Birliğinde ayrıca aşağıdaki diğer H ifadeleri kullanılır.

Fiziksel özellikler

• EUH001 Kuru haldeyken patlayıcıdır.
• EUH006 Hava ile teması halinde ve havasız ortamda patlayıcıdır.
• EUH014 Su ile şiddetli tepkime verir.
• EUH018 Kullanım sırasında alevlenen/patlayan buhar-hava karışımı oluşturabilir.
• EUH019 Patlayıcı peroksitler oluşturabilir.
• EUH044 Kapalı ortamda ısıtıldığında patlama riski var.

Sağlığa ilişkin özellikler

• EUH029 Su ile temasında toksik gaz çıkarır.
• EUH031 Asitlerle temasında toksik gaz çıkarır.
• EUH032 Asitlerle temasında çok toksik gaz çıkarır.
• EUH066 Tekrarlı maruz kalmalarda ciltte kuruluğa ve çatlaklara neden olabilir.
• EUH070 Gözle teması halinde toksiktir.
• EUH071 Solunum yolunda aşınmaya yol açar.

Bazı karışımlara ilişkin ilave etiket unsurları/bilgileri

• EUH 201/201A Kurşun içerir. Çocuklar tarafından çiğnenebilecek veya emilebilecek yüzeyler üzerinde kullanılmamalıdır.

Dikkat! Kurşun içerir.

• EUH202 Siyanoakrilat. Tehlikelidir. Cildi ve gözleri saniyeler içinde yapıştırır. Çocukların erişiminden uzak tutun.
• EUH203 Krom (VI) içerir. Alerjik reaksiyonlara neden olabilir.
• EUH204 İzosiyanat içerir. Alerjik reaksiyonlara yol açabilir.
• EUH205 Epoksi bileşenleri içerir. Alerjik reaksiyonlara yol açabilir.
• EUH206 Dikkat! Diğer ürünlerle birlikte kullanmayın. Tehlikeli gazlar açığa çıkarabilir (klorür).
• EUH207 Dikkat! Kadmiyum içerir. Kullanım esnasında tehlikeli dumanlar ortaya çıkar. İmalatçı tarafından sağlanan bilgilere başvurun. Güvenlik talimatlarına uyun.
• EUH208 (Hassaslaştırıcı maddenin ismi) içerir. Alerjik reaksiyona yol açabilir."
• EUH209/209A Kullanım esnasında çok alevlenir hale gelebilir. Kullanım esnasında alevlenir hale gelebilir.
• EUH210 Talep halinde güvenlik bilgi formu sağlanabilir.
• EUH401 insan sağlığına ve çevreye yönelik riskleri önlemek için, kullanma talimatlarına uyun.

Önlem İfadeleri

P100 Serisi: Genel amaçlı önlem ifadeleri ve kodları

• P101 Tıbbi tavsiye gerekiyorsa, ambalajı veya etiketi saklayın.
• P102 Çocukların erişemeyeceği yerde saklayın.
• P103 Kullanmadan önce etiketi okuyun.

P200 Serisi: Tedbir amaçlı önlem ifadeleri ve kodları

• P201 Kullanmadan önce özel talimatları okuyun.
• P202 Bütün önlem ifadeleri okunup anlaşılmadan elleçlemeyin.
• P210 Isıdan/kıvılcımdan/alevden/sıcak yüzeylerden uzak tutun. - Sigara içilmez.
• P211 Aleve veya diğer ateş kaynaklarına doğru püskürtmeyin.
• P220 Kıyafetlerden/.. ./yanıcı malzemelerden uzak tutun/saklayın.
• P221 Yanıcılarla/... karışmasını önleyici her türlü önlemi alın.
• P222 Hava ile temasına izin vermeyin.
• P223 Şiddetli tepkime ve alevlenme olasılığından dolayı, su ile herhangi olası temasından kaçının.
• P230 ... ile ıslak tutun.
• P231 Asal gaz ile elleçleyin.
• P232 Nemden koruyun.
• P233 Kabı sıkıca kapalı tutun.
• P234 Sadece orijinal kabında saklayın.
• P235 Soğuk tutun.
• P240 Kabı ve alıcı ekipmanı toprağa oturtun/bağlayın.
• P241 Patlamaya dayanıklı elektrikli/havalandırma/tutuşturucu/.../malzeme kullanın.
• P242 Sadece ateş almayan aletler kullanın.
• P243 Statik boşalmaya karşı önleyici tedbirler alın.
• P244 Kısma vanalarını gres ve yağdan uzak tutun.
• P250 Öğütme/şok/.../sürtünmeye maruz bırakmayın.
• P251 Basınçlı kap: Kullanımdan sonra bile delmeyin veya yakmayın.
• P260 Tozunu/dumanını/gazını/sisini/buharını/spreyini solumayın.
• P261 Tozunu/dumanını/gazını/sisini/buharını/spreyini solumaktan kaçının.
• P262 Gözle, ciltle veya kıyafetle temas ettirmeyin.
• P263 Hamilelikte/anne sütü verirken temastan kaçının.
• P264 Elleçlemeden sonra ... ile iyice yıkayın.
• P270 Bu ürünü kullanırken hiçbir şey yemeyin, içmeyiniz veya sigara içmeyin.
• P271 Sadece dışarıda veya iyi havalandırılan bir alanda kullanın.
• P272 Kirlenmiş kıyafetleri işyeri dışına çıkarmayın.
• P273 Çevreye verilmesinden kaçının.
• P280 Koruyucu eldiven/koruyucu kıyafet/göz koruyucu/yüz koruyucu kullanın.
• P281 Kişisel koruyucu ekipman kullanın.
• P282 Soğuk geçirmez eldiven/yüz kalkanı/göz koruyucu kullanın.
• P283 Ateş/alev dayanıklı/geciktirici kıyafet giyin.
• P284 Solunum koruyucu giyin.
• P285 Yetersiz havalandırma varsa, solunum koruyucu giyin.
• P231+P232 Asal gazla elleçleyin. Nemden koruyun.
• P235+P410 Soğuk saklayın. Güneş ışığından koruyun.

P300 Serisi: Müdahale amaçlı önlem ifadeleri ve kodları

• P301 Yutulması halinde:
• P302 Cildin üzerinde olması halinde:
• P303 Cildin(veya saçın) üzerinde olması halinde:
• P304 Solunması halinde:
• P305 Gözle teması halinde:
• P306 Giysi ile teması halinde:
• P307 Maruz kalınma halinde:
• P308 Maruz kalınma veya etkileşme halinde:
• P309 Maruz kalınma veya kendini kötü hissetme halinde:
• P310 Hemen ZEHİR MERKEZİNİ veya doktoru/hekimi arayın.
• P311 ZEHİR MERKEZİNİ veya doktoru/hekimi arayın.
• P312 Kendinizi iyi hissetmezseniz, ZEHİR MERKEZİNİ veya doktoru/hekimi arayın.
• P313 Tıbbi tavsiye alın/doktorunuza başvurun.
• P314 Kendinizi iyi hissetmezseniz, tıbbi tavsiye/müdahale alınız.
• P315 Hemen tıbbi tavsiye/müdahale alın.
• P320 Özel acil müdahale gerekli (etikete bakın)
• P321 Özel müdahale gerekli (etikete bakın)
• P322 Özel önlemler (etikete bakın)
• P330 Ağzınızı çalkalayın.
• P331 Kustur MAYIN.
• P332 Cilt tahrişi oluşması halinde:
• P333 Cilt tahrişi veya pişik oluşması halinde:
• P334 Soğuk suya batırın veya ıslak bandaja sarın.
• P335 Ciltte kalan parçalan temizleyin.
• P336 Donmuş kısımları ılık su ile eritin. Etkilenmiş alanı silmeyin.
• P337 Göz tahrişinin geçmemesi halinde:
• P338 Kontakt lens, varsa ve çıkarması kolaysa, çıkarın. Sürekli çalkalayın.
• P340 Maruz kalan kişiyi açık havaya çıkarın ve rahat nefes alabileceği pozisyonda olmasını sağlayın.
• P341 Nefes almakta güçlük çekiyorsa, maruz kalan kişiyi açık havaya çıkarın ve rahat nefes alabileceği pozisyonda olmasını sağlayın.
• P342 Solunum bulgularının görülmesi halinde:
• P350 Bol sabun ve su ile iyice yıkayın.
• P351 Su ile birkaç dakika dikkatlice durulayın.
• P352 Bol sabun ve su ile yıkayın.
• P353 Cildinizi su/duş ile durulayın.
• P360 Kirlenmiş giysi ve cildinizi, giysilerinizi çıkarmadan önce bol su ile hemen durulayın.
• P361 Kirlenmiş tüm giysilerinizi hemen kaldırın/çıkarın.
• P362 Kirlenmiş giysilerinizi çıkarın ve yeniden kullanmadan önce yıkayın.
• P363 Kirlenmiş giysilerinizi yeniden kullanmadan önce yıkayın.
• P370 Yangın çıkması durumunda:
• P371 Büyük yangın ve büyük miktarlar durumunda:
• P372 Yangın durumunda patlama riski.
• P373 Yangın patlayıcılara ulaştığında, yangına MÜDAHALE ETMEYİN.
• P374 Yangına makul bir mesafeden normal önlemler alarak müdahale edin.
• P375 Patlama riskine karşı yangına uzaktan müdahale edin.
• P376 Güvenli ise sızıntıyı durdurun.
• P377 Gaz sızıntısına bağlı yangın: Sızıntı güvenli olarak durdurulmadan söndürmeyin.
• P378 Söndürme için ... kullanın.
• P380 Alanı boşaltın.
• P381 Güvenli ise tüm tutuşturucu kaynaklarını ortadan kaldırın.
• P390 Maddi hasarı önlemek için sıvı döküntüleri temizleyin.
• P391 Döküntüleri toplayın.
• P301+P310 YUTULDUĞUNDA: ZEHİR MERKEZİNİ veya doktoru/hekimi arayın.
• P301+P312 YUTULDUĞUNDA: kendinizi iyi hissetmiyorsanız ZEHİR MERKEZİNİ veya doktoru/hekimi arayın.
• P301+P330+P331 YUTULDUĞUNDA: ağzınızı durulayın. istifra etmeye ÇALIŞMAYIN.
• P302+P334 DERİ İLE TEMAS HALİNDE İSE: Soğuk suya daldırın/ıslak bezlerle sarın.
• P302+P350 DERİ İLE TEMAS HALİNDE İSE: Bol sabun ve su ile iyice yıkayın.
• P302+P352 DERİ İLE TEMAS HALİNDE İSE: Bol sabun ve su ile yıkayın.
• P303+P361+P353 DERİ (veya saç) İLE TEMAS HALİNDE İSE: Kirlenmiş tüm giysilerinizi hemen kaldırın/çıkartın. Cildinizi su/duş ile durulayın.
• P304+P340 SOLUNDUĞUNDA: Nefes alıp vermesi zorlaşmış ise, Kurbanı temiz havaya çıkartın ve kolay biçimde nefes alması için rahat bir pozisyonda tutun.
• P304+P341 SOLUNDUĞUNDA: Nefes alıp vermesi zorlaşmış ise, Kurbanı temiz havaya çıkartın ve kolay biçimde nefes alması için rahat bir pozisyonda tutun.
• P305+P351+P338 GÖZ İLE TEMASI HALİNDE: Su ile birkaç dakika dikkatlice durulayın. Takılı ve yapması kolaysa, kontak lensleri çıkartın. Durulamaya devam edin.
• P306+P360 GİYSİ İLE TEMASI HALİNDE: Kirlenmiş giysi ve cildinizi, giysilerinizi çıkarmadan önce bol su ile hemen durulayın.
• P307+P311 Maruz kalınma halinde: ZEHİR MERKEZİNİ veya doktoru/hekimi arayın.
• P308+P313 Maruz kalınma veya etkileşme halinde İSE: Tıbbi yardım/bakım alın.
• P309+P311 Maruz kalınma veya kendini iyi hissetmeme halinde: ZEHİR MERKEZİNİ veya doktoru/hekimi arayın.
• P332+P313 Ciltte tahriş söz konusu ise: Tıbbi yardım/müdahale alın.
• P333+P313 Ciltte tahriş veya kaşıntı söz konusu ise: Tıbbi yardım/müdahale alın.
• P335+P334 Parçacıkları cildinizden hafifçe temizleyin. Soğuk suya daldırın/ıslak bezlerle sarın.
• P337+P313 Göz tahrişi kalıcı ise: Tıbbi yardım/bakım alın.
• P342+P311 Solunum bulguları gösterirse: ZEHİR MERKEZİNİ veya doktoru/hekimi arayın.
• P370+P376 Yangın durumunda: Güvenli ise sızıntıyı durdurun.
• P370+P378 Yangın durumunda: Söndürme için ... kullanın, (uygun malzeme üretici tarafından belirtilir).
• P370+P380 Yangın durumunda: Alanı boşaltın.
• P370+P380+P375 Yangın durumunda: Alanı boşaltın. Patlama riskine karşı yangınla uzaktan savaşın.
• P371+P380+P375 Büyük yangın ve büyük miktarlar durumunda: Tahliye alanı. Patlama riskine karşı yangına uzaktan müdahale edin.

400 Serisi: Depolama ile ilgili önlem ifadeleri ve kodları

• P401 ... depolayın, (üretici tarafından belirtilir).
• P402 Kuru yerde depolayın.
• P403 İyi havalandırılan yerde depolayın.
• P404 Kapalı kapta saklayın.
• P405 Kilit altında saklayın.
• P406 Aşındırıcılara karşı dayanıklı/dayanıklı bir iç astara sahip ... kapta depolayın.
• P407 Yığınlar/paletler arasında hava boşluğu temin edin.
• P410 Güneş ışığından koruyun.
• P411 ... °C/... °F aşmayacak sıcaklıklarda depolayın.
• P412 50 °C/122 °F aşan sıcaklıklara maruz bırakmayın.
• P413 ... °C/... °F aşmayacak sıcaklıklarda ... kg/... lbs'den büyük kütle miktarları halinde depolayın.
• P420 Diğer malzemelerden uzakta depolayın.
• P422 İçindekileri ... altında depolayın.
• P402+P404 Kuru alanda depolayanız. Kapalı bir kapta depolayın.
• P403+P233 İyi havalandırılmış bir alanda depolayanız. Kabı sıkıca kapalı tutun.
• P403+P235 İyi havalandırılmış bir alanda depolayan. Soğuk tutun.
• P410+P403 Güneş ışığından koruyun. İyi havalandırılmış bir alanda depolayın.
• P410+P412 Güneş ışığından koruyun. 50 °C/122 °F aşan sıcaklıklara maruz bırakmayın.
• P411+P235 ... °C/... °F aşmayacak sıcaklıklarda depolayın. Soğuk tutun.

500 Serisi: Bertaraf amaçlı önlem ifadeleri ve kodları

• P501 İçeriği/kabı ... bertaraf edin.
• P502 Geri dönüşüm/ Geri kazanım için üreticinizden/tedarikçinizden bilgi talep edin.

Kaynakça

• Globally Harmonized System of Classification and Labelling of Chemicals (Second revised bas.), New York and Geneva: United Nations, 2007, ISBN 978-92-1-116957-7, ST/SG/AC.10/30/Rev.2, 20 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 22 Mart 2013 ("GHS Rev.2")
• "Regulation (EC) No 1272/2008 of the European Parliament and of the Council of 16 December 2008 on classification, labelling and packaging of substances and mixtures, amending and repealing Directives 67/548/EEC and 1999/45/EC, and amending Regulation (EC) No 1907/2006", OJCE, L353, ss. 1-1355, 31 Aralık 2008, 10 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 22 Mart 2013 (the "CLP Regulation")

Dış bağlantılar

• https://web.archive.org/web/20130326021949/http://clp.immib.org.tr/web/
• https://web.archive.org/web/20130522204631/http://www.kimyasallar.cevreorman.gov.tr/sources/default.asp
• https://web.archive.org/web/20130306232138/http://reach.immib.org.tr/web/