![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/What_is_to_be_Done.jpg/640px-What_is_to_be_Done.jpg&w=640&q=50)
Nasıl Yapmalı?
Nikolay Çernişevski'nin bir romanı / From Wikipedia, the free encyclopedia
Nasıl Yapmalı? (Rusça: Что делать?, romanize: Çto delat?), Rus filozof, gazeteci, yazar ve edebiyat eleştirmeni Nikolay Çernişevski'nin, İvan Turgenyev'in Babalar ve Oğullar (1862) adlı romanına yanıt olarak yazdığı 1863 tarihli bir romandır. Asıl adı Ne Yapmalı? olan ve günümüzden yaklaşık 140 yıl önce yazılan Nasıl Yapmalı?'dan gerek yazıldığı dönemde, gerekse sonraları o kadar çok söz edildi ve bu 'roman bile olmayan roman'da fuhuş edebiyatından siyasal propagandaya kadar o kadar çok şey yapıldığı öne sürüldü ki, Çernişevski'nin hem karşıtları, hem de yandaşları için soru sürekli olarak gündemde kaldı: Ne Yapmalı'da ne yapılıyor?[1]
Chto délat'? (Ne Yapmalı?) | |
![]() 1905 başlık sayfası | |
Yazar | Nikolay Çernişevski |
---|---|
Çevirmen | Muzaffer İlhan Erdost |
Ülke | Rus İmparatorluğu |
Dil | Rusça |
Tür | Roman |
Yayım | 1863 (özgün) 1968 (Türkçe) |
ISBN | 9757399183 (özgün) 9789757530022 (Türkçe) |
Roman, Rus köylü komününe dayanan, ancak endüstriyel üretime yönelik olan küçük sosyalist kooperatiflerin kurulmasını savunur. Yazar, entelektüellerin görevinin Rusya'daki emekçi kitleleri kapitalizmi atlayan sosyalizme giden bir yolda eğitmek ve yönlendirmek olduğu fikrini destekler. Kitabın çerçevesi, devrim için çalışmaya karar veren ve hayatlarındaki her şeyi amansızca davaya tabi kılan ayrıcalıklı bir çiftin hikâyesinden geçiyor. Bu bakımdan roman, Rus İmparatorluğu'nun erken sosyalist yeraltı dünyasının ideali haline gelen münzevi ve ölüme adanmışlık için bir kılavuz haline gelmiştir. Küçük rolüne rağmen romandaki karakterlerden biri olan Rakhmetov, Rus radikalizminin felsefi materyalizminin ve asaletinin bir sembolü haline gelmiştir. Roman aynı zamanda bir karakterin rüyası aracılığıyla dünyevi türden 'sonsuz neşe' kazanan bir toplumu ifade eder.
Çernişevski Romanı yazarken, Sankt-Peterburg'da Peter ve Paul kalesinde hapisteydi ve Sibirya'da yıllarca sürgüne gönderilecekti. Romanı hapishanede yazmak için izin istedi ve aldı; yetkililer el yazmasını, eski çalıştığı Sovremennik gazetesine gönderdiler ve gazetenin sayfalarında parça parça yayınlanmasını onayladılar.
Ne Yapmalı? 'Bir Radikalizm El Kitabı' olarak adlandırılmıştır[2] ve 'Toprak ve Özgürlük Toplumu'nun kurulmasına yol açmıştır.[3] Rusya'da popülistler, nihilistler ve Marksistler dâhil olmak üzere birkaç nesil devrimciye ilham vermiştir. Aynı şekilde Vladimir Lenin, Georgi Plehanov, Pyotr Kropotkin, Alexandra Kollontay, Rosa Luxemburg ve İsveçli yazar August Strindberg[4] de kitaptan çok etkilenmiş ve bu kitap, Sovyet döneminde resmen bir Rus klasiği olarak görülmeye başlanmıştır.[5][6]