Kreşinler

Kreşinler (Tatarca: керәшеннәр, керәшен татарлары) İdil Tatarları'nın bir koludur. Dil ve etnik köken bakımından Kazan Tatarlarına çok benzemektedirler.

Kereşen Tatarları, Kereşenler, Kryaşen, Kereşen Türkleri

Önemli nüfusa sahip bölgeler
Rusya	34,882[1]
Kazakistan	20,913[2]
Diller
Tatar dili (Kereşen ağzı),Rusça

Sözkökü

Kereşen veya diğer şekillerinin Kereyçen, Kerey, Giray, Kereit sözleri ile ilgili olabileceği varsayılmıştır. Bu sözün bir sıfat olduğu da belirtilmiştir.^[3]

Tarih

18. yy.'da Hristiyanlaştırılma çalışmaları sırasında vaftiz edilmişlerdir. En büyük özellikleri Müslümanken Hristiyanlığa geçmiş olmalarıdır. 20. yy.'da ise yarısından daha az bir bölümü tekrar Müslümanlığa dönüş yapmıştır.1926 nüfus sayımına göre sayıları 100.000 civarındaydı.

Ruslar Kazan hanlığını işgal ettiklerinde, Hristiyanlığı kabul etmek istemeyen Tatarlar Hanlıktan 40 kilometre uzağa sürüldüler. Müslüman Tatarlar; Ruslar'la aralarında sınır olması için Kreşin tatarlarını aralarında bulundurdu.1917 yılında Kreşin problemi ortaya çıkında Kreşinlere sınırlı kültür özerkliği verildi. Kreşin köylerinin oluşumu o yıllarda başlamış oldu. Bugün Kazan dışındaki köylerde yaşamalarına rağmen Kazan'da bir kiliseleri vardır.

Ünlüler

Rus yazar Turgenyev'in^[4][5] Kreşin tatarlarından geldiği bilinmektedir.

Boylar

Etnografik ve dil bakımından Kreşinleri yedi gruba ayrılırlar;

• Molkeev
• Batı-Kam
• Elabıug
• Mengel
• Bakalin
• Nogaybek
• Çittopol

İlgili Edebiyatlık

• Narody Rossii: entsiklopedija. Moskva: Bolšaja Rossijskaja entsiklopedija, 1994. ISBN 5-85270-082-7.
• Kraşinler tarihi hakkında 30 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. – Фәнни журнал. Шиһабетдин Мәрҗани исемендәге Тарих институты тарафыннан 2015 елдан Казанда елга ике тапкыр чыгарыла. ISSN 2499-9555
• История и культура татар-кряшен (XVI–ХХ вв.) 23 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Керәшен татарларының тарихы һәм мәдәнияте (XVI-ХХ гасыр)): коллективная монография. – Казань: Институт истории им. Ш.Марджани АН РТ, 2017. – 960 с. + 36 с. цв. вкл. ISBN 978-5-94981-213-6
• Радик Исхаков Очерки истории традиционной культуры и религиозности татар-кряшен (XIX – начало XX вв.) 23 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Керәшен татарларының традицион мәдәнияте һәм дине тарихы очерклары (XIX гасыр - XX гасыр башы).: монография. — Казань: Изд-во «Центр инновационных технологий», 2014. — 332 с. —ISBN 978-5-93962-691-0.
• Мухаметшин Ю. Г. Татары-кряшены. Историко-этнографическое исследование материальной культуры. Середина XIX – начало XX в.. — М.: Наука, 1977. — 184 с. (Йолдыз Мөхәммәтшин. Керәшен татарлар. Матди мәдәниятне тарихи-этнографик тикшерү. XIX гасыр уртасы - XX гасыр башы - М.: Наука, 1977. - 184 б.)

Ayrıca bakınız

• Kreşin Tatarcası
• Nagaybekler

Kaynakça

1. "Arşivlenmiş kopya". 4 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2021.
2. "Arşivlenmiş kopya". 29 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2021.
3. Глухов М. С. Tatarica. Энциклопедия. — Казань: Ватан, 1997. Б.328-329
4. Turgen sözü Türkçe ve Moğolca'daki türgen, dürgen şeklinde yazılan hızlı, tez, acele eden anlamındaki söz ile ilgilidir
5. "Arşivlenmiş kopya". 30 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2021.

Dış Bağlantılar

• Kreşen Türklerine ait Tuganaylar web sayfası: Tuganaylar 27 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Keraşenler. Giyim ve diğer kültürel unsurlar 25 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.