Loading AI tools
Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
HESA Şahid-136 (Farsça: شاهد ۱۳۶; "şahit"), aynı zamanda Rusça adıyla Geran-2, otonom itici-prop drone şeklinde İran tasarımı bir insansız hava muharebe aracı ve gezici mühimmattır.[1][2] HESA tarafından Shahed Aviation Industries ile birlikte tasarlandı ve üretildi.[3][4]
HESA Şahid-136 | |
---|---|
Türü | İnsansız hava muharebe aracı |
Ulusal köken | İran |
Üretici | HESA |
Tasarımcı | Shahed Aviation Industries |
Hizmete giriş | 2020 |
Durumu | Hizmette |
Ana kullanıcı | İran Devrim Muhafızları Ordusu Hava Kuvvetleri |
Diğer kullanıcılar | Rusya Hava Kuvvetleri |
Mühimmat, yer hedeflerine uzaktan saldırmak üzere tasarlandı. Drone tipik olarak bir fırlatma rafından katlar halinde ateşlenir. Drone'un halka açık ilk görüntüleri Aralık 2021'de yayınlandı.[5]
Uçak, kanatlara karışan merkezi bir gövde ve uçlarda dengeleyici dümenlerle kırpılmış bir delta kanat şekline sahiptir. Burun kısmında 30-50 kilogram (66-110 lb) ağırlığında olduğu tahmin edilen bir savaş başlığı bulunmaktadır.[6] Motor gövdenin arkasında yer alır ve iki kanatlı bir itici pervaneyi çalıştırır.[7] Mühimmat, 3,5 metre (11 ft) uzunluğa ve 2,5 metre (8,2 ft) kanat açıklığına sahiptir, 185 kilometre/saat (115 mph) hızla uçar ve yaklaşık 200 kilogram (440 lb) ağırlığındadır.[8] Menzilinin 970-1.500 km (600-930 mi) ile 2.000-2.500 km (1.200-1.600 mi) arasında olduğu tahmin edilmektedir.[9][10] ABD Ordusu'nun dünya çapında sınıflandırılmamış ekipman kılavuzunda Şahid-136 tasarımının havadan keşif seçeneğini desteklediği belirtilmektedir,[11][12] ancak Rus hizmetindeki Geran-2'de kamera bulunmadığı kaydedilmiştir.[13]
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ne sunulan bir İngiliz raporunda Şahid-136'nın bir versiyonunun 2023 yılında Umman Körfezi'nde hareket halindeki gemilere karşı kullanıldığı, bunun için hareket halindeki hedefe kilitlenecek bir sensör ve muhtemelen sensör verilerinin bir operatöre gerçek zamanlı olarak iletilmesi gerektiği belirtilmektedir. Enkazda bir Iridium uydu telefonu SIM kartı bulundu, bu da görüş hattının ötesinde olası bir kontrole işaret etmektedir.[14]
Fırlatma çerçevesinin ve drone tertibatının taşınabilirliği nedeniyle, tüm ünite herhangi bir askeri veya ticari kamyonun arkasına monte edilebilir.[8]
Uçak hafif bir yukarı açıyla fırlatılır ve ilk uçuşta roket fırlatma desteği (RATO) ile desteklenir. Roket fırlatıldıktan hemen sonra fırlatılır, bunun üzerine İHA'nın geleneksel İran yapımı Mado MD-550 dört silindirli pistonlu motoru (muhtemelen Ababil-3 gibi diğer İran İHA'larında da kullanılan tersine mühendislik ürünü Alman Limbach L550E) devreye girer.[15]
Üzerinde herhangi bir işaret olmamasına rağmen uzmanlar mühimmatta Amerikan Altera şirketi tarafından üretilen bir bilgisayar işlemcisi, Analog Devices tarafından üretilen RF modülleri ve Microchip Technology tarafından üretilen LDO çipleri kullanıldığını düşünmektedir.[16]
2022'de Rusya'nın Ukrayna'yı işgali sırasında kullandığı ele geçirilen insansız hava araçlarında yapılan incelemeler, Şahid-136'nın bazı elektronik aksamlarının Texas Instruments TMS320 işlemci, İngiltere merkezli TI Fluid Systems şirketi adına Polonya yapımı bir yakıt pompası ve Çin'den bir voltaj dönüştürücü gibi yabancı menşeli bileşenlerden üretildiğini ortaya koydu.[17][18][19][20]
İHA'nın 2020 yılında Yemen İç Savaşı'nda Husiler tarafından kullanıldığı bildirildi.[21] Bu uçağın 2019'da Abkayk ve Hureys'teki Suudi petrol tesislerine yapılan saldırıda kullanıldığına dair bazı raporlar vardı, ancak Washington Post bu saldırıda başka tipte İHA'ların kullanıldığını bildirdi.[12] Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ne sunulan bir İngiliz raporu, Şahid-131'in kullanıldığını ifade etti.[14]
2022 yılında Ukrayna'da yaşanan savaş sırasında Rusya, Ukrayna'ya karşı Geran-2 (Rusça: Герань-2, kelimenin tam anlamıyla "Geranium-2") adını taşıyan gezici mühimmatlar kullandı. Bu Geran-2 insansız hava araçları Ukrayna ve Batılı müttefikleri tarafından İran yapımı Şahid-136 insansız hava araçları olarak değerlendirilmektedir.[22][23][24][25]
Kaynakça:[26]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.