Gori işgali
Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Gori işgali, 13 Ağustos 2008'de Rus-Gürcü Savaşı'nın bir parçası olarak başlayan ve 22 Ağustos 2008'de Rus birliklerinin şehirden çekilmesiyle sona eren, Gori ve çevresinin Rus askeri güçleri tarafından işgal edilmesidir.
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Eylül 2022) |
| Gori işgali | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Rusya-Gürcistan Savaşı | |||||||
  Gori Gori işgali (Gürcistan) | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Rusya  Güney Osetya |
 Gürcistan | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
|
Vyacheslav Borisov Sulim Yamadayev | bilinmiyor | ||||||
| Çatışan birlikler | |||||||
|
| ||||||
| Kayıplar | |||||||
| Kayıp yok |
9 polis öldürüldü 3 polis kayıp | ||||||
|
Sivil kayıplar: 14 sivil öldürüldü,[1] 22 kayıp, 1 Hollandalı gazeteci (Stan Storimans) öldürüldü[2] | |||||||
| Mülteciler: En az 56,000[3] | |||||||
Gori, Gürcistan'ın merkezinde bulunan, Tskhinvali'den[4] yaklaşık 25 km (16 mil) uzaklıkta stratejik bir şehirdir.[5] Gori, Gürcistan'ın askeri tesis ve nakliye merkezidir.[6] 75 tank ve zırhlı personel taşıyıcı (Gürcü ordusunun cephaneliğinin üçte biri) 7 Ağustos'ta Gori yakınlarında toplandı.[7]
9 Ağustos 2008 saat 6.27 civarında Reuters, iki Rus savaşçının Gori'nin yaklaşık 10 km kuzeyinde bir Gürcü topçu mevzisini bombaladığını bildirdi.[8][9] 9 Ağustos'ta, bir Rus hava saldırısı Gori'deki askeri kışlaları hedef aldı. Ortaya çıkan patlamada üssün yanı sıra birkaç apartman ve bir okul da hasar gördü.[10] Gürcistan hükûmeti, apartmanlara isabet eden bombalar sonucunda 60 sivilin öldüğünü bildirdi.[11] Rus basınına göre, Rus uçakları bir silah deposuna üç bomba attı ve depodan patlayan mühimmat nedeniyle bitişik 5 katlı apartmanlardan birinin cephesi hasar gördü.[12] Rus uçağı, 9 Ağustos'a kadar Gürcistan'ın en az beş şehrini bombaladı.[13]
.jpg)
Tşhinvali'deki yenilgisinin ardından, Gürcü Ordusu Gori'de yeniden toplandı.[14] Gürcü ordusu 10 Ağustos'ta şehre girdi.[15] BBC, 10 Ağustos'ta Rusların şehre doğru ilerleyeceğinden korktukları için insanların Gori'den ayrıldığını bildirdi.[16] Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR) ve Dünya Gıda Programı, 10 Ağustos itibarıyla sakinlerin yaklaşık % 80'inin Gori'den ayrıldığını belirledi. Ruslar Gori'ye doğru ilerlemeye başladı.[6]
11 Ağustos 2008'de Gürcü kuvvetleri Gori'den çekildi. Üst düzey bir Gürcü güvenlik yetkilisi, Kakha Lomaia'nın birliklere Tiflis'i savunma emri verdiğini söyledi.[17][18] Polis otobanı Tiflis'i kapattı ve şehre herhangi bir arabanın girmesine izin vermedi. Rus saldırıları, Gürcü topçularının Güney Osetya'ya ateş açmasıyla karşılandı ve en az altı Gürcü helikopterinin de Güney Osetya'daki hedeflere saldırdığı bildirildi.[19] Bir Times muhabiri, Gürcülerin geri çekilmesini "ani ve dramatik" olarak nitelendirerek, ordularının mevzilerini terk ederken "sakinlerin dehşet içinde seyrettiğini" söyledi. Gürcü tankları ve zırhlı personeli Tiflis'e kaçtı. Belirtilmeyen nedenlerle dağ yolunda bir tank patladı ve onu yoldan iten zırhlı bir araç da alev aldı. Gürcü piyadeleri, her ne şekilde olursa olsun şehirden kaçtı. Beş asker, bir Quad bisikletle şehirden kaçtı. 11 Ağustos'un sonlarına doğru, kalan sakinlerin çoğu ve Gürcü askerleri kaçtıktan sonra Gori terk edildi.[2] Gürcistan, Rus kuvvetlerinin Gori'yi ele geçirdiğini söyledi, ancak bir Reuters tanığı boş kasabada hiç asker görmedi.[20] İlk Gürcü raporları, Rus birliklerinin Gori'de olduğunu, daha sonra Gürcistan tarafından ihmal edildi.[21]
Gürcü Silahlı Kuvvetleri, başkent Tiflis'ten 15 mil (24 km) Mtskheta'yı korumaya odaklandı.[22] Savunma Bakan Yardımcısı Batu Kutelia, savunma hattının Mtsheta'ya taşındığını söyledi.[23]
12 Ağustos 2008'de, bir Hollandalı televizyon muhabiri Stan Storimans öldürüldü ve bir başka gazeteci, Rus savaş uçakları şehri bombaladığında yaralandı. Patlama sonucu 7 kişi öldü, 30'dan fazla kişi yaralandı.[24] Gürcü yetkililer, Rus kuvvetlerinin şehrin idari binalarını hedef aldığını söyledi; Gori Üniversitesi ve postanesi bombalamalardan sonra yanıyordu.[2] Rusya Genelkurmay Başkan Yardımcısı Albay General Anatoliy Nogovitsyn, Rus güçlerinin şehre saldırdığını yalanladı;[25] "O gün bir füze Gori Askeri Hastanesine çarptı." dedi.[26]
Başkan Mikheil Saakashvili, ülkesinin Gori yakınlarındaki kritik bir karayolu kavşağının ele geçirilmesiyle ikiye bölündüğünü söyledi.[27]
Uluslararası bir haklar grubu olan İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW), Rusya'yı sivil bölgelere gelişigüzel ölümcül misket bombaları yerleştirmekle suçladı. HRW, Rus uçaklarının 12 Ağustos'ta Gürcistan'ın Kareli ilçesine bağlı Ruisi kasabasına her biri 30 PTAB 2.5M altbomba veya bomba içeren RBK-250 misket bombası attığını söyledi. Aynı gün, Gori'nin merkezinde meydana gelen toplu saldırı, Stan Storimanlar da dâhil olmak üzere en az sekiz sivili öldürdü ve düzinelerce insan yaralandı.[28]
Rus askeri yetkilisi misket bombası kullanmayı reddetti ve iddiayı "iftira" olarak nitelendirdi.[29] Daha sonra Gori bölgesindeki yerel halk tarafından çok sayıda patlamamış cephane bulundu ve HRW bunları belgeledi.[30]
Ateşkes anlaşmasına varıldıktan birkaç saat sonra, bir Rus tank taburu Gori'nin bazı kısımlarını işgal etti. Tiflis'e olası bir saldırı söylentileri dolaştı.[31] Rus birlikleri 13 Ağustos 2008'de Gori'nin kontrolünü ele geçirdi.[32][33] Sergey Lavrov, Gürcü birliklerinin Gori yakınlarındaki askerî karargâhı terk ettiğini, "büyük bir silah ve askeri teçhizat cephaneliği" bıraktıklarını ve Rus birliklerinin onu koruduğunu söyledi.[5] Rus birlikleri, Gori dışındaki bir silah deposundan askerî teçhizatı ve mühimmatı kaldırdıklarını söyledi.[34] Bir Rus zırhlı kolu, Tiflis'e giden ana yol boyunca ilerleyerek Gori'den ayrıldı. Rus kuvvetleri daha sonra ilerlemelerini durdurdu ve Tiflis'ten arabayla yaklaşık bir saat uzaklıktaki bir tarlada kamp kurdu.[35]
14 Ağustos sabahı Gürcü polisi ve askerî araçlar, Rus kuvvetlerinin beklenen hareketinden sonra Gori'ye tekrar girmeye hazırlandı. Müzakerelerde çöküş haberleri, Gürcü ve Rus askerleri arasında ana yoldaki bir kontrol noktasında bir çatışmayı tetikledi, ancak ateş edilmedi. Öğleden sonra, kasabanın girişini korumak için Rus tankları içeri girdi.[31] Rus tümgeneral Vyacheslav Borisov, Gürcistan Ulusal Güvenlik Konseyi sekreteri Aleksandre Lomaia'ya, Gori sakinlerinin Rusların varlığından rahatsız olmadıklarını söyledi.[36] Daha sonra Rus kuvvetleri, Gürcü polisinin geri dönmesine izin verdi.[37] Vyacheslav Borisov, Gori şehrinin Gürcü Polisi ve Rus birlikleri tarafından ortak olarak kontrol edildiğini iddia etti. Ayrıca Rus birliklerinin iki gün içinde Gori'den ayrılmaya başlayacağını söyledi.[38] Ancak ortak devriyeler, personel arasındaki bariz anlaşmazlık nedeniyle kısa sürede bozuldu ve şehir tam Rus kontrolüne döndü. 30'dan fazla polis memuru, şehir dışındaki bir Gürcü karakoluna döndü.[32] Rusya'nın BM büyükelçisi Vitaly Churkin, Rus askerlerinin "Gori'de olmadığını, Gori'de hiç bulunmadıklarını ve Gori'yi işgal etmediklerini" söyleyerek Rus birliklerinin Gori'yi işgal ettiğini yalanladı ve kasabanın harabe hâlinde olduğu yönündeki haberleri de reddetti.[39]
Rus kuvvetleri, savaş sırasında en yakın olan Tiflis'ten yaklaşık 25 mil (40 km) itti; 41°59′22″K 44°25′04″D'de durdular. Yolun hemen aşağısında dar bir cephede görev yapan Gürcistan ordusunun bazı kısımları yerlerini korudu. Rusya'nın hamlesi, ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice'ın Gürcistan Cumhurbaşkanı Saakashvili ile 15 Ağustos'ta yaptığı görüşme ile aynı zamana denk geldi.[40]
Üniformalı Rus birliklerini Çeçen, Kazak ve Osetya "gönüllüleri" olarak tanımlanan düzensiz askerler takip etti.[39][40] Tümgeneral Vyacheslav Borisov 14 Ağustos'ta "Şimdi Osetliler etraflarında koşturuyor ve bölgelerinde fakir Gürcüler'i öldürüyorlar." dedi. Bir Rus teğmen şöyle dedi: "Dürüst olmalıyız. Osetler yağmacıdır." dedi.[41] Bir gazetecinin sorusuna yanıt veren bir Rus yarbay, "Biz polis gücü değiliz, askeri gücüz. [...] Polis işi yapmak bizim işimiz değil." dedi. New York Times, "Rus ordusunun bazı yerlerde öfkeyi durdurmak için çaba sarf ediyor olabileceğini" belirtti. Rus güçleri, sivillere yardım etmek isteyen bazı insani yardım misyonlarına erişimi engelledi. Gori'deki insani durumu "çaresiz" olarak nitelendiren Birleşmiş Milletler, şehre sınırlı miktarda gıda tedarik edebildi.[42] 17 Ağustos'ta BBC, şehre insani yardım ulaştırıldığını bildirdi. Gori'deki Rus komutan, askerlerinin yağmayı önlemek için kaldığını ve Gürcü polisi devralmaya hazır olduğunda buradan ayrılacağını söyledi.[43]
HRW, 17 Ağustos raporunda, örgütün araştırmacılarının Gori kentinden ve çevresindeki köylerden etnik Gürcülerle röportaj yaptığını ve silahlı Osetli yanlısı Rus milislerinin arabalarına nasıl saldırdığını ve Rusların bölgeye ilerlemesinden sonra evlerine milis saldırılarından kaçmaya çalışan sivilleri kaçırdığını söyledi. Oset milisleri tarafından çok sayıda insanlığa karşı suç veya savaş suçları işlendi. Telefon görüşmelerinde, Gori bölgesi köylerinde kalan insanlar, HRW'ye köylerinde Oset milislerinin yağma ve kundaklama saldırılarına tanık olduklarını, ancak kaçanlara yönelik milis saldırılarını öğrendikten sonra ayrılmaya korktuklarını söyledi.[42] Lahey Sözleşmesi'ne göre işgalci, işgal edilen bölgelerde asayişi ve güvenliği sağlamak zorundadır.[44] Rus insan hakları grubu Memorial, Güney Osetya milislerinin saldırılarını "pogrom" olarak nitelendirdi.[45]
Son Rus askeri oluşumları 22 Ağustos 2008'de şehri terk etti ve Gürcü kolluk kuvvetleri kısa bir süre sonra Gori'ye taşındı.[46][47] Tiflis belediye başkanı Gigi Ugulava, yetkililerin on binlerce yerinden edilmiş kişinin Gori'ye "organize bir dönüşü" ayarlayacağını söyledi. Gori civarında kalan en yakın Rus kontrol noktası, kasabaya beş kilometre uzaklıktaki Karaleti köyündeydi.
Gori'den çekildikten sonra Tiflis'teki Gürcü askerler
16 kişinin öldürüldüğü bildirilen yanmış apartman
25 Ağustos 2008'de sivil bir dairede bir Rus füzesinin itme aşaması
Gürcistan parlamentosunun dışında sergilenen resimler, Gori'deki Rus bombalamalarının ardından yıkımı gösteriyor.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
