Loading AI tools
İsrail-Suriye sınırına yakın platonun uluslararası yasal statüsü Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Golan Tepeleri, Batı Asya'nın Levant bölgesinde yer alan ve 1967'deki Altı Gün Savaşı'nda İsrail tarafından Suriye'den ele geçirilen kayalık bir platodur. İsrail ve ABD dışındaki uluslararası toplum, Golan Tepeleri'nin İsrail tarafından askeri işgal altında tutulan Suriye toprağı olduğunu kabul etmektedir. Savaşın ardından Suriye, Hartum Kararı'nın bir parçası olarak İsrail ile herhangi bir müzakereyi reddetti.[1]
Golan Tepeleri, 1981'de Knesset, İsrail yasalarını bölgeye uygulayan ve ilhak olarak tanımlanan bir hareket olan Golan Tepeleri Yasası'nı kabul edene kadar askeri yönetim altındaydı. Buna cevaben, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi oy birliğiyle, İsrail'in toprakların statüsünü değiştirme eylemlerini kınayan 497 sayılı BM Güvenlik Konseyi kararını kabul etti ve İsrail'in eylemlerini "boş, hükümsüz ve uluslararası yasal etkiden yoksun" ilan etti ve Golan'ın işgal altındaki bir bölge olarak kaldığını ilan etti. 2019'da ABD, Golan Tepeleri'ni İsrail'in egemen bölgesi olarak tanıyan tek devlet olurken, uluslararası toplumun geri kalanı Suriye'nin İsrail askeri işgali altında tuttuğu toprakları olarak değerlendirmeye devam etmektedir.[2][3]
Birinci Dünya Savaşı'nın ardından, Osmanlı İmparatorluğu'nun eski topraklarının bazı bölümleri, savaşın muzaffer İtilaf Devletlerinin kontrolü altındaki Milletler Cemiyeti mandalarına bölündü. Filistin İngiliz Mandası ve Suriye Fransız Mandası, Paulet-Newcombe Anlaşması'nda ikisi arasında kesinleşen sınırla, bu tür iki manda idi. 1923'te çizilen sınır, Suriye ile Filistin arasındaki ilk ve bugüne kadarki son uluslararası sınırdı.[4] Sınıri Celile Denizi'nin tamamını, doğu kıyısında on metre genişliğinde bir şeritle birlikte İngiliz Mandası içine yerleştirdi.[5] Fransız Mandası, 1946'da Suriye Cumhuriyeti'nin bağımsızlığı ile sona erdi ve Suriye, tatlı su kaynaklarına daha fazla erişim sağlamak için sınırda değişiklik yapılmasını talep etti, İngilizlerin bu talebi reddi Milletler Cemiyeti tarafından onaylandı ve bu sebeple İngiltere bu konuyu kapandı saydı.[6]
İsrail'in bağımsızlık ilanını takip eden 1948 Arap-İsrail Savaşı, yeni kurulan İsrail devletinin İngiliz Mandası topraklarının yaklaşık %77'sini kontrol etmesiyle sonuçlandı.[7] Ancak Suriye, İngiliz ve Fransızların çizdiği sınırın kıyı şeridinin on metre doğusundaki Celile Denizi'nin doğu kıyısına kadar ilerlemişti.[5][8] Ateşkes ilanının ardından yapılan ateşkes görüşmelerinde, İsrail'in iddia ettiği gibi on metrelik şerit askerden arındırılmış bölgeye dahil edildi.[9]
1967'de Altı Gün Savaşı'nda İsrail, Suriye'deki Golan'ı işgal etti. Savaşın ardından, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, İsrail'i, tüm savaşan devletlerin sona ermesi ve İsrail'in Arap devletleri tarafından egemen bir devlet olarak tanınması karşılığında savaşta işgal ettiği topraklardan çekilmesi çağrısında bulunan 242 sayılı kararı kabul etti.[10] 1973 Arap-İsrail Savaşı, İsrail tarafından daha fazla toprak kazanımı sağladı, ancak İsrail, Suriye ile imzaladığı 1974 ateşkes anlaşmasıyla 1967 ateşkes hattına dönmeyi kabul etti.[11] Suriye, iki ülke arasında müzakere edilen herhangi bir barış anlaşmasında Golan'ın iadesi konusunda ısrar etmeye devam etti.[12]
14 Aralık 1981'de Knesset Golan Tepeleri Yasası'nı kabul etti. Yasa ilhak terimini kullanmazken, İsrail muhalefeti ve uluslararası toplum tarafından ilhak olarak kabul edildi.[13][14]
Eylem uluslararası alanda kınandı ve buna karşılık Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, yasanın "geçersiz ve hükümsüz ve uluslararası yasal etkisi yok" olduğunu ve Dördüncü Cenevre Sözleşmesi'nin Golan'a işgal altındaki bir bölge olarak uygulanmaya devam ettiğini bildiren 497 sayılı Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararını kabul etti.[15][16][17]
Uluslararası toplum, Golan'ı İsrail işgali altında tutulan Suriye toprağı olarak görmektedir.[17][18][19] Bazı devletler, İsrail işgalini Birleşmiş Milletler Tüzüğü uyarınca meşru müdafaa temelinde kabul ediyor, ancak bu endişelerin zorla ele geçirilen toprakların ilhakına izin vermediğini düşünmektedir.
Mart 2019'da, daha önce Golan Tepeleri'ni işgal edilmiş sayan ABD, İsrail'in 1967'den beri elinde tuttuğu topraklar üzerinde egemenliğini tanıyan ilk ülke oldu. Uluslararası toplumun geri kalanı, bölgeyi İsrail işgali altında tutulan Suriye olarak görmeye devam etmektedir.[2][3] Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin Avrupa Birliği üyeleri, ABD'nin açıklamasını kınayan ortak bir bildiri yayınladı ve BM Genel Sekreteri António Guterres, Golan Tepeleri'nin statüsünün değişmediğini belirten bir bildiri yayınladı.[20][21][22] Arap Birliği, ABD'nin bu hamlesini kınadı: "Trump'ın tanıması bölgenin durumunu değiştirmez." dedi.[23]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
