Gemi direği
From Wikipedia, the free encyclopedia
Bir yelkenli geminin direği, gemiye omurga hattı boyunca dikey olarak yerleştirilmiş çubuklardan oluşur. Direğin yelkenleri, çubukları, bumbaları taşımak ve seyir fenerleri, gözetleme mevkisi, kumanda konumu, radyo anteni, işaret feneri için gerekli yüksekliği sağlamak gibi görevleri vardır.[1] Büyük gemilerin boyutu ve biçimi geminin tarzına göre değişen birden çok direği bulunur. Neredeyse bütün yelkenli direkleri halatlarla sabitlenmiştir.[2]
19. yy.ın ortalarına kadar tüm gemilerin direkleri kozalaklı ağaçların gövdesinden elde edilen bir veya birkaç parça tomruktan oluşan odunlarla yapılmaktaydı. 16. yy.dan itibaren gemiler, direklerinin tek bir ağacın gövdesinden yapılamayacak kadar kalın ve yüksek olmasını gerektirecek boyutta inşa edilmeye başlandılar. Bu daha büyük gemilerde istenilen yüksekliği yakalayabilmek için direkler sayıları dörde kadar çıkan, aşağıdan yukarıya ana direk, gabya, babafingo, kontra babafingo olarak bilinen çubuklarla, yani direk parçalarıyla, inşa edildiler.[3]
Gemi direği, gemilerin güvertesinde bulunan yüksek direklerdir. Gemi direkleri, geminin yelkenlerinin tutturulduğu ve geminin yönünü kontrol etmek için kullanılan yelkenlerin çekildiği ana yapısal elemanlardır. Geleneksel gemi direkleri ahşaptan yapılmıştır, ancak modern gemilerde metal kullanılabilmektedir.
Gemi direkleri, gemilerin boyutlarına ve amaçlarına göre farklı şekillerde tasarlanır. Bazı gemilerde tek bir direk, bazıları ise birden fazla direğe sahiptir. Genellikle, büyük yelkenli gemilerde daha fazla direk bulunurken, modern gemilerde daha az direk kullanılmaktadır.
Gemi direkleri, yelkenli gemilerin yanı sıra modern gemilerde de kullanılır. Modern gemilerde direkler, gemiye birçok farklı ekipmanı ve antenleri sabitlemek için kullanılır. Ayrıca, bazı gemilerde direkler, radar antenlerini ve iletişim antenlerini barındırır.