Gölge Kabine (Türkiye)
Türkiye ana muhalefet partisinin alternatif kabinesi / From Wikipedia, the free encyclopedia
Gölge Kabine ya da Ana Muhalefet Partisi Gölge Kabinesi, Cumhurbaşkanlığı Kabinesi'nin çalışmalarını denetleyen Ana Muhalefet Partisi'nin üst düzey üyelerinden oluşan bir komitedir. Gölge kabine üyeleri genellikle Cumhurbaşkanlığı kabine üyesi ile karşılık gelen bir görev alır. Gölge Kabine üyeleri, Gölge Bakanlar olarak bilinir ve Ana Muhalefet Lideri (şu anki lider Özgür Özel) tarafından atanır. Gölge Bakanın rolü, alternatif politikalar geliştirmek, hûkümet eylemleri ve politikaları konusunda hesap verilebilirlik sağlamak ve kendi özel politika alanlarındaki muhalefet temsilcisi olarak hareket etmektir.
11 Kasım 2023'te ana muhalefet partisi Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) lideri Özgür Özel, yeni Merkez Yönetim Kurulu (MYK) üyelerini belirledi. Özgür Özel yönetimindeki Parti Meclisi toplantısında, MYK üyelerinin yanı sıra hükûmetteki bakanlıkların faaliyetlerini izleyecek bir 'Gölge Kabine' oluşturuldu.[1] Bu durum Türkiye'de bir ana muhalefet partisinde bir ilk olarak tarihe geçerek Türkiye siyasetinde ana muhalefet partisi ilk gölge kabineyi oluşturdu.
Daha öncesinde, Türk siyasetinde ilk gölge kabine örneği 2019 yılında kurulan Gelecek Partisi'nde görüldü. Tüzüğünde Politika İzleme Kurulu'nu oluşturarak, cumhurbaşkanlığı hükûmet sistemi kabinesi bakanlarını ve bakanlık uygulamalarını yakından izleyecek bir yapı kuruldu. Bu kurul, resmi olarak 'gölge kabine' olarak adlandırılmamış olsa da, partinin lideri Ahmet Davutoğlu tarafından bu şekilde tanıtılmış ve kurulun görevleri detaylı olarak tanımlanmıştır.[2] 2022 yılında Altılı Masa'nın CHP'nin ev sahipliğinde gerçekleşen toplantısında dokuz farklı politika başlığında bir temel politika grubunun oluşturulması kararlaştırıldı. Bu durum çeşitli haber sitelerinde "Gölge Kabine" kuruluyor şeklinde haberleştirildi.[3] Ancak, bir parti yetkilisi, "Gölge Kabine" benzetmesinin doğru olmadığını belirterek, bu sürecin tüm partilerin katılımıyla gerçekleştiğini vurguladı.[4]
Türkiye'deki gölge kabine uygulaması resmi yasalarla desteklenmemekle birlikte bu sebeple kabinenin üyeleri diğer ülkelerdeki örnekleri gibi maaş alamamaktadır. Türkiye'deki diğer muhalefet partileri benzer yapıları genellikle politika başkanlıkları olarak adlandırırken, CHP doğrudan bu yapıyı 'gölge kabine' olarak duyurmuştur.