Fenotip

Fenotip ya da Dışyapı, genetik (genotip) ve çevresel etkenlerin yarattığı özelliklerin canlının dış görünüşündeki yansıması. Fenotip çoğunlukla genler tarafından belirlenir ancak bazı koşullarda diğer etkenler, fenotipin genotipe yüzde yüz uymasını engelleyebilir. Bu duruma hipomorfizm denir.

Kokina midyesi (Donax variabilis) üyeleri, farklı renkleri ve motifleri içeren fenotiplere sahip olabilirler.

Fenotip, zaman içinde değişebilir. Birden çok genle kontrol edilen özelliklerin fenotipleri de karmaşıklık gösterir. Genlerin durumuna göre çeşitlilik gösteren fenotip sınıflarına pleitropik fenotipler denir.

Örneğin kıvırcık saçlı anne ile düz saçlı baba çiftleşirse doğacak çocuklar 1. kuşak olur. Kıvırcık saç, düz saça baskın olduğundan kıvırcık saçlı birey AA ve düz saçlı birey aa olur. Mendel'in de yaptığı gibi bireyler arasında çaprazlama yapılır. AA ve aa olan bireylerin harfleri çaprazlanır. A ile a, A ile a, a ile A ve a ile A genleri ortaya çıkar. Fakat baskın gen harfi (büyük harf) başa yazıldığından tüm bireyler %100 melez döl; fakat kıvırcık saçlı doğar. Çünkü çekinik gen, baskın genin yanında özelliğini gösteremez. 2. kuşağın bireyleri ise şöyledir: Aa, Aa, Aa ve Aa 1. kuşak üyeleriydi. Bir Aa diğer bir Aa ile çiftleşirse: Aa, Aa bireyleri çaprazlanır ve 2. kuşak bireyleri AA, Aa, Aa ve aa olur. Yani 2. kuşak bireylerinin %25'i arıdöl ve kıvırcık, %50'si melez ve kıvırcık, %25'iyse düz saçlı doğar. Yani fenotip olarak 2. kuşağın bireylerinin %75'i kıvırcık saçlı ve %25'i düz saçlı doğar.