Fay bloğu
From Wikipedia, the free encyclopedia
Fay blokları, yerkabuğundaki tektonik ve yerel gerilmeler tarafından oluşturulan, bazen yüzlerce kilometre uzunluğundaki çok büyük kaya bloklarıdır. Ana kayanın geniş alanları faylarla bloklara bölünmüştür. Bloklar görece düzgün litoloji ile karakterize edilir. Bu fay bloklarının en büyüğü kabuk blokları olarak adlandırılır. Tektonik plakalardan kopan büyük kabuk bloklarına terran denir.[1] Litosferin tam kalınlığı olan bu terranlara mikroplaka denir. Kıta büyüklüğündeki bloklara çeşitli şekillerde mikro kıtalar, kıta şeritleri, H-blokları, genişlemeli alloktonlar ve dış yükseklikler denir.[2]
Gerilmelerin çoğu hareketli plakaların tektonik etkinliğiyle ilgili olduğundan, bloklar arasındaki hareketin çoğu yataydır, yani doğrultu atımlı faylarla Dünya'nın kabuğuna paraleldir. Ancak blokların düşey hareketi çok daha dramatik sonuçlar doğurur. Yer şekilleri (dağlar, tepeler, sırtlar, göller, vadiler, vb) bazen fayların büyük bir düşey yer değiştirmesi olduğunda oluşur. Bitişik yükseltilmiş bloklar (horstlar) ve aşağı düşen bloklar (grabenler) yüksek yamaçlar oluşturabilir. Genellikle bu blokların hareketine, o noktada kabuğun sıkışması veya gerilmesi nedeniyle eğilme eşlik eder.