Dyson küresi

Dyson küresi, yıldızı tamamen çevreleyen ve onun enerji üretiminin neredeyse tamamını yakalayan varsayımsal bir mega yapıdır. Konsept, uzayda yolculuk yapan bir uygarlığın enerji ihtiyacı, yalnızca ana gezegenin kaynaklarından üretilebilecek olan enerji miktarını aştığında gereksinimlerini nasıl karşılayabileceklerini açıklamaya çalışan düşünce deneyidir. Herhangi bir gezegenin yüzeyine, yörüngesinde döndüğü yıldızın enerji emisyonlarının yalnızca küçük bir kısmı ulaştığından, yıldızı çevreleyen yapılar inşa etmek uygarlıkların çok daha fazla enerji toplamasını sağlayacaktır.

Yapının ilk çağdaş tanımı, bilimkurgu romanı Star Maker'da (1937) Olaf Stapledon tarafından yapıldı.^[1] Konsept daha sonra Freeman Dyson'ın 1960 yılında yayımlanan "Search for Artificial Stellar Sources of Infrared Radiation" (Kızılötesi Radyasyonun Yapay Yıldız Kaynaklarını Ara) adlı makalesi ile popüler hale gelmiştir.^[2] Dyson, bu gibi yapıların teknolojik uygarlıkların artan enerji ihtiyaçlarının mantıksal sonucu olacağını ve uzun vadede hayatta kalmaları için zorunluluk olacağını düşünüyordu. Uzayda bu tür yapıları aramanın gelişmiş dünya dışı yaşamların keşfine yol açabileceğini öne sürmüş, şu ana kadar tespit edilememesini Fermi paradoksu ile ilişkilendirmiştir.

Kardaşev ölçeğindeki teknolojik ilerleme seviyelerine karşılık gelen farklı Dyson küresi türleri olup, en yaygın kavramsallaştırılan model Dyson'ın kendi geliştirdiği modeldir. Ayrıca bu model, birçok varsayımsal mega yapıyı da etkilemiştir. Olası Dyson küresi modelleri için çeşitli araştırma programları 1985'ten beri yürütülmektedir. Bilimkurgu dalında edebiyata, filmlere, televizyon dizilerine, belgesellere ve video oyunlarına konu olmuştur.