![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/Red_flag.svg/langtr-640px-Red_flag.svg.png&w=640&q=50)
Donetsk-Krıvıy Rih Sovyet Cumhuriyeti
Wikimedia anlam ayrımı sayfası / From Wikipedia, the free encyclopedia
Donetsk-Krıvıy Rih Sovyet Cumhuriyeti, 12 Şubat 1918'de Ukrayna Halk Cumhuriyeti (UPR) hükûmetinin Brest-Litovsk Antlaşması kapsamında İttifak Devletleri ile yaptıkları Ukrayna Halk Cumhuriyeti'nin sınırlarını tanıyan antlaşmadan üç gün sonra varlığını Ukrayna Halk Sovyetleri Cumhuriyeti'nin federal bir cumhuriyeti olarak ilan eden bir Sovyet cumhuriyetiydi.[1] Ancak bu Sovyet cumhuriyeti, ilan edildiğini belirtir. Lenin ve Yakov Sverdlov cumhuriyeti desteklemedi.[2] Elena Stasova gibi diğer bazı Bolşevikler ise Sovyet Cumhuriyetinin yöneticilerine en iyi dileklerini içeren bir telgraf gönderdi.[3]
Bu maddede yeterince bilgilendirici olmayan ve bağlantı ölümüne karşı savunmasız olan yalın URL'ler kullanılmıştır. (Ekim 2023) |
1918-1918 | |||||||||||||||
Bayrak | |||||||||||||||
Başkent | Harkiv, daha sonra Luhansk | ||||||||||||||
Yaygın dil(ler) | Rusça ve Ukraynaca | ||||||||||||||
Hükûmet | Sosyalist devlet | ||||||||||||||
| |||||||||||||||
Tarihçe | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
|
Yaşanan kafa karışıklığın sebebi Cumhuriyetin geleceği ile alakalıydı. Başlangıçta, Rusya'nın merkezi hükûmeti, Cumhuriyetin, Brest-Litovsk Antlaşması uyarınca Ukrayna Halk Cumhuriyeti adı altında Almanların ve Avusturyalıların bu bölgeye ilerlemesini engelleyeceğini umması nedeniyle bağımsız bir Donetsk-Krıvıy Rih Sovyet Cumhuriyeti'nden yanaydı. Ancak bölgeyi Ukrayna'dan koparmak Bolşevikler arasında tartışma konusuydu.
Esasen Donetsk-Krıvıy Rih Sovyet Cumhuriyeti bağımsız bir devlet değildi ve iki farklı hükûmete bağlıydı: Sovyet Rusya (Tüm Rusya Merkez Yürütme Komitesi) ve Ukrayna Merkez Yürütme Komitesi. Bununla birlikte, karşı-devrimle mücadele etmek için hızlı kararlar alma ihtiyacı, Donetsk Halk Komiserleri Konseyi-Krıvıy Rih'in, Donbas'ta aktif olan Kızıl Muhafız birliklerinin yamalı hale gelen çalışmalarını koordine etme yetkisiyle kendini bağımsız Genelkurmay Başkanlığını kurmasına yol açtı (bu ekiplerden biri Nikita Kruşçev adlı genç bir boru tesisatçısı tarafından yönetiliyordu).
Donetsk-Krivoy Rog Sovyet Cumhuriyeti, Donbas, Harkiv, Yekaterinoslav ve Herson Valiliklerinin bir kısmı dahil olmak üzere komşu Ukrayna Halk Cumhuriyeti'nin güneyindeki toprakları talep etti.[4] Başlangıçta cumhuriyetin başkenti Harkiv şehriydi, ancak daha sonra Kızıl Muhafızların geri çekilmesiyle Luhansk'a taşındı.[5] Yeni oluşturulan hükûmet, Ukrayna Genel Sekreterliği ve Halk Sekreterliği'nin yetkisine meydan okudu. Bazı komiserler, Ukrayna'daki bir başka Bolşevik hükûmetinde, Halk Sekreterliği'nde sekreter olarak görev yaptı.
Donetsk-Krıvıy Rih Sovyet Cumhuriyeti, Sovyet Ukrayna'nın bağımsızlığının ilan edildiği 20 Mart 1918'de İkinci Tüm Ukrayna Sovyetleri Kongresi'nde dağıtıldı.[6] Bölge Ukrayna'nın en sanayileşmiş bölgesiydi ve bu nedenle de Ukrayna'daki Bolşeviklerin %60'ı Donbas kökenliydi. Lenin için bu bölge hem Almanlara karşı mücadelenin katalizörü, hem de daha sonra Ukrayna'da uygulanacak tüm Bolşevik politikalarının ana kanalı olacaktı.
Bölge, etnik saiklere göre Ukrayna'ya verilmemişti çünkü Donbas proletaryası çoğunlukla Büyük Rus kökenliydi ve Rusya'nın genel nüfusunun dengeli bir kesitini temsil ediyordu. Donbas'ın Ukrayna'ya vermenin asıl nedeni, Rusya'nın güneyindeki büyük bir endüstriyel güç merkezi statüsü olmadan Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin büyük bir proleter nüfusu olmayan, neredeyse tamamen tarıma dayalı bir bölge olacak olmasıydı. O zamanlar Bolşevikler, çoğu Ukraynalı çiftçinin, özellikle de hali vakti yerinde olanlar hakkında şüpheciydiler. Donbas'ı Ukrayna ile bir araya getirmek, doğmakta olan cumhuriyette sadık bir sınıfa sahip olma girişimiydi.
Donetsk-Krıvıy Rih Sovyet Cumhuriyeti, ne uluslararası alanda ne de Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti (RSFSC) tarafından tanınmayı başaramadı ve Mart 1918'de imzalanan ikinci Brest-Litovsk Antlaşması'na göre kaldırıldı.[7]