Loading AI tools
Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Doğu Antarktika Buz Örtüsü (İngilizce: The East Antarctic Ice Sheet), Antarktika'daki iki büyük buz tabakasından biridir ve tüm gezegendeki en büyüğüdür. Bu coğrafi oluşum, uzunlamasına olarak 45° batı ve 168° doğu boylamları arasında uzanır.
Doğu Antarktika Buz Tabakası(DABÖ), küresel deniz seviyelerini 53,3 m[1] yükseltmeye yetecek kadar buz bulundurur ve alan ve kütle olarak Batı Antarktika Buz Tabakası'ndan (BABÖ) önemli ölçüde daha büyüktür. Batı Antarktika Buz Örtüsü'nden Transantarktik Dağlar ile ayrılır. DABÖ, yaklaşık -100 °C'ye kadar düştüğü kaydedilen sıcaklıklarla Dünya'nın en kuru, en rüzgarlı ve en soğuk yeridir.[2] DABÖ, 4.8 km kalınlığa sahip buz örtüsüyle Dünya'nın en kalın buz tabakasına sahiptir. Burası Coğrafi Güney Kutbu ve Amundsen-Scott Güney Kutbu İstasyonu'na ev sahipliği yapmaktadır.
Küresel ısınma sorunlarına yönelik güncel uluslararası odak, dikkatleri kutuplardaki buzulların erimesine çekmiştir. GRACE temelli çalışma verilerinin erken bir analizi, DABÖ'nün yılda 57 milyar tonluk bir oranda ve toplam Antarktika buz tabakasının (BABÖ ve DABÖ kıyı alanları dahil) yılda 139 milyar tonluk (152 kilometreküp) bir oranda kütle kaybettiğini göstermiştir. Kasım 2012'de yayınlanan ve GRACE verilerinin yanı sıra geliştirilmiş bir buzul izostatik uyum modeline dayanan daha yakın tarihli bir tahmin, Doğu Antarktika'nın 2002'den 2010'a kadar 60 ± 13 Gt/y oranında kütle kazandığını göstermektedir.[3]
Pleistosen sırasında, Doğu Antarktika Buz Örtüsü'nün en az 500 metre inceldiği ve Son Buzul Maksimumundan bu yana incelmenin 50 metreden az olduğu ve olasılıkla yaklaşık 14 bin yıl öncenin ardından başladığı tahmin edilmektedir.[4]
Doğu Antarktika'da 1980'ler ve 1990'lar boyunca soğuma, Son 50 yılda 0.1 °C/on yıldan fazla ısınan Batı Antarktika Buz Levhası'nın ısınmasını kısmen dengeledi. 1957'den beri Antarktika'nın kıta geneli ortalama yüzey sıcaklığı eğilimi pozitiftir ve 0.05 °C/on yıl değeriyle istatistiksel olarak anlamlıdır.
Birçok ülke Antarktika'nın parçaları üzerinde hak iddia ediyor. DABÖ içinde, Birleşik Krallık, Fransa, Norveç, Avustralya, Şili ve Arjantin'in tamamı kendi bölgeleri olarak sıklıkla çakışan alanlar üzerinde hak iddia etmektedirler.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
