Deniz mağarası
From Wikipedia, the free encyclopedia
Deniz mağarası, kıyı mağarası veya diğer adıyla dalga oyukluğu, deniz ya da göllerdeki dalga hareketleri sonucunda sarp kayalıklarda oluşan mağaralar. Deniz mağaraları, dalgaların doğrudan kayalara çarparak kırıldığı kayalık uçlarında ya da kıyılarda görülürler. Yeraltı suyu, akışı sırasında daha az dirençle karşılaşacağı rotaları, kırık ve çatlaklı bölümleri tercih eder. Karbonik asit içeren yeraltı suyunun bu rotalardaki akışı sırasında devam eden çözünme, milimetre boyutunda başlayıp, zamanla kilometrelerce uzunluğa sahip yeraltı akım kanallarının ve mağaraların oluşmasına neden olur.
Bu maddede kaynak listesi bulunmasına karşın metin içi kaynakların yetersizliği nedeniyle bazı bilgilerin hangi kaynaktan alındığı belirsizdir. (Şubat 2020) |
Kara mağaraları genellikle kimyasal çözünme süreçleriyle oluşmalarına karşın, deniz mağaraları mekanik aşınma sonucunda oluşurlar. Kıyılardaki zayıf kayaç bölgeleri, dalgaların gücü altında aşınır ve çöker. Ortaya çıkan oyuklar zamanla, her dalganın yarattığı hidrolik basınç nedeniyle giderek büyür. Dalgaların yarattığı basıncın zorlamasıyla zamanla mağaranın tepesinde delik oluşabilir ve zamanla bu hava deliğinden suyun fışkırması ile kayaç üzerindeki basıncın etkisi azalır. Dünyanın en büyük dalga kesimli mağaralarından bazıları Norveç kıyısında bulunur, ancak şu anda mevcut deniz seviyesinden 30,48 metre veya daha fazladır.[1] Bunlar hala kıyı mağaraları olarak sınıflandırılır. Aksine, Tayland'ın Phang Nga Bay Körfezi gibi yerlerde, kireçtaşından çözelti olarak oluşmuş mağaralar yükselen deniz tarafından sular altındadır ve şimdi genişlemelerinin yeni bir aşamasını temsil eden kıyı erozyonuna maruz kalmaktadırlar.
En iyi bilinen deniz mağaralarından bazıları Avrupa'dadır. İskoçya'daki Staffa adasındaki Fingal Mağarası, sütunlu ve bazalttan oluşan 70 m uzunluğunda geniş bir mağaradır. Capri'nin Mavi Mağarası, daha küçük olmasına rağmen, su altı açıklıklarından geçen ışık, suyunun belirgin ışıldayan kalitesini ön plana çıkartır ve bu özelliği ile ünlüdür. Yunan Adaları da deniz mağaralarının çeşitliliği ve güzelliği ile dikkat çekiyor. İngiltere, İskoçya ve Fransa'da, özellikle Normandiya kıyılarında çok sayıda deniz Mağarası araştırılmıştır. 2013 yılına kadar, bilinen en büyük deniz mağaraları Amerika Birleşik Devletleri'nin Batı kıyısı, Hawaii Adaları ve Shetland Adaları boyunca bulundu. 2013 yılında dünyanın en büyük deniz mağarasının keşfi ve araştırması açıklandı.[2] Yeni Zelanda'nın Güney Adası'nın Otago kıyısında yer alan Matainaka Mağarası, 1,5 km uzunluğunda dünyanın en geniş Deniz Mağarası olduğu kanıtlanmıştır. Ayrıca 2013'te Crossley, Yeni Zelanda'nın Kuzey Adasındaki Bethells Plajı'ndaki incelemede bir kilometreden biraz fazlaya ulaşan yeni araştırmaya dahil edilen bir kompleksi bildirdi.[3]