Loading AI tools
dönem içerisinde değişen hükümet liderleri Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Dönüşümlü hükûmet, parlamenter bir devlette hükûmetin oluşum şekillerinden biridir. Bu, görev süresi boyunca başbakanlık görevini yürüten kişinin (aynı siyasi blok içinde veya büyük koalisyonun bir parçası olarak) değişeceği veya "dönüşeceği" bir hükûmettir. İsrail ve Türkiye bu tür bir yönetim düzenlemesi konusunda şimdiye kadar en fazla deneyime sahip olan ülkedir.
Genellikle, bu değişim, anayasa geleneği tarafından yönlendirilir ve ilk görevlinin taktiksel istifasıyla ikinci görevliye yeni bir hükûmet kurma fırsatı verilir. İsrail, 1984 yılında dönüşüm mekanizmasını kurduktan sonra, bunu 2020 yılında yasalaştırmıştır.
2021 yılı itibarıyla, dönüşümlü hükûmetler İrlanda, İsrail, Malezya, Kuzey Makedonya, Romanya ve Türkiye'de oluşturulmuştur. Başarılı dönüşümler yalnızca İsrail'de (ilk olarak Şimon Peres ve İzak Şamir arasındaki dönüşüm ve ikinci olarak Yair Lapid'in 1 Temmuz 2022'de İsrail Başbakanı olarak göreve gelmesiyle gerçekleşen koalisyon hükûmeti anlaşmasının yerine getirilmesi) ve İrlanda'da (Leo Varadkar'ın Aralık 2022'de Başbakan olarak geri dönmesiyle) gerçekleşmiştir; diğer durumlarda ise dönüşüm henüz gerçekleşememiş veya hükûmet gerçekleşmeden çökmüştür.
2005 Alman federal seçiminden sonra, CDU ve SPD arasında bir dönüşümlü hükûmet düşünülmüştür. Buna göre, o dönemde görevde olan SPD Şansölye Gerhard Schröder, 2007'ye kadar görevine devam edecek ve ardından CDU'nun lideri Angela Merkel, kalan iki yıl için onun yerine geçecekti. CDU bunu reddetmiş ve dönüşümsüz bir büyük koalisyonu tercih etmiş, Merkel ise tüm dönem boyunca Şansölye olarak görev yapmıştır.[1]
2020 İrlanda genel seçiminden sonra Fianna Fáil, Fine Gael ve Yeşil Parti koalisyonu, dönüşümlü hükûmet temelinde 27 Haziran 2020'de kuruldu. Fianna Fáil'den Micheál Martin, Fine Gael'den Leo Varadkar'ın Aralık 2022'ye kadar yardımcısı (Tánaiste) olarak görev yapacağı bir anlaşma ile Taoiseach oldu. Dönüşüm 17 Aralık 2022'de gerçekleşti ve Varadkar ikinci kesintisiz döneminde Başbakan olarak yemin ederken, Martin Tánaiste rolünü üstlendi.
Ciucă Kabinesi, Romanya'da iktidara gelen ilk dönüşümlü hükûmettir ve üyeleri PSD, PNL ve UDMR'den oluşmaktadır.[2] Nicolae Ciucă PNL'den 2023'e kadar Başbakanlık görevini üstlenecektir. Ardından, 2024 Romanya yasama seçimlerine kadar görev PSD'ye ait olacaktır.[3]
53. Türkiye hükümeti, Doğru Yol Partisi (DYP) ve Anavatan Partisi (ANAP) arasında dönüşümlü başbakanlık olarak planlanan bir dönüşümlü hükûmet olacaktı, başbakanlık görevi her yıl iki parti arasında değişecekti. Güvenoyu, anayasal çoğunluk olan milletvekili çoğunluğu elde edilemediği için Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilerek hükûmet düşürüldü.[4]
54. Türkiye hükümeti, Refah Partisi (RP) ve Doğru Yol Partisi (DYP) arasında planlanan bir dönüşümlü hükûmet olacaktı. İlk olarak RP'den Necmettin Erbakan başbakan olarak çıkarılmış ve DYP'den Tansu Çiller başbakan yardımcısı olarak görev yapmıştır. Dönüşüm 1997 yılında gerçekleşecekti. Erbakan, dönüşümün gerçekleşmesini sağlamak için başbakanlık görevinden istifa ettiğinde, Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, Tansu Çiller yerine Anavatan Partisi'nden Mesut Yılmaz'a hükûmeti kurma görevini verdi.[5]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.