Cüce küremsi galaksi

Cüce küremsi gökada (İngilizce dSph olarak kısaltılır), çok az toza ve çok yaşlı bir yıldız popülasyonuna sahip, küçük ve zayıf aydınlatma gücündeki bir gökada türüdür. Çok düşük yüzey parlaklıklarından dolayı nispeten yeni keşfedilmişlerdir. Yerel Grup söz konusu olduğunda öncelikle Samanyolu ve M31'in yakınlarında bulunurlar.^[1][2] Görünüşü ve özellikleri bakımından cüce eliptik gökadalara benzeseler de, yaklaşık olarak küremsi şekilli ve genellikle daha düşük aydınlatma gücüne sahiptirler.

Bilinen en eski cüce küremsi gökadalardan ikisi olan NGC 147 (solda) ve Ocak Cüce Gökadası (sağda).

Cüce küremsi gökadaların yarıçapları küresel yıldız kümelerinden çok daha büyük olmasına rağmen, düşük aydınlatma güçleri ve zayıf yüzey parlaklıkları nedeniyle tespit edilmeleri çok daha zordur. Bu tip gökadalar geniş bir aydınlatma gücü aralığına sahiptir ve bilinen cüce küremsi gökadalar çok çeşitli aydınlatma büyüklüklerini kapsar.^[3]

Keşfedilen ilk cüce küremsi gökadalar, 1938'de Yontar ve Ocak Cüce Gökadası'ydı.^[4] Sloan Dijital Gökyüzü Araştırması sonucu 2007'den 2015 yılına kadar 11'den fazla dSph gökadası keşfedildi. 2015'teki Karanlık Enerji Araştırması'nda (Dark Energy Survey) potansiyel olarak dokuz yeni dSph keşfedildi.^[5] Yay Eliptik Cüce Gökadası'nda olduğu gibi, keşfedilen her dSph adını bulundukları takımyıldızlardan alır ve bunların hepsi genellikle 1-2 milyar yıldan çok daha yaşlı yıldızlardan oluşur.^[4]

Kaynakça

1. Mateo, Mario L. (1998). "NASA/ADS Search". Annual Review of Astronomy and Astrophysics. Cilt 36. ss. 435-506. arXiv:astro-ph/9810070 $2. Bibcode:1998ARA&A..36..435M. doi:10.1146/annurev.astro.36.1.435.
2. Grebel, E. K. (1998). "Star Formation Histories of Local Group Dwarf Galaxies". Highlights of Astronomy. Cilt 11. ss. 125-126. arXiv:astro-ph/9806191 $2. Bibcode:1998HiA....11..125G. doi:10.1017/S1539299600020190.
3. Strigari, Louis E.; Bullock, James S.; Kaplinghat, Manoj; Simon, Joshua D.; Geha, Marla; Willman, Beth; Walker, Matthew G. (28 Ağustos 2008). "A common mass scale for satellite galaxies of the Milky Way". Nature. 454 (7208). ss. 1096-1097. arXiv:0808.3772 $2. Bibcode:2008Natur.454.1096S. doi:10.1038/nature07222. ISSN 0028-0836. PMID 18756252.
4. Sparke, L.S.; Gallagher, J.S. III (2016). Galaxies in the Universe. Birleşik Krallık: Cambridge University Press. ss. 162-165. ISBN 978-0-521-67186-6.
5. Bonnivard, V.; Combet, C.; Daniel, M.; Funk, S.; Geringer-Sameth, A.; Hinton, J.A.; Maurin, D.; Read, J.I.; Sarkar, S. (2015). "Dark matter annihilation and decay in dwarf spheroidal galaxies: The classical and ultrafaint dSphs". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 453 (1). ss. 849-867. arXiv:1504.02048 $2. Bibcode:2015MNRAS.453..849B. doi:10.1093/mnras/stv1601.