Bagrationi Hanedanı

Bagrationi Hanedanı (Gürcüce: ბაგრატიონი; “bagrat’ioni”), Gürcistan'da Orta Çağ'dan 19. yüzyılın başlarına kadar hüküm süren bir kraliyet hanedanıdır. Bagratlılar olarak da bilinir. Dünyadaki en eski Hristiyan hanedanları arasında yer alır.^{[kaynak belirtilmeli]} Kraliçe Tamar gibi pek çok ünlü Gürcü hükümdarı bu hanedandan gelir.

Bagrationi Hanedanı ბაგრატიონი
Prens Vahtang-Almashan’ın arması, Aleksandr Nevski Manastırı
Ülke	Gürcistan
Milliyet	Gürcü
Kuruluş	780
Devriliş	1801/1810
Son hükümdar	XII. Giorgi ve II. Solomon
Unvan(lar)	Gürcistan Kralı Kartli Prensi Kartvelilerin Kralı Aphazların Kralı Hereti ve Kaheti Kralı Ermenilerin Kralı Şirvan Şahı Şehinşah Alanya Kralı İmereti Kralı Kaheti Kralı Kartli Kralı Kartli-Kaheti Kralı
Alt kolları	Muhrani (senyor kol) Gruzinski İmeretinski

Bagrationiler aslen tarihi Tao-Klarceti'deki Lazların yerleşik olduğu Speri (Günümüz Türkiye'nin İspir ilçesi) ilindendi. Gürcü tarihi yazılı kaynaklarına göre, Gürcü tarihçiliği, hanedanın Bivritiani feodal ailesinden geldiğini öne sürmektedir. Bivritianiler MÖ 3. yüzyıldan itibaren bir İberya Krallığı eyaleti olan Odzrhe Prensliği'ni yönetiyordu.

Bagrationiler, hanedan evliliği yoluyla, 8. yüzyılın sonunda Hosroviani hanedanının ardından İberya Prensliği tahtına çıktılar. 888'de Tao-Klarceti Kralı IV. Adarnase Gürcü monarşisini yeniden tesis etti; daha sonraki dönemde çeşitli yerel yönetimler 11. yüzyıldan 13. yüzyıla kadar zenginleşecek olan Gürcistan Krallığı çatısı altında birleşti. Bu asırlık dönem özellikle Kurucu IV. Davit (1089-1125) ve torunu Büyük Tamar'ın (1184-1213) saltanatları sırasında Gürcistan tarihinde Gürcü Altın Çağı olarak bilinmektedir.^[1]

15. yüzyılın sonlarında birleşik Gürcistan Krallığı'nın bölünmesinden sonra, Bagrationi hanedanının kolları, erken dönemden Rus ilhakına kadar üç ayrı Gürcü krallığına, Kartli Krallığı, Kaheti Krallığı ve İmereti Krallığı'na hükmetti.^[1] 1783 yılında imzalanan Georgiyevsk Antlaşması'nın 3. maddesi, Bagrationi hanedanının egemenliğinin ve Gürcü tahtındaki varlıklarının devamını garanti ederken, Rus İmparatorluk sarayı daha sonra anlaşmanın şartlarını çiğnedi ve Rus himayesi 1801'de bir ilhaka dönüştü.^[2] Hanedan, 1917 Şubat Devrimi'ne kadar Rus İmparatorluğu'nda bir Rus soylu ailesi olarak varlığını sürdürdü. 1921'de Gürcistan'da Sovyet yönetiminin kurulması, ailenin bazı üyelerini Gürcistan'da rütbesi indirilmiş statü ve mülk kaybını kabul etmeye zorladı. Diğer üyeler Batı Avrupa'ya taşındı^[1] ancak Gürcistan 1991'de bağımsızlığını yeniden kazandıktan sonra bazı Bagrationiler ülkelerine geri döndü.

Kaynakça

1. Montgomery-Massingberd, Hugh. "Burke's Royal Families of the World: Volume II Africa & the Middle East, 1980, pp. 56-67 0-85011-029-7
2. Martin, Russell. "The Treaty of Georgievsk; A Translation". Westminster College. 16 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2014.