Awa’uq Katliamı
From Wikipedia, the free encyclopedia
Awa’uq Katliamı (İngilizce Awa'uq ya da Awa’uq Massacre,[4][5][6] Attack of Awa'uq,[1] Refuge Rock Massacre,[5] Battle of Refuge Rock[7]), Rus Amerikası döneminin kurulum yıllarında Alaska'da 14 Ağustos 1784 tarihinde Rus kürk tüccarı Grigoriy Şelihov önderliğinde misket tüfeği ile savaş topları bulunan 130 kadar Rus promışlennik tarafından Kodiak Adası'ndaki Old Harbor'un hemen güney karşı sahilinde yer alan ve Kodiak Takımadası'nın üçüncü en büyük adası olan Sitkalidak adasının orta güney ucunda Partition Cove denen koyun ortasında yer alan üstü düz uçurum gibi yüksek Awa’uq kaya-adacığına sığınan Kodiak Adası'ndaki Qik’rtarmiut kabilesinden Supiklerin 2000 (ya da daha fazla: 2.500-3.000[3]) kadarının çoluk çocuk intikamvari vahşice katledilmesidir.[8][9] Saldırıda Ruslardan herhangi bir kayıp verilmemiştir.[3] 1992 yazında yapılan kazıda künt (ucu sivri olmayan, küt) bir tokmak/sopa nesneyle kafataslarının ezildiği de görülmüştür. Amerika'nın Ruslar tarafından sömürgeleştirilmesi sürecinde işlenen en büyük ve en vahşi katliam olan Awa’uq Katliamı arkeolog Rick Knecht'e göre Wounded Knee Katliamı'nın Alaska versiyonudur (Wounded Knee of Alaska[10][11]). Bu katliam (massacre[7][12][13][14][15][16][17][18][19][20][21]), Rusların Alaska'daki Supik topraklarına yayılmasını ve yerleşmesini vahşi biçimde sağladığı gibi Kodiak Adasındaki Supikler için de sonun başlangıcı olmuştur. 1784-1864 Rus döneminde Ruslarca Aleutlarla bir tutulan Yupik halklarından en güneyde yaşayanı olan ve Pasifik Yupikleri de denen Supiklere günümüzde gerçek adları olan Sugpiaq yanında hâlâ Rus dönemindeki Aleut kelimesinden bozma olan Alutiiq adı da verildiği gibi, 2000 ABD Nüfus Sayımı'nda Alaska yerlileri kabile birliklerine göre düzenlenen etnik kod listelerinde doğrudan "Aleut" kelimesiyle nitelendirilmiştir.
Amerika'nın Ruslar tarafından sömürgeleştirilmesi | |
Bölge | Kodiak Takımadası, Alaska, Rus Amerikası |
---|---|
Koordinatlar | 57.10604 N,-153.083281 W |
Tarih | 14 Ağustos 1784 |
Saldırı türü | Katliam |
Silahlar | Misket tüfeği, savaş topu |
Ölü | 500-2.000[1] ~ 1.000[2] ~ 2.500-3.000[3] |
Yaralı | tam sayısı bilinmiyor |
İşleyenler | Grigoriy Şelihov |
Rusların Supik topraklarına yerleşmelerinin hemen ardından bu katliamın olmasıyla birlikte Kodiak'taki Supik kültürü ile varlığı büyük ölçüde yara almış, kalanları bugün dahi toparlanamamıştır. Deniz samuru kolonilerine göz dikerek deniz kürk ticaretini Aleut Adalarından Kaliforniya kıyılarına kadarki Rus Amerikasının güney kıyılarına yayıp tekel imparatorluğu kuran Şelihov-Golikov Kumpanyası dönemiyle onun yeniden yapılandırılmış biçimi olan Rus-Amerikan Kumpanyası dönemine denk gelen 1784-1818 yılları “Supik tarihinin en karanlık dönemi” (darkest period of (Sugpiaq) history[8]) olarak adlandırılmaktadır.
Katliamdan 67 yıl sonra Kodiak Adası'nı ziyaret eden Fin doğa bilimci Henrik Johan Holmberg'in katliam hakkında birincil kaynağı Arsenti Aminak'tır:
“ | The Russians went to the settlement and carried out a terrible blood bath. Only a few [people] were able to flee to Angyahtalek in baidarkas; 300 Koniags were shot by the Russians. This happened in April. When our people revisited the place in the summer the stench of the corpses lying on the shore polluted the air so badly that none could stay there, and since then the island has been uninhabited. After this every chief had to surrender his children as hostages; I was saved only by my father's begging and many sea otter pelts
Ruslar yerleşime giderek korkunç bir kan banyosu yaptılar. Sadece birkaç [kişi] baidarkas'taki Angyahtalek'e kaçabildi ; 300 Konyag Ruslar tarafından vuruldu. Bu Nisan ayında oldu. Yazın halkımız burayı tekrar ziyaret ettiğinde, kıyıda yatan cesetlerin kokusu havayı o kadar kirletti ki, orada kimse kalamazdı ve o zamandan beri ada ıssız. Bundan sonra her şef çocuklarını rehine olarak teslim etmek zorunda kaldı; Sadece babamın yalvarması ve birçok deniz samuru postu sayesinde kurtuldum. |
” |
—Katliamdan kurtulan Arsenti Aminak (1851), [22] |