Atların evcilleştirilmesi
From Wikipedia, the free encyclopedia
Atların nasıl ve ne zaman evcilleştirildiği tartışmalıdır. Atlar Paleolitik mağara sanatında M.Ö. 30.000 gibi erken bir tarihte görülmüş olsa da, bunlar yabani atlardı ve muhtemelen etleri için avlanmışlardı. Atın bir ulaşım aracı olarak erken dönem kullanımına dair en net kanıt, M.Ö. 2000'lere tarihlenen savaş arabası gömüleridir.[1][2] Bununla birlikte, atların yaklaşık olarak M.Ö. 3500'de Avrasya steplerinde evcilleştirildiği hipotezini desteklemeye başlayan kanıtların sayısı giderek artmaktadır.[3][4] Botai kültürü bağlamındaki keşifler, Kazakistan'ın Akmola Eyaleti'ndeki Botai yerleşimlerinin atın en erken evcilleştirildiği yer olduğunu öne sürmüştür.[5] Warmouth ve diğerleri (2012), atların MÖ 3000 civarında bugünkü Ukrayna ve Batı Kazakistan'da evcilleştirildiğine işaret etmiştir.[6]
Genetik kanıtlar, modern atın atalarının evcilleştirilmesinin muhtemelen Batı Avrasya'nın Karadeniz-Hazar steplerinde, Volga-Don olarak bilinen bir bölgede, MÖ 2200 civarında meydana geldiğini göstermektedir. Ulaşım, tarımsal faaliyetler ve savaşlar gibi çeşitli nedenlerle atların kullanımı Avrasya'ya kadar yayılmıştır. Bilim insanları evcilleştirilmiş atların başarılı bir şekilde yayılmasını gözlemlenen genetik değişikliklere bağladılar. Daha güçlü sırtların (GSDMC geni) ve artan uysallığın (ZFPM1 geni) atları binicilik için daha uygun hale getirmiş olabileceğini düşünülmektedir.[3][4]