Loading AI tools
Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Savaş Suçluları ve Halk Düşmanları Özel Mahkemesi (Arnavutça: Gjyqi Special për Kriminelët e Luftës dhe Armiqtë e Popullit) veya genel kullanımıyla Özel Mahkeme (Arnavutça: Gjyqi Special), 1 Mart - 13 Nisan 1945 tarihleri arasında kurulan Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti'nde kurulan “halk düşmanları” ve “savaş suçluları” olarak nitelendirilen kişilere karşı kurulan mahkeme. Anti-Faşist Ulusal Kurtuluş Konseyi tarafından 25 Aralık 1944'te alınan bir karara dayandırıldı.[1] Nazi Almanyası'nın yenilgisinden sonra diğer Doğu Avrupa ülkeleri gibi faşistlere, Nazizm destekçilerine ve savaş suçlularına karşı yoğun tasfiye politikası izlendi ve bu kovuşturmalar inşa edilen Sovyet modeline dayanan toplum yapısının merkezi bir parçası oldu.[2]
Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Eylül 2022) |
Kasım 1944'te, komünist partizanlar iktidara geldi ve Kurtuluş Hareketine karşı Nazillerle işbirliği yapan faşizm propagandası yapan herkes yargılandı. Bashkimi gazetesi "hainler" ve "halkın düşmanları" olarak nitelenen kişileri başyazı Ocak 1945'te afişe etti.[3] Halka duyurulan bu kişiler Mart 1945'te Savcı Koçi Xoxe tarafından özel mahkemede yargılandılar.[4][5]
Komünist olmayan çeşitli politikacılar mahkemenin hedefiydi: İtalyanlar, Nazi işbirlikçileri, Balli Kombetar üyeleri, önceki Bakanlar, komünizm karşıtları, askerler, Kral Zogoğlu destekçileri, eski yayıncılar, işgal döneminde İtalya Krallığı ve Nazilerle birlikte çalışıp kamu görevi yapan kişilerin tamamı bu mahkemelerde yargılandı. “Halk Mahkemeleri” Aralık 1944'ten beri gerçekleşiyordu, ancak en ünlüsü Tiran Özel Mahkemesiydi.[6] Özel Mahkeme 1 Mart 1945'te Tiran'da başladı ve 13 Nisan 1945'e kadar sürdü. Davalar Arnavutluk Ulusal Tiyatro binasında gerçekleşti. Bu süre zarfında 31 oturum düzenledi ve 60 kişiyi yargıladı.[7] Korgeneral Koçi Xoxe baş yargıç,, tümgeneral Bedri Spahiu ise savcı idi. Jürinin 9 üyesi vardı,[1] diğerleri Beqir Balluku, Medar Shtylla (Ekonomi Bakanı), Faik Shehu, Halim Budo, Gaqo Floqi, Hysni Kapo, Bilbil Klosi ve Gjon Banushi idi.[3][8]
Sanıkların birçoğu suçlu bulundu. 17'si kurşuna dizilerek idam edildi, 8'i ömür boyu hapis cezası aldı ve geri kalanı çeşitli cezalar aldı.[7] Abdurrahman Telqiu ve Luigj Filaj, delil yetersizliğinden serbest bırakıldı. Ded Jakova, Zef Shiroka ve Abedin Xhiku 1, 2 ve 1 yıl hapis cezasına çarptırıldı.[8]
1949'da Koçi Xoxe'nin ölümüyle birlikte, daha sonra tutuklanacak ve mahkûm edilecekler de dahil olmak üzere, az sayıda mahkûmun kısmen itibari iade edildi. Daha sonraki dönemde benzer davalar ortaya çıktı. Bunların bazıları "Meclis Üyeleri Grubu" (Arnavutça: Grupi i Deputetëve), "Sabotators 'Grubu" (Arnavutça: Grupi i Sabotatorëve), "Darbe Grubu Grubu" (Arnavutça: Grupi i Puçistëve) olarak bilinir. Xoxe, Bekir Balluku, Bedri Spahiu daha sonra kendileri de “ihanet” ve “halk düşmanlığı” ile suçlandı ve mahkûm oldu.[9][10]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.