Anarşi (1135-1153)
İngiltere ve Normandiya'da 1135-1153 yılları arasında yaşanan iç savaş / From Wikipedia, the free encyclopedia
Anarşi İngiltere ve Normandiya'da 1135-1153 yılları arasında yaşanan iç savaştır. İç savaş İngiltere kralı I. Henry'nin tek yasal vârisi olan oğlu William Adelin'in Beyaz Gemi'nin batmasıyla ölmesi üzerine çıkan krizden sonra patlak verir. Henry'nin kızı Matilda'yı kraliçe olarak tahta geçirme girişimleri başarısız olur. 1153 yılında ölümü üzerine yeğeni Stephen, kardeşi Winchester Dükü Henry sayesinde iktidarı alır. Stephen'in iktidarının ilk yıllarına baronlar arasındaki sonu gelmeyen savaşlar, Galler bölgesinde isyanlar ve İskoç saldırıları damga vurur.
Anarşi | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Lincoln Muharebesi | |||||||
| |||||||
Taraflar | |||||||
Stephen'a bağlı kuvvetler |
Matilda ve oğlu Henry'ye bağlı kuvvetler | ||||||
Komutanlar ve liderler | |||||||
Stephen |
Matilda Robert Fitzroy Geoffroy Plantagenet Henry |
Güneybatı İngiltere'de çıkan bir ayaklanmanın ardından durumu uygun gören Matilda, 1139 yılında destekçileriyle beraber İngiltere'ye çıkartma yapar. İç savaşın ilk yıllarında iki taraf da kesin olarak birbirine üstün gelemez. Matilda İngiltere'nin güneybatısını ve Thames Nehri bölgesini ele geçirirken, Stephen ise güneydoğu bölgesine hakimdir. Dönemin kaleleri kolaylıkla savunulabildiğinden ve alınması zor olduğundan savaşın çoğu zamana yayılacaktır. Kuşatmalar, konvoylara saldırılar, iki tarafta da yer alan paralı askerler arasındaki çarpışmalar bu dönemin simgesi olmuştur.
1141 yılındaki Lincoln Muharebesi'nin ardından Stephen esir düşünce hakimiyeti altındaki toprakların çoğu denetiminden çıkar. Matilda ise kraliçe olarak taç giyemeden Londra'dan atılacak, destekçisi Robert düşmana esir düşecektir. Bunun üzerine iki taraf da ellerindeki esirleri değiştirmeye karar verir. Stephen ise 1142 yılındaki Oxford Kuşatması sırasında Matilda'yı esir etmeye çok yaklaşsa da elinden kaçıracaktır.
İç savaş uzun yıllar boyunca sürer. Matilda'nın eşi Anjoulu Geoffroy Plantagenet Normandiya topraklarını başarıyla ele geçirse de İngiltere'de iki taraf yenişemez. Merkezi otorite eksikliğinde güçlenen baronlar kuzey ve doğu bölgelerinde duruma hakim olmaya başlarlar. 1148 yılında Normandiya'ya dönen Matilda, İngiltere'deki çarpışmalarda sorumluluğu oğlu Henry'ye bırakır. Stephen ise oğlu Eustace'ın İngiltere kralı olarak tanınması için çabalasa da başarılı olamaz. 1150'li yıllara gelindiğinde Kilise ve baronlar artık barış ister hale gelmiştir.
Henry 1153 yılında İngiltere'yi yeniden işgal edince hiçbir taraf savaşmak istemez durumdadır. Sınırlı bir çarpışma ve Wallingford kuşatmasının ardından Kilise ile baronların baskısıyla Stephen ve Henry uzlaşmaya karar verirler. İmzalanan Winchester Antlaşması'na göre Stephen, Henry'yi tahtın vârisi olarak tanır. Stephen bir yıl sonra ölünce tahta çıkan II. Henry İngiltere'nin yeniden imar edilmesi işlemlerine başlar. Dönemin tarihçileri iç savaş yıllarını "İsa ve azizlerinin uykuda olduğu" dönem olarak tanımlayarak kaos ortamına dikkat çekerler.