Loading AI tools
milliyetçiliğin aşırı formu Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Aşırı milliyetçilik veya ultramilliyetçilik, bir ülkenin kendi özel çıkarlarını takip etmek için diğer uluslar üzerinde hegemonya, üstünlük veya şiddet içeren zorlama yoluyla diğer kontrol biçimlerini uygulamakta haklı olduğunu iddia ettiği veya sürdürdüğü aşırı bir milliyetçilik biçimidir.[1][2][3] Aşırı milliyetçi oluşumlar, barış zamanlarında bile siyasi şiddet eylemleriyle ilişkilendirilmiştir. Bu inanç sistemi, uluslararası çatışmalar bağlamında örgütlü toplu katliamlara ilham kaynağı olarak gösterilmiştir; bunun bir örneği olarak Kamboçya soykırımı sıklıkla referans olarak kullanılmıştır.[4][5]
İdeolojik terimlerle ifade edildiğinde, İngiliz siyasi teorisyeni Roger Griffin gibi akademisyenler, aşırı milliyetçiliğin modern ulus-devletleri doğrudan fiziksel insanlara benzeten bir bakış açısını ortaya çıktığını belirtmişlerdir. Çünkü bu devletler yozlaşabilir, büyüyebilir, ölebilir ve ek olarak yeniden yapılandırılabilirler. Mitolojik bir bakış açısıyla, siyasi kampanyacılar toplumları, algılanan şekliyle 'aşağılık' ve 'kültürel kaderi büyük olan' toplumlar olarak ikiye ayırmışlardır. Aşırı milliyetçilik, faşizmin bir yönüdür ve Faşist İtalya ve Nazi Almanyası gibi tarihsel hükûmetler, aşırı milliyetçi temellere dayanarak yaygın yeniden yapılanma iddiaları için özel planlar kullanmışlardır.[3]
Kurgusal medyanın çeşitli eserlerinde popüler beğeni toplayan aşırı milliyetçi karakterler, kötü karakterler olarak tasfir edilmiştir. Örnekler arasında aksiyon filmleri Air Force One ve Incitement bulunmaktadır.[6][7]
İngiliz siyasi teorisyeni Roger Griffin, aşırı milliyetçiliğin özünde, sözde meşruiyeti "geçmiş kültürel veya siyasi dönemlerin mitolojikleştirilmiş anlatıları veya iddia edilen düşmanlara karşı ödenmemiş hesaplar" şeklinde bulan bir şekilde zenofobiye dayandığını belirtmiştir. Griffin'e göre, aşırı milliyetçilik, antropoloji ve genetik gibi doğa bilimlerinin farklı yönlerinin "yozlaştırılmış formlarını" da kullanabilir, özellikle egemenin rol oynadığı öjenik, "milli üstünlük ve kader, dejenerasyon ve aşağılık insanlık" fikirlerini "milli devletin modern bir canlı organizma olduğu" şeklinde görme eğilimindedir. Griffin, aşırı milliyetçiliğin temelini atan örneklerden birinin Nazi Almanyası olduğunu öne sürmüştür.[3]
Aşırı milliyetçi aktivizm, halk arasındaki tarihi geleneklere karşı çeşitli tutumlar benimseyebilir. Örneğin, Birleşik Krallık'taki İngiliz Faşistler Birliği, algılanan teknolojik ilerlemeye odaklanan seküler bir platform benimsemiştir. Bununla karşılaştırıldığında, Romanya'daki Demir Muhafızlar, ulusun aşırı milliyetçileri arasında kararlılık uyandırmak için mistisizmle beslenen bir dini sert bir şekilde kullanmıştır. Bununla birlikte, genellikle bu hareketlerin psikolojik çerçevesini etnik ve diğer bölünmeler üzerindeki takıntılı görüşler ve siyaseti fedakarlık motifleriyle bağlantılı hale getirme eğilimindedir.[3]
Amerikalı bilim adamı Janusz Bugajski'ye göre, doktrini pratikte özetleyerek, "en aşırı veya gelişmiş formlarında, aşırı milliyetçilik, diğer uluslara karşı yabancı düşmanlığı, totaliterliğe varan otoriter siyasi düzenlere destek ve karizmatik lider kültü, organizasyonel olarak belirsiz bir hareket tipi parti ve ulus arasındaki 'organik bir birlik' üzerine mitolojik vurguya sahip olan faşizmi anımsatır." Bugajski, sivil milliyetçilik ve vatanseverlik kavramının her ikisinin de zaman zaman ulusal felaketler sırasında ortak sosyal iyiliğe önemli ölçüde katkıda bulunabilen olumlu unsurlar içerebileceğine inanmaktadır. Bu doktrinler, ona göre, daha irrasyonel eylemlere sahip bazı ideolojilerin aşırı yaklaşımına karşı bir kontrast oluşturur.[8]
Amerikalı tarihçi Walter Skya, "Japonya'nın Kutsal Savaşı: Radikal Şinto Aşırı Milliyetçiliğinin İdeolojisi" adlı eserinde, Japonya'daki aşırı milliyetçiliğin, geleneksel Şinto ruhsal inançlarına ve ulusun ırksal kimliği konusundaki militaristik tutumlara dayandığını yazmıştır. Skya'ya göre, bu etnik milliyetçilik ve dini milliyetçiliğin birleşiminden kaynaklanan fanatizm, yirminci yüzyılın başlarına gelindiğinde demokratik yönetimlere karşı direnişe ve Japon toprak genişlemesine destek vermeye neden olmuştur. Skya, eserinde özellikle aşırı milliyetçilik ile siyasi şiddet arasındaki bağlantıyı vurgulayarak, 1921 ile 1936 arasında Japonya'nın beş Başbakanı'nın suikaste uğradığını belirtmiştir. 1930'ların ve 1940'ların totaliter Japon hükûmeti sadece ülkenin askeri tarafından teşvik edilmiş değildi; aynı zamanda geniş bir halk desteği de görmüştü.[5]
Kamboçyalı tarihçi Sambo Manara, bu inanç sisteminin uluslararası ilişkiler bağlamında bir üstünlük vizyonu ortaya koyduğunu ve zenofobinin veya yabancılara karşı aşırı düzeydeki nefretin toplumsal ayrılık ve ayrımcılık politikalarına yol açtığını bulmuştur. Pratiğe uygulandığında bu ideolojinin bir örneği olan Kamboçya soykırımını incelediğinde, "Açıkça, bu, aşırı milliyetçilik, komünizmde sınıf mücadelesi kavramı ve bir grup politikacının, yaklaşık üç milyon yaşam talep eden acımasız bir rejimin olan Demokratik Kamboçya'nın kurulmasına yol açtığı" sonucuna varmıştır. Manara'ya göre, "bu, dar görüşlü bir doktrini göz önüne almadan tüm kayıpları düşünmeksizin, sonunda 'neredeyse tüm ülkelerle diplomatik ve ekonomik ilişkileri kesmeye' karar veren savaşçı liderlerin neden olduğu etkili bir şekilde ulusu yok etmiştir."[4]
Romanya lideri Nikolay Çavuşesku'nun mutlak diktatörlüğü, Haaretz'e göre komünizmin aşırı milliyetçi bir yaklaşım benimsemesinin bir örneği olarak da tanımlanmıştır. İsrailli yayın, diktatörün Holokost'u tarihsel inkâr gibi eylemleri bağlamında antisemitizmini öne sürdü. Ceaușescu ayrıca Yahudi kökenli Romanyalıları siyasi otoritenin pozisyonlarından temizleme çabalarında bulundu.[9]
Haaretz, Macaristan Başbakanı Viktor Orban'ı otoriter yönetim ve ırksal kimlik görüşleri nedeniyle aşırı milliyetçi olarak etiketlemiştir, özellikle de Orban'ın "ırk karışımı"nı halka açık bir şekilde kınaması nedeniyle. Orban, liberal demokrasiye karşı çıkması sebebiyle Amerikan haber ajansı NPR tarafından da aşırı milliyetçi olarak adlandırılmıştır.[10]
2015'in sonlarında İsrailli siyasi gazeteci Gideon Levy, İsrail-Filistin çatışmasının İsrail içindeki sivil toplumun çürümesine yol açtığını ve "gücünü nefret kışkırtısına dayandıran" ve "folklorik din"i kullanarak yıllar içinde güç kazanan aşırı milliyetçi bir hareketin yer aldığını yazdı.
"Onlar, kolektif bir hedef için savaşmaya istekli olan tek kişilerdi. Hiçbir yöntemi dışlamadılar. Hükümetin zayıflıklarını, laik kamptaki suçluluk duygularını ve karışıklıklarını şantaj yoluyla sömürdüler ve kazandılar. Bunu sistematik ve akıllıca yaptılar: İlk olarak varlıklarının temelini attılar, yerleşim girişimi. Hedeflerine ulaştıktan sonra - diplomatik bir anlaşmanın ortadan kaldırılması ve iki devletli çözümün yok edilmesi - sıradaki hedeflerine geçebildiler: İsrail'deki kamu tartışmasını kontrol altına almak ve güç yapısını, karakterini ve içeriğini değiştirmek yolunda."[11]
Rus irredantizmi, mevcut uluslararası sınırlara saygı göstermeksizin hem Asya hem de Avrupa üzerine uzanan militarist bir imparatorluk devletini öne süren bir konsept olarak, ABD yayını Los Angeles Times tarafından aşırı milliyetçilik olarak tanımlanmıştır. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in agresif eylemleri, geçmişte birçok figür tarafından dile getirilen siyasi argümanların evrimi olarak kabul edilmiştir. Bu figürler arasında Nikolai Berdyaev, Aleksandr Dugin (1997 yapımı Geopolitics: The Geopolitical Future of Russia kitabının yazarı), Lev Gumilyov ve Ivan Ilyin bulunmaktadır. Gazete, 2022 Rusya'nın Ukrayna'yı işgali gerekçelerini vurgulayarak, Putin'in, ABD'nin Rusya'yı boğmak isteğini meşrulaştırmak için oluşturduğu "yalan imparatorluğu" ile askeri mücadele etmesi gerektiğini ilan ettiği sözlerine yer verdi.[12]
2021 yılında, iş odaklı yayın yapan Bloomberg News, Çin'deki aşırı milliyetçi görüşlerin yükselişinin, özellikle sosyal medyada aşırılıkları savunanların, ülkenin mevcut hükûmetine doğrudan bir meydan okuma oluşturduğunu belirtti. Genel Sekreter Xi Jinping'in sera gazlarına ilişkin iklim değişikliği ekonomik reformlarına yönelik girişimlerine karşı direnişle karşılaştığını ifade etti. Çinli siyasi aktivistler, reformların, bireysel Çinlilerin aleyhine yabancı çıkarlara teslim olma biçiminde bir tür ödün olduğu yönünde bir komplo teorisi ileri sürdüler. Çin'de çevreci politikalar, birçok kişi arasında karmaşık görüşlere maruz kalarak karmaşık bir şekilde ortaya çıktı.[13]
Aşağıdaki siyasi partiler bazı kaynaklar tarafından aşırı milliyetçi olarak nitelendirildi.
Aşağıdaki siyasi partilerin aşırı milliyetçi eğilimlere ve alt gruplara sahip olduğu iddia edildi:
Aşağıdaki siyasi partiler tarihsel olarak aşırı milliyetçi eğilimlere veya hiziplere sahipti:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.